| Nest! | |
|---|---|
 | |
| Overzicht van de hele speeltuin | |
| Locatie | Ruigrijk |
| Type | speeltuin |
| Ontwerp | Robert Jaap Jansen |
| Bouwer | Speelmaatje |
| Geopend | 31 mei 2021 |
| Horeca | 't Verwende Nest! |
| Winkel | De Jolige Jutter |
| Thema | nautiek, Ruigrijkse attracties |
| Verhaal | De redders van Ruigrijk |
| Muziek | René Merkelbach |
| Kosten | € 2 miljoen |
| Hoogste punt | 7,5 m |
| Attracties | |
Nest!, ook wel Speelbos Nest!, is een speeltuin voor jonge kinderen in het Ruigrijk die ontworpen is met speciale aandacht voor kinderen met een beperking. Alle ongeveer twintig speelelementen zijn op verschillende hoogtes, dus zittend en staand te gebruiken.
Het geheel ziet eruit alsof het is 'gejutterd door kinderen' en samengesteld uit onderdelen van de verschillende Ruigrijk-attracties, waarvan Joris en de Draak, de Vliegende Hollander en Baron 1898 het prominentst zijn. Er is ook een prikkelarme plek waar kinderen zich juist even terug kunnen trekken, waar kleurgebruik en thematisering ingetogener zijn. De hongerige magen worden gevuld door horecapuntje 't Verwende Nest!.
Hoofdontwerper voor het project was Robert-Jaap Jansen en er werd samengewerkt met verschillende experts op het vlak van inclusief spelen. Hiervoor wordt Marc de Hond publiekelijk erkend.
Inhoud
De speeltuin
Aanloop en entree
De ingang van Nest is gelegen recht tegenover Station de Oost en wordt gevormd door een grote poort gebouwd van houten planken. Bovenaan staat de naam "Speelbos NEST!" en de payoff, "voor álle Dappere Durfals". Op de poort zijn schilden aangebracht in verschillende kleuren met pictogrammen van de omliggende attracties, waar ook de speeltoestellen van Nest! op gebaseerd zijn: Halve Maen, De Vliegende Hollander, Python, Joris en de Draak en Baron 1898. De Halve Maen en de Python spelen echter maar een bijrol. Op een aantal van de schilden zit een 'grapje' gerelateerd aan het betreffende thema: een krab van een leeuwenklauw, een pijl of een slangenbeet.
Aan de poort hangt aan een lint een gouden sleutel. Dit is de sleutel van de 'ridderschool' uit het boek De redders van Ruigrijk van Marc de Hond, het verhaal dat bij de attractie hoort.
- Ingang
De ingang met groene kunstgrasheuveltjes
'Perkamentrol' met uitleg
Schilden op de entreepoort
De sleutel van de ridderschool
Een eindje links naast de poort staat een verkooppuntje van wat souvenirs en foto's: De Jolige Jutter. In het naambord is een verwijzing naar de walvis van de voorheen tegenover gelegen Polka Marina verwerkt. Hiernaast, dus dichter bij de poort, is een deel van de romp van een bootje neergezet met opschrift 'Marina', tevens een verwijzing naar deze oude attractie. Bij de romp kun je poseren voor een (betaalde) foto. Rechts naast de ingang zijn enkele heuveltjes van kunstgras aangebracht (intern ook wel kaatsheuvels genoemd) en staat een groot perkamenten bord met informatie over de totstandkoming en een verwijzing naar De redders van Ruigrijk.
Voorbij de poort
Voorbij de poort kom je in de speeltuin die een oppervlakte heeft van 1200 m², en die geheel omheind is. De ondervloer bestaat voor een groot deel uit gietrubber (EPDM, Ethyleen-Propyleen-Dieen-Monomeer) in verschillende kleuren en patronen. Zo zijn gelijk achter de poort in deze vloer groene voetafdrukken met de cijfers van een hinkelpad opgenomen. In het midden van de speeltuin (ook het 'Hart van Nest!' genoemd) tref je een windroos in de vloer, uitgevoerd in rood, geel, beige en blauw. Vanaf de opening tot februari 2022 was hier een waterbed in de vorm van een wiebelend kompas annex schat-, land- en zeekaart van vijf meter in doorsnee. Naast de windroos staat een grote totempaal van kisten en tonnen, met opschriften als 'ijsthee' en 'chocolademelk'. Op warme dagen spuiten hieruit dunne waterstraaltjes, alsof de kurken in de vaten niet goed sluiten.
