| Pegasus | |
|---|---|
 | |
| De Pegasus bij nacht, geheel uitgelicht. Voor de komst van de Vliegende Hollander weerspiegelde de houten rollercoaster prachtig in het stille water van de Kanovijver. | |
| Locatie | Ruigrijk |
| Type | Houten achtbaan |
| Ontwerp | Curtis D. Summers |
| Bouwer | Dinn / Intamin |
| Geopend | 1 juli 1991 |
| Opening | 11 juli 1991 |
| Gesloten | 19 juni 2009 |
| Muziek | (Fifties) popmuziek |
| Hoogste snelheid | 55 km/u |
| Hoogste punt | 20 meter |
| Baanlengte | 492 meter |
| Langste daling | 12,5 meter |
| Ritduur | 1:43 minuten |
| G-krachten | 3.45 + |
| Aantal inversies | 0 |
| Aantal treinen | 2 treinen met 5 coaches |
| Capaciteit | 1100 per uur |
| Opgevolgd door | Joris en de Draak |
| Attracties | |
De Pegasus was een houten achtbaan in Ruigrijk, geopend in 1991 aan de rand van de Kanovijver, op de plek waar nu Joris en de Draak ligt. De beroemde achtbaanontwerper Curtis D. Summers ontwierp een echte familieachtbaan die qua baanverloop nergens extreem werd maar niettemin spannend en vermakelijk was. De Pegasus was afgezien van de naam verder niet aangekleed in een specifiek thema.
De baan werd in de zomer van 2009 gesloopt vanwege het afnemende comfort en de stijgende onderhoudskosten van de baan. Op 1 juli 2010 opende de 'vervanger', Joris en de Draak.
Inhoud
Omschrijving
Wie tussen 1991 en 2009 het asfaltpad onder de kurkentrekkers van de Python door nam, of vanaf Fata Morgana, achter de Piraña om, richting het Ruigrijk liep, kwam bij een kleine houten meandering in de buitenlucht. De baan zelf was grotendeels verstopt achter het groen, maar was prima zichtbaar vanaf de (voormalige) Kanovijver. Het station was een uit de houtsoort bangkirai opgetrokken gebouw op lange palen met een kleine toren. Op het perron klonken classic rocknummers, een overblijfsel van het "fifties"-thema van het openingsjaar van de attractie.
De Pegasus had twee groene treintjes, met ieder vijf karretjes, waarin tot twintig passagiers plaats konden nemen voor een achtbaanritje dat ongeveer 85 seconden duurde. De 492 meter lange baan strekte zich uit langs de oostkant van de Kanovijver. Nadat het treintje 16 meter omhoog was gegaan kwam een eerste grote val van 12 en een halve meter. Net voor de bocht die daarop volgde haalde de Pegasus zijn maximumsnelheid van 55 kilometer per uur. Na vier bochten, negen stijgingen en acht dalingen arriveert het treintje in het station. Tot de komst van De Vliegende Hollander kon het station via een lange houten brug over de Kanovijver weer worden verlaten, waarbij men uitkwam bij het horecapunt De Kurketrekker. In de laatste jaren van de houten achtbaan was de uitgang te vinden bij het terras van De Kombuys.
De hele constructie werd ontworpen door Curtis Summers en gebouwd door Dinn Corp en Intamin. De baan was, net als Joris en de Draak, gemaakt van Canadees yellow pine-hout. Ook het station, de meandering voor de wachtrij en de loopbrug aan de uitgang waren van hout. Om de constructie toch extra stevig te maken waren op sommige plekken stalen steunbalken gemonteerd, die bruin geschilderd waren om niet op te vallen. De capaciteit van de attractie was op drukke dagen, wanneer beide treinen reden, met ongeveer 1100 personen per uur niet zo groot. Er ontstond dan ook snel een lange rij bij de Pegasus.
