| De Efteling Kroniek van een Sprookje | |
|---|---|
 | |
| Kroniek van een Sprookje | |
| Auteur | Henk vanden Diepstraten |
| Vormgeving | Robert-Jaap Jansen |
| Taal | Nederlands |
| Onderwerp | geschiedenis van de Efteling |
| Uitgever | eerste druk: Tirion Uitgevers |
| Uitgavedatum | 2002 |
| Pagina's | 208 |
| Grootte | 23x313x229 mm |
| Uitvoering | gebonden |
| Oplage | eerste druk 10.000 |
| ISBN | ISBN10: 9043904163 ISBN13: 9789043904162 |
| Prijs | € 24,- |
| |
| Boeken | |
De Efteling / Kroniek van een Sprookje is het jubileumboek dat in 2002 ter ere van het vijftigjarig bestaan van de Efteling werd uitgebracht.
Het boek werd in opdracht van de Efteling geschreven door tekstschrijver Henk vanden Diepstraten, en samengesteld door een werkgroep bestaande uit Ton van de Ven, Henk Groenen, Karin Koppelmans en Gerrie van Dongen. Net als bij het vorige jubileumboek uit 1992, ontfermde ook nu Efteling-vormgever Robert-Jaap Jansen zich over de lay-out en ontwerp. Het boek werd uitgegeven door Tirion Uitgevers te Baarn.
Een kroniek is een verhaal van of boek met chronologisch geordende gedenkwaardige en/of historische feiten. Dat is dan ook precies wat Kroniek van een Sprookje is. Het vertelt in 208 pagina's de geschiedenis van de Efteling, van 1933 tot 2002, op chronologische wijze aan de hand van statuten, krantenknipsels, verslagen en verhalen van (oud-)medewerkers.
Ieder jaar is een hoofdstuk, dat bestaat uit een hoofdtekst over dat jaar, enkele foto's en losse, apart ingekaderde teksten. Voor de kaders putte men vooral uit losse krantenknipsels met korte illustratieve anekdotes betreffende dat jaar, of werden leuke wetenswaardigheden gezocht. Ieder decennium bevat een speciaal hoofdstuk over een grote attractie die in die periode geopend werd. De decennia worden onderbroken door paginalange interviews met medewerkers en enkele pagina's met uitsluitend afbeeldingen en collages, zoals werktekeningen, oude ansichten of foto's.
De kroniek is uitgevoerd als een luxe gebonden boek met een leeslint als bladwijzer en heeft een omslag omtrokken met bordeauxrood linnen waar het Eftelingwapen los op is geplakt als centrum van een in goud gedrukt wapen met titel. De titel is uitgevoerd in het Anton Pieck-lettertype, en de kaft wordt beschermd door een gelamineerde papieren stofomslag waarop drie zwart-wit foto's te zien zijn en een oud Eftelinglogo. Het boek werd als jubileumdrieluik bijgestaan door de documentaire 50 jaar Sprookjes in de Efteling en de tentoonstelling Dwalen op de Rommelzolder. Het is tien jaar lang te koop geweest voor € 24,- in de winkeltjes van het park, maar ook in boekhandels in het land, en kende vier herdrukken, de laatste in 2010. In de eerste herdruk (de tweede druk dus) werden enkele foutjes aangepast. Sinds de komst van Zijn we d'r al?, het jubileumboek voor het zestigjarig bestaan, is het niet meer herdrukt en dus alleen nog antiquarisch te koop.
Geschiedenis
Ter ere van het aanstaande 50-jarig bestaan van de Efteling in 2002 werd begin september 2000 de werkgroep "Er was eens..." opgericht, die verantwoordelijk zou zijn voor de activiteiten rondom dit bijzondere gouden jubileum. Deze werkgroep bestond uit creatief directeur Ton van de Ven, hoofd communicatie Henk Groenen, senior medewerker communicatie Karin Koppelmans en archivaris Gerrie van Dongen. Vanaf mei 2001 werd Henk vanden Diepstraten aangewezen als de tekstschrijver van het te publiceren jubileumboek en is vanaf dan meteen bij het project betrokken. Vanden Diepstraten werkt dan al bijna twintig jaar als tekstschrijver voor o.a. het personeelsblad en de brochures van het park.
Gerrie van Dongen maakt de voorselectie uit het archief. Een enorme klus, maar ze ziet het als een "bekroning op 10 jaar werk bij de Efteling". Oud-medewerkster Ine Mens wordt van november 2001 tot april 2002 bij het project betrokken. Vanden Diepstraten putte de informatie over de beginjaren voornamelijk uit handgeschreven schriftjes waarin alle verslagen en besluiten van het stichtingsbestuur en de directie vermeld staan. Voor de latere jaren kan er beroep worden gedaan op krantenknipsels, verslagen van de directie en de vele verhalen van medewerkers. Voor het boek werden vele (oud-)medewerkers of nabestaanden geïnterviewd, waarvan negentien personen een eigen hoofdstuk in het boek krijgen.
Vanuit de selectie moeten er