Vanuit het kompas kun je vier kanten op naar verschillend gethematiseerde zones. Een vlonderpad, het 'levenspad' genoemd, loopt rondom de verschillende speeltuinonderdelen. Dit is 80 meter lang en toegankelijk met rolstoel of buggy.
EPDM-vloer en (toen nog) waterbed (2021)
Palissade schermt prikkelarme hoek af
Horeca 't Verwende Nest! en vatentotem
Joris-zone
De zone rechtdoor staat primair in het teken van Joris en de Draak, alhoewel er ook Python-verwijzingen zijn. De kleur groen die hier overheerst in het houtwerk kan verwijzen naar zowel Draak Edna als de genoemde slang. Op de vloer ligt in gietrubber de vorm van een drakenstaart en een tevens in gietrubber vormgegeven nest met daarin goudkleurige drakeneieren waarop je kunt balanceren. Eén heeft dit kennelijk niet overleefd, want is inmiddels een spiegelei geworden. Het gietrubber is omgeven met speelzand. Langs de randen zijn zitbankjes gepositioneerd tegen de vlonder aan.
Blikvanger is de grote drakentoren van 6,5 meter hoog. Deze weegt 2500 kg en doet denken aan Draak Edna. Je kunt er via een glijbaan naar beneden roetsjen, onder de drakentanden door. In de nok staat een periscoop, waarmee je vanaf de vlonder ‘door de ogen van de draak’ kunt kijken (maar in praktijk voornamelijk tegen een nabij geplaatste paal). Links ernaast is een lage, brede glijbaan die met een overstap geschikt is voor rolstoelgebruikers.
Aan het vlonderpad dat om dit gebied heen loopt is aan linkerzijde een zandspeeltafel in de vorm van een python, geschikt voor wie zittend met zand wil spelen, met een hijsemmer en afstort. Hierna is in de vlonder ook een wankelbrugje opgenomen. Achterin bevindt zich een gat waar je onder de vlonder kunt klimmen. Sommige van de palen van het hekwerk zijn vormgegeven als beenderen. Op andere palen zijn als attribuut gekleurde lansen van een riddertournooi te herkennen; weer andere zijn getooid met (pauwen)veren. Aan de rechterkant is een speelpaneel met de spelletjes boter-kaas-en-eieren en memory ('dubbelzoek'), in thema Joris en de Python.
Glijbanen
Drakeneieren als klimmateriaal
Drakentanden boven de glijgoot
Decoratieve pieken op de omheining
Speelbord 'Dubbelzoek'
Joris als dennenmannetje
Willem-zone
De zone direct links van de ingang is opgehangen aan De Vliegende Hollander en moet vermoedelijk ook verwijzen naar de Halve Maen. De dominerende kleur van gietvloer en schuttingen is hier (zee)blauw. In het midden staat een groot houten scheepswrak met als boegbeeld de leeuw uit De Vliegende Hollander, afkomstig uit dezelfde mal die in 2007 werd gebruikt voor het boegbeeld in de encounterscène van die darkride. Eromheen ligt blauw gietrubber met witte kringen waarin vele zwarte kanonskogels liggen waarop je kunt klimmen, erachter ligt speelzand. Via een gat kun je in het vooronder komen. Hierin zijn twee kleinere klimnetten gespannen en je vindt er twee plankjes met gouden munten met Pieckmuisjes ertussen. Via de achterzijde kun je middels een touw de helling van het zeer schuine dek bedwingen. De mast van het schip is het hoogste punt van Nest! en bereikt 7,5 m.