- Exterieur en wachtrij in 2009
Door de bomen te zien vanaf de Wandelroute Ruigrijk, april
Grote bocht aan de Piraña-zijde, inclusief waarschuwingsbordje, juli
De entree lag aan het pad van Python naar Piraña, juni
Het wandelpad gezien vanuit de entree, juli
Wachtrij in gebruik, mei
Attractie-informatiebord (er was nog geen digitale wachtinformatie), juli
Mindervaliden-ingang aan de rechterzijde van de wachtrij, april
Remise en de eerste bocht, augustus
Vanuit de Python gezien, april
Top van de lifthill, gezien vanaf terras Kombuys, april
Lifthill gezien vanaf de Vliegende Hollander, april
Pegasus gezien vanaf het Pirañaplein, mei
- Station Pegasus in 2009
In het station
Station, bedieningshokje
Trein keert terug in station
Uitstapzijde perron
Uitgang van het station
Loopbrug naar de Kombuys
Geschiedenis
De Pegasus was één van de eerste houten achtbanen in Europa en de allereerste van de Benelux.
Ontwikkeling en bouw
Omdat Eurodisney in 1992 zou openen in Parijs wilde de Efteling nog snel een attractie aan het aanbod van 1991 toevoegen om zo de concurrentie voor te zijn. Er werd gekeken naar een locatie aan de Kanovijver, vlak naast de Python. In het midden van de jaren tachtig wilde men hier de Bob plaatsen, maar vanwege de geluidsoverlast die dat zou opleveren werd toen toch uitgeweken naar een locatie die meer centraal in het park lag.
Aanvankelijk keek men of er misschien een spectaculaire kermis-achtbaan gehuurd kon worden: de Olympia Looping. Men vond de kosten echter zo hoog dat men het geld liever stak in een eigen kleine achtbaan. De Efteling overwoog een kleine stalen achtbaan te plaatsen van de familie Zierer, maar die gaf potentieel veel geluidsoverlast en Lex Lemmens zag veel meer in een houten achtbaan, omdat het park zo'n attractie nog niet had. Directeur Paul Beck was het eens met het principe, maar dacht niet dat het qua kosten, levertijd of geluidsoverlast haalbaar zou zijn. Lemmens heeft toen de vermaarde coasterontwerper Curtis D. Summers gevraagd die hem garandeerde een baan te kunnen ontwerpen die aan al die voorwaarden kon voldoen.[1]
De Pegasus werd dus gebouwd als een kleinere, zogeheten 'infill'-attractie. Het is opmerkelijk dat men in die tijd, wanneer er vrijwel uitsluitend rijk gethematiseerde attracties ontwikkeld worden als Fata Morgana, de Pagode, het Volk van Laaf en het op dat moment in aanbouw zijnde Droomvlucht, een achtbaan opent waar nog geen plank voor gedecoreerd wordt. Ton van de Ven ontwerpt enkel een logo dat boven de entree van de wachtrij te vinden is. In een interview vlak voor de opening legt Lemmens uit dat een houten achtbaan al nostalgisch genoeg van zichzelf is:
Een houten achtbaan is de oervorm van alle achtbanen. Het is een voornamelijk Amerikaans fenomeen, dat de ware liefhebbers, de échte achtbaankenners, het ultieme rijgevoel geeft dat tot in de botten merkbaar is.
De opdracht voor het ontwerpen van een houten achtbaan werd in november 1990 gegeven aan Summers, een Amerikaanse achtbaanontwerper met op dat moment bijna vijfentwintig jaar ervaring en de langste staat van dienst als het om het ontwerpen van houten achtbanen gaat. Doordat de opdracht voor de Pegasus zo laat gegeven werd leek een opening aan het begin van het volgend seizoen al bij voorbaat ondoenlijk. Zowel Lemmens als Summers hadden in eerste instantie een enorm gevaarte in gedachte (er werd zelfs een ontwerp gemaakt voor een duelling coaster aan de noordelijke oever van de Vonderplas), maar de Efteling besluit dat de attractie voor het hele gezin toegankelijk moest zijn en qua afmeting niet teveel plek moest innemen.
