Een glijbaan is een speeltoestel waarbij je via een ladder of trap een aantal meters moet klimmen om vervolgens van een brede gladde goot die diagonaal naar beneden is geplaatst af te glijden. De baan is daarbij aan de zijkanten sterk verhoogd zodat de glijder er niet uit valt, of bestaat zelfs geheel of deels uit een buis. Bij sommige (water)glijbanen wordt een matje of een rubberen band gebruikt waarop gezeten moet worden. De glijbaan is een van de meest populaire speeltoestellen en is dan ook te vinden in bijna elke speeltuin of zwembad, en op vrijwel elk schoolplein en pretpark. Kleine modellen zijn te koop in speelgoedwinkels om in de eigen achtertuin te zetten.
De fabrikant Wicksteed beweert dat de glijbaan uitgevonden is door de stichter Charles Wicksteed, en dat de eerste glijbaan van houten planken in 1922 werd geïnstalleerd in het Wicksteed Park, een klein pretpark in Engeland. Dit wordt echter betwist door anderen die verwijzen naar onder andere een nog vroegere glijbaan in New York rond het jaar 1900, en ook op Coney Island aldaar in 1905.
Glijbanen in de Efteling
Op chronologische volgorde zijn dit de glijbanen waar je nu in de Efteling van af kunt roetsjen:
- Glijhuys: Gebouw in het Lavenlaar met drie glijbanen van verschillende hoogtes. Voor de kleine glijbaan hoeft men het gebouw niet te betreden. De middelste en de hoogste zijn alleen te doen als men de trap die zich in het gebouw bevindt beklimt. De hoogste glijbaan is een overdekte buis. Aan de buitenkant heeft deze buis een bruinrode schubstructuur. De twee lagere glijbanen waren oorspronkelijk van hout maar zijn later in kunststof uitgevoerd. Rond het huis ligt een rubberen gietvloer om eventuele vallen te breken.
- Kleuterhof: Vier lage kunststof glijbanen die samen met een gezicht en een staart als geheel een rups voorstellen die zich door de grond heeft gegraven. Daarnaast is er een speeltoestel met een beklimbaar plateautje waar een gifgroene kunststof glijgoot te gebruiken is.
- Fabula: In de Speelwereld kan je glijden van het decor dat een ijsberg vormt en waar een animatronic-ijsbeer en enkele pinguïns op te vinden zijn. In het jungle-deel werd in 2014 een glijgoot geïnstalleerd die niet veilig voor kinderen bleek, en waarschijnlijk daarom weer snel verdween.
- Efteling Hotel: binnenskamers in het Speelkasteel is een kleine glijbaan te vinden. Van 2004 tot 2019 had het hotel ook een buitenspeeltuintje bestaand uit enkele klimtoestellen en een glijbaan. De toestellen bij elkaar oogden als een in het speelzand weggezonken schip, op het voorsteven bevond zich een lage glijbaan.
- Kindervreugd: Een kleine houten hut met een glijgoot.
- Bosrijk: Een eenvoudige glijbaan zonder trap op een zandheuvel in de bossen.
- In het vakantiepark Loonsche Land, dat in 2017 opende, is achterin het park de Hooimijt te vinden, waar een glijbaan onderdeel van is. Om door de buis van de glijbaan te roetsjen moest je het gebouw betreden en via de strobalentrap naar de hooizolder klimmen, over een net heen en door de opening in de muur. In de zomer van 2018 werd de toegang tot de glijbaan kort afgesloten voor enkele aanpassingen.
- In Nest! in het Ruigrijk is een grote drakentoren met een hoge glijbaan de eyecatcher. Van de lagere glijbaan ernaast kunnen ook rolstoelers gebruik maken als zij onder begeleiding uit hun rolstoel gehaald worden. In het gedeelte voor de kleinste kinderen is een derde, lage glijbaan vormgegeven als het wiel bovenop de schachttoren van Baron 1898.
Geschiedenis
In de Efteling zijn glijbanen al te vinden nog ver voor de opening van het Sprookjesbos in 1952. De eerste glijbaan werd al geplaatst in 1936, als een van de speeltoestellen in de nieuwe speeltuin van het R.K. Sport- en Wandelpark. De speeltuin van 1951 kent al drie glijbanen; deze bestaan uit een ijzeren constructie met een trap en een goot van houten planken. De hogere glijbanen hadden een golvende goot, zodat de snelheid wat werd afgeremd. In 1974 wordt er een derde glijgoot toegevoegd aan de hoogste glijbaan van het stel, waardoor de Efteling enige jaren zelfs de hoogste glijbaan van Nederland heeft. Dat jaar overlijdt een 8-jarige jongen in het ziekenhuis in Waalwijk aan zijn verwondingen nadat hij eerder van de glijbaan in de Efteling was gevallen.[1]
Glijbanen zijn dan ook te vinden bij het Kinderbad enkele meters verderop en in een grote openluchtzwembad, waar een glijbaantje te vinden is in het ondiepe deel.
In 1989 verdwijnen alle glijbanen uit het park. Een jaar later opent het Volk van Laaf en een van de onderdelen in deze enclave is het Glijhuys, een gebouw met drie glijbanen. Het is samen met enkele Lolwippen een eerbetoon aan de speeltuin die voor het Lavenlaar moest wijken. In de jaren daarop worden er weer meer (kleine) glijbanen in de Efteling geplaatst.
Tussen 1999-2000 en 2019-2020 werd 's winters in het Kinder Winter Wonderland, later IJspaleis, een opblaasbare glijbaan geplaatst, waar men op een band gezeten van kon afdalen.
- ↑ Limburgsch Dagblad: 'Jongen na val van glijbaan overleden' (10 juli 1974)