Hierachter ligt weer speelzand met een houten kanon met VHE-logo zoals bekend uit de attractie. Aan de vlonder is rechts een een speelbord, waar je een doolhof kunt oplossen om een dennenmannetje naar een walvis te leiden, dukaten door het profiel van een anker kan bewegen, kunt toeteren of een kompasnaald kan draaien om zo verschillende plaatjes te bekijken, waaronder de walvis van Polka Marina en de Monstervis van Pinokkio.
Recht achterin deze zone staat een stuurwiel met VHE-logo en Van der Deckens mantra "Ick zal vaeren"; als je er aan draait klinkt een scheepsbel. Op een verhoginkje is een bronskleurige telescoop geplaatst die feitelijk een caleidoscoop is. Aan de linkerkant staan twee (niet verbonden) klimtorens, in één ervan kun je de Nederlandse vlag met een dennenmannetje erop hijsen. Naast de boeg van het schip hangt ook een hangmat waarin je kan schommelen.
Ook de pieken op de omheining hebben hier een nautisch tintje middels driemasters, zeilen en ankers.
Vlonderpad, kanonskogels en boegbeeld op speelschip
De opklimzijde maakt water
Kraaiennest met nautisch Dennenmannetje
Caleidotelescoop
Scheepvaartzaken op de omheining
Speelbord (schatkaart) en Nestwaker
Gustave-zone
Het gedeelte meest rechts van de poort is gericht op de kleinste kinderen en heeft vier speeltoestellen in het thema van Baron 1898. Er staat een glijbaan gevat in het grote wiel van de schachttoren van de duikachtbaan. In de gietvloer is een spoortrajectje te zien waarop ijzeren mijnkarretjes met volgnummers 2 en 3 staan. Erop staat het monogram van Gustave Hooghmoed en de spreuk “Glück auf!”. Het voorste karretje staat aan de rand van de vloer waar die overgaat in een gedeelte is dat gevuld is met speelzand. Aan het hekwerk hangt een spellenbord dat grotendeels in mijnthema is met goudklompjes en edelstenen; het is vooral gericht op tactiel interageren met de beweegbare dingen als rollers. Erboven hangen schaduwdoeken om de kleintjes veilig te laten spelen op zonnige dagen.
Hier is ook het horecapunt 't Verwende Nest! gevestigd, waar ouders een warme drank of snack kunnen halen en die opeten aan een van de vaste tafels die hier opgesteld zijn, hun kleinste kroost onderwijl in de gaten houdend.
Overzicht van de Baron 1898-hoek
Speelbord
Emmer met GH-monogram en goudklompjes
Prikkelarme zone
De prikkelarme zone is vanaf het centrale kompas rechtsaf. Door een driehoekige entree gemaakt van twijgen kom je in een met schuttingen afgeschermd stuk. Hier zijn de kleuren ingetogen, hoofdzakelijk grijs/bruin. Op de vloer ligt een groen slingerend pad van gietrubber, af en toe onderbroken door wat liggende stammetjes, voor het overige liggen er houtsnippers. De toestellen zijn klimtouwen en afgezaagde boomstammen om op te lopen.
Beschutte ingang naar de zone
Vaantjes met de speelbosnaam geven toch enige visuele prikkels
Activiteiten in prikkelarme zone
Dennenmannetjes en veren
In de decoratie van Nest komen op allerlei plaatsen 'Dennenmannetjes' terug: figuurtjes met een dennenappel als lichaam en een eikel als hoofd. Ze sluiten aan bij de 'gejutterde' vormgeving van het hele speelbos, doordat ze als het ware door kinderen in elkaar gezet zouden kunnen zijn met in het bos gevonden spul. De mannetjes zijn echter meer dan levensgroot, en om beschadiging te voorkomen allemaal op hoge, onbereikbare plekken geplaatst. Er zijn vijf dennenmannetjes als figuurtjes aanwezig (één per 'zone', en ook bij de ingang en op de tonnen bij 't Verwende Nest!), die allemaal qua attributen passen bij hun omgeving. Verder zijn de mannetjes op bijna alle grafische vormgeving in Nest te vinden, zoals op de (speel)borden, vuilnisbakken, vlaggen en spandoeken.