Een andere belangrijke eis was het aantal decibel dat geproduceerd wordt door de karretjes in de baan. Om het geluidsniveau zo laag mogelijk te houden werd er gekozen voor het gebruik van kunststof in plaats van metalen wielen. Helaas zaten daar nadelen aan - De Pegasus schudde veel harder dan andere woodies, wat vooral merkbaar was in de bochten; omdat kunststof tijdens de rit meer wrijving oplevert dan metaal werd de baan hoger en langer dan gepland. Desondanks was het formaat van de Pegasus klein genoeg om de attractie als een echte familieachtbaan te kunnen presenteren en zo een andere doelgroep te bereiken dan de naastgelegen Python.
De baan bevatte geen bloedstollende onderdelen, maar bestond voornamelijk uit camelbacks voor de acceleratie. Om de baan toch nog speciaal te maken werden er enkele geintjes in de lay-out van de baan gestopt. Zo was de eerste val maar liefst twaalf en een halve meter, net zo lang als die van de Python, waarna je na een bocht direct weer naar beneden viel. Ook zweefde je op twee plekken boven de stoel van je karretje.
Tijdens de bouw nam de druk op het halen van de deadline zo toe dat de achtbaanbouwers van Dinn Corp het bijltje erbij neer gooiden en het vliegtuig terug naar huis namen. Samen met Intamin zocht de Efteling snel naar andere krachten in Europa die de half opgebouwde constructie konden afmaken. Uiteindelijk kon de attractie niet in gebruik genomen worden voor de openingsdag van seizoen 1991, maar pas in de zomer, op 1 juli.
- Bouw van de Pegasus
Bouwbord bij de attractie
Fundament en opbouw
De Pegasus in aanbouw
Bouwplaats gezien vanuit de Python
De lifthill staat
Bouwplaats gezien vanuit de baan, bouwpersoneel parkeert op het Zwembadterrein
De opening
Het is niet duidelijk of het jaarthema "de Fifties" in 1991 gekozen werd naar aanleiding van de Pegasus, feit is wel dat de attractie prima in het plaatje paste van de Amerikaanse Rock 'n Roll-sfeer.
Op 11 juli zou de Pegasus officieel worden geopend. Door uitloop van een diner kwam men hier pas om 00.30 's nachts aan toe. Honderden kaarsjes dreven op de kanovijver, Robert-Jaap Jansen kroop in de rol van de Griekse oppergod Zeus en had met een 'donderpresentatie' de attractie voor geopend verklaard.
Het eerste ritje werd gemaakt door president-commissaris Ben van Dommelen en roddeljournalist Henk van der Meyden. Deze rit stokte gelijk op het hoogste punt en er was geen beweging in te krijgen. Terwijl de heren vast zaten in hun karretje brak een geweldig onweer los. Uiteindelijk konden ze geheel doorweekt de attractie te voet verlaten.[2]
In september van dat jaar kwam de achtbaanliefhebbersclub 'American Coaster Enthusiasts' de baan testen, op uitnodiging van Lex Lemmens. Ze vonden het een 'prima baan'.
- In de jaren negentig
Pegasus en de uitgangsbrug
Kanoën tot aan de coaster, 1991
Station en wachtrij, 1996
Aanpassingen
Aan het begin van seizoen 1998 had de Pegasus een nieuwe geluidsinstallatie en een nieuwe beregeningsinstallatie voor het hout, voor in hete zomers. In 2005 kregen de karretjes nog nieuwe beugels en er werd een nieuwe rem in de baan geplaatst, vlak voor de laatste bocht, om zo het comfort te verhogen.
Met De Vliegende Hollander op komst werd in 2005 de uitgang van de Pegasus een stukje verplaatst en werd er een dam opgeworpen in de Kanovijver, waar de palen van de Pegasus in stonden. Hierdoor verdween de fotogenieke reflectie van de attractie in de waterspiegel.