- Selectie van de verschillende Dennenmannetjes
Op de ingang, met lampje en safarihoed
In de Vliegende Hollander-zone, als kapitein of piraat
In de Joris en de Draak-zone, als Joris
Bij de wachtrij van 't Verwende Nest!, als kok
In de Baron 1898-zone, als succesvolle kompel
Op het perkament bij de ingang, met ganzenveer
Op schildje van het informatiebord bij de ingang, met info-vlag
Op de vuilnisbakken, met eikenbladveer en bordje "Papier" Hier!
In allerlei grafisch werk van de speelborden verwerkt, hier als piraat
Op het spandoek boven de uitgang
Op het bord van De Jolige Jutter, als visser
Op het bordje verwijzend naar het fotopunt, als piraat
Op de Nederlandse vlag die je kan hijsen
Op toiletwijzer, met knijper op neus
Naast de dennenmannetjes is ook de veer een terugkerend element in de ontwerpen van de speeltuin; ze staan her en der op de vaantjes afgebeeld, vormen de pieken op palen van de omheining, en komen terug op borden. In het logo van Nest! is het uitroepteken weergegeven als een ganzenveer. Ook een veer is natuurlijk typisch iets dat kinderen verzamelen.
Winter Efteling
Nest! heeft, net als de andere speeltuinen, geen specifieke decoratie tijdens de Winter Efteling.
Geschiedenis
Polka Marina
De komst van Nest! is een direct gevolg van het sluiten van de koggenmolen Polka Marina, die sinds 1984 haar rondjes draaide op het plein voor wat nu Station de Oost is. Deze was aan het eind van zijn technische levensduur. De Efteling besloot niet verder in deze attractie te investeren, maar ze eind 2020 te sluiten. De attractie had echter een belangrijke functie voor de doelgroep van kleinere kinderen in het door thrillrides gedomineerde Ruigrijk. Vandaar dat er een stukje verderop een alternatief voor deze doelgroep kwam. Gekozen werd voor een speeltuin. Op 13 oktober 2020 werd de komst van Nest! door de Efteling aangekondigd middels een persbericht, waarin ook direct de al langer voorspelde sluiting van Polka Marina bekend werd gemaakt. De namen 'NEST!' en 'NEST! - Speelbos voor alle Dappere Durfals' werden op 8 oktober 2020 door de Efteling vastgelegd als handelsmerk.
Voor Nest!, werktitel "Ruigrijk Arena", lagen ook grotere plannen dan wat gerealiseerd is op de tekentafel. Zo zouden er één of zelfs twee 'infill' molenattacties van de Italiaanse fabrikant Zamperla overwogen zijn. Uiteindelijk werd om budgetredenen, veroorzaakt door de coronapandemie, teruggeschaald naar de gerealiseerde speeltuin zonder gemotoriseerde attracties.
- Locatie vóór de komst van Nest
Bosrijk gebied, midden jaren negentig
Bosgebiedje gezien vanuit de Pegasus, 2009
Plek waar nu Nest! staat, in 2009
Ontwerp
Elementair in het ontwerp van Nest! is dat het een 'inclusieve' speeltuin moest worden, dat wil zeggen, juist ook toegankelijk voor kinderen met een zichtbare of onzichtbare handicap. Dit sloot aan bij de heersende tijdgeest - in de jaren tot aan 2021 was er steeds meer bewustwording ontstaan in de samenleving van het belang om ook mensen te betrekken die in welke vorm dan ook niet aan een gemiddeld profiel voldoen.
De Efteling is geadviseerd door Stichting het Gehandicapte Kind, deskundig op het gebied van toegankelijkheid voor kinderen met een beperking. Ook werd voor de opening getest door hun Speeltuinbende, een groep wel en niet gehandicapte kinderen die moet verzekeren dat hij voor alle kinderen fijn speelbaar is. Ook Accessibility, het toegankelijkheidsadviesonderdeel van blindenstichting Bartiméus, werkte mee. Specifiek werd samengewerkt met presentator Marc de Hond, die al enkele jaren het park adviseerde over toegankelijkheidszaken. De Hond overleed in juni 2020 en was tot op het laatst betrokken bij dit project. Ook schreef hij het sprookje “De redders van Ruigrijk”, dat min of meer het verhaal is dat bij de attractie hoort. Deze samenwerking wordt erkend op de perkamentrol bij de ingang van Nest!.
Er was in een vroeger stadium een andere thematische invulling van Nest! bedacht waarbij meer aansluiting gezocht werd bij de ridderschool uit het boek De Redders van Ruigrijk. Aan een aantal leveranciers van speelmateriaal is gevraagd met een voorstel te komen. Zo heeft een leverancier samen met freelance ontwerper Nop Mercx het voorstel bedacht voor een gefortificeerde speeltuin vol riddertoernooitenten, middeleeuwse huisjes een kleine infill-molen. Speelmaatje deed samen met Bureau RIS een ander voorstel, waarna Speelmaatje gekozen werd als leverancier. Elementen uit het voorstel van Mercx zoals de drakeneieren en -toren zijn echter wel herkenbaar in het eindresultaat.
Uiteindelijk is er in de definitieve uitvoering van Nest! eigenlijk geen noemenswaardig verband tussen de speeltuin en het boek, op de specifieke doelgroep na.
Bouw
Op 2 november 2020 werd gestart met de voorbereidende rooi- en grondwerkzaamheden in het gebied en de aanleg van infrastructuur. Een aantal wortelkluiten van bomen werd bewaard om later als natuurlijke wal achter de omheining gebruikt te worden. Op 20 januari 2021 begon de daadwerkelijke opbouw toen het eerste speelelement, de drakentoren, werd geplaatst. De bouw was voor buitenstaanders beduidend minder goed te volgen dan van andere recente attracties omdat de Efteling tijdens de winter van 2020-2021 gesloten was vanwege de coronapandemie.
Voor de constructie is robinia-hout gebruikt. Alle houten speelelementen zijn geleverd door Speelmaatje uit Spankeren (bij Dieren).
Tijdens de bouw zijn twee elementen uit de Avonturen Doolhof in het Reizenrijk opgenomen in Nest. Het gaat om de perkamentrol bij de ingang, die van een nieuwe tekst voorzien werd, en de koperkleurige als telescoop vormgegeven caleidoscoop die in de doolhof stond. Dit kwam als een verrassing, omdat op het moment van openen van Nest! nog niet publiekelijk bekend was gemaakt dat de Doolhof zou gaan verdwijnen. De Doolhof bleef in eerste instantie dan ook geopend, zonder deze elementen. Ook is her en der gebruik gemaakt van decoraties uit mallen voor eerdere attracties, zoals de boegbeeldleeuw van De Vliegende Hollander.
Januari 2021: Plaatsen drakentoren
Boot in aanbouw
Plaatsen van de drakentanden bij de glijbaan
Opening
De attractie opende voor het publiek op 31 mei 2021, de 69e verjaardag van de Efteling. Of deze datum gehaald kon worden was eerder nog onduidelijk omdat het park tot twee weken ervoor nog gesloten was vanwege de COVID-19-pandemie. Op 26, 28, 29 en 30 mei vonden er previews plaats voor abonnementhouders.
De officiële opening op 31 mei vond plaats om 10.30 uur. Directielid Koen Sanders presenteerde het prenten- en voorleesboek van De redders van Ruigrijk aan Remona de Hond-Fransen, de weduwe van Marc de Hond, en hun twee kinderen Livia en James. Hierna mocht Livia onder begeleiding van een Sleutelier en het toeziend oog van een aantal van haar klasgenootjes een fraai vormgegeven sleutel, zoals die ook in het boek voorkomt als de sleutel van de ridderschool, omdraaien. De sleutel mag ze houden, 'zodat jullie altijd in speeltuin kunnen spelen die jullie papa heeft bedacht'. Vanaf dat moment was de speeltuin voor iedereen toegankelijk. De eerste paar weken stond er zelfs een korte wachtrij om naar binnen te mogen.