De sloop
Begin seizoen 2009 doken de eerste geruchten op dat de Pegasus kampte met houtrot en dat de attractie in ieder geval een hoop onderhoud vergde. Toch kwam het onverwacht dat de Efteling in een artikel in het Brabants Dagblad op 14 april van dat jaar openlijk aangaf dat ze een alternatief voor de attractie zocht.[3] Later dat jaar sloot de baan en werd een bord voor de entree geplaatst met de wat vage tekst 'De Efteling werkt hier aan haar toekomst'. Op 19 juni werd officieel het besluit genomen voor de sloop van de attractie.[4] Al op 18 juli werd de vervanger groots aangekondigd: Joris en de Draak, en nog dezelfde week werd de sloopvergunning voor de Pegasus aangevraagd. Een week later begon men met het afbreken van de hekken en paden rondom de attractie. Midden augustus begon men met de sloop van de baan zelf en in september was er bijzonder weinig van de Pegasus over. Het was de grootste gesloopte attractie in de geschiedenis van de Efteling tot dan toe.
- De sloop in beeld
Demonteren van het bord
Sloop te zien vanaf de Vliegende Hollander
Knarsend hout
Veel bekijks van zowel gasten als personeel
Houtblokjes
Als herinnering aan de verdwenen attractie werden uit de houten balken waaruit de baan was opgebouwd blokjes gezaagd van 10 cm lang, voorzien van een opdruk met het logo en de tekst Pegasus - 1991 e 2009. Deze blokjes werden vervolgens voor 5 euro per stuk te koop aangeboden in Het Valies, inclusief echtheidscertificaat en een code waarin een rit in Joris en de Draak gewonnen kon worden; de opbrengst kwam ten goede aan Villa Pardoes.
Kritiek
De Pegasus is nooit echt het lievelingetje geweest van de bezoekers, noch de liefhebbers.[5] De baan stond destijds bekend als een familiebaan en was daarom vooral populair bij gezinnen met jonge kinderen. Veel kleuters hebben hun eerste achtbaanritje te danken aan de Pegasus. De concurrentie werd eind jaren nul echter groter. Veel parken in de nabije omgeving (waaronder Warner Bros. Movie World, Six Flags Holland en Toverland) bouwden houten achtbanen die veel spectaculairder en grootser van opzet waren dan de Efteling-baan, waarnaast de Pegasus al snel het onderspit dolf.
Ook initiatiefnemer Lex Lemmens had de Pegasus graag anders gezien. "Natuurlijk had ik Pegasus liever veel groter gewild. Een échte grote, spectaculaire houten coaster zou nog steeds in de Efteling passen." vertelt hij aan Eftelist in 2008. Die wens voor een meer spectaculaire baan kwam twee jaar later alsnog uit.
Een ander kritisch punt was de laatste bocht in de baan. Deze werd met zoveel snelheid binnengereden dat inzittenden met een behoorlijke klap tegen de zijkant van het bankje gedrukt werden, wat vooral bij bezoekers die alleen op de tweezitsbank zaten met een gesloten beugel naast zich blauwe plekken kon opleveren. In 2005 werd geprobeerd het euvel te verhelpen met een extra rem in de baan, vlak voor de camelback voor de laatste bocht, maar het mocht weinig baten.
Mythe
De naam en niets dan de naam van de attractie is gebaseerd op de Griekse mythe over de Pegasos (Πήγασος), het gevleugelde paard. Hij ontstond uit de liefde tussen Medusa en Poseidon, toen die eerste door Perseus gedood werd. Oppergod Zeus zette hem in om donder en bliksem vanaf de berg Olympos naar beneden te transporteren.
- ↑ Eftelist: 'Over dertig jaar toewijding en vakmanschap', 7 september 2008
- ↑ Henk vanden Diepstraten: De Efteling/Kroniek van een Sprookje. Baarn: Tirion (2002), p. 167
- ↑ Brabants Dagblad: 'Efteling onderzoekt toekomst Pegasus', 14 april 2009
- ↑ Pegasus gesloten, bericht op Wondernet, 19 juni 2009
- ↑ Roel op Wonderchat: 'Fuck de Pegasus!', 29 oktober 2000