Latere aanpassingen
Al enkele weken na de opening van de speeltuin, in juni 2021, werd het ratelende geluidseffect van het zwengelmolentje bij 't Verwende Nest! verwijderd, waarschijnlijk om te voorkomen dat het personeel daar door zou draaien. De ijzeren mijnkarretjes die oorspronkelijk uitgevoerd waren als wipkippen werden al snel gefixeerd.
Eind februari 2022 werd het waterbed vlak achter de ingang van Nest! vervangen door een windroos van EPDM, uitgevoerd in rood, geel, beige en blauw. De Efteling had kennelijk gedacht dat de problemen met een groot waterbed die van 2002-2006 PandaDroom plaagden, vijftien jaar later wel opgelost zouden zijn, maar de geschiedenis herhaalde zich. Het waterbed was sinds de opening van het speelbos al meer kapot dan in gebruik geweest, ondanks herhaaldelijke herstelpogingen. In juni dat jaar werd er daar nabij een nieuw spel geplaatst waarbij je figuren over een gebogen stalen buis kunt schuiven.
Muziek
Door René Merkelbach werd uit de bestaande soundtracks van de verschillende Ruigrijkattracties (alle al van zijn hand) een nieuwe mix samengesteld voor Nest. Hier maakte hij gebruik van instrumenten die de kinderen zouden kunnen kennen van muziekles, zoals boomwhackers: gekleurde holle buizen, waarmee je muziek kunt maken door ermee te slaan, maar er zijn ook gardes en pannen gebruikt. Onderdeel van de muziekloop is het Vriendenlied met yell (uitroep): een door kinderen ingezongen oorwurm. Tussen de muziekfragmenten door hoor je zinnetjes die beschrijven wat er in Nest! te zien is en geluidseffecten zoals een ruisende zee, junglegeluiden en lachende kinderen. Er zijn in totaal zeven audiokanalen beschikbaar in het speelbos.
Op 22 september 2022 werden diverse tracks van muziek van de attractie als een album "Nest!" gepubliceerd op de verschillende streamingdiensten.
Nestwakers
De speeltuin wordt permanent bemenst door één of twee 'Nest! Wakers' (sic). Deze Efteling-medewerkers hebben een wonderlijk samengeraapte uitdossing die bestaat uit een safarihoed met kurkjes en een safarivest, een lang touw en schepnet, de Zwitserse vlag op de borst en op de rug een grote reddingsboei met daarin groene planten en een eekhoorntje, kerkuil of vogelhuisje annex bijenhotel.
De Nestwaker helpt de kinderen bij het spelen, organiseert activiteiten om samen te spelen, maar assisteert ook specifiek bij kinderen met een handicap die bijvoorbeeld van de glijbaan af willen.
Groen
Hoewel de speeltuin nadrukkelijk als speelbos werd gepresenteerd zijn er toch behoorlijk wat bomen gesneuveld om Nest! aan te leggen. Landschapsarchitect Ivo Südmeier ontwierp een beplantingsplan waarbij ook twee nieuwe soorten bomen werden geïntroduceerd in het gebied: de smalbladige es, die mooi verkleurt in de herfst (Fraxinusangustifolia ‘Raywood’) en een smal blijvende variant van de Oosterse plataan (Platanus orientalis ‘Minaret’). Om de omgeving ook groen te houden werd een pad naast horecapunt De Likkebaerd verwijderd en werd daar extra beplanting gezet in de vorm van verschillende soorten dennen, krentenboompjes, hazelaars en vlieren. In de beplanting die Nest! bewust sterk omsluit zijn zichtlijnen uitgespaard naar de schachttoren van Baron 1898 en de looping van de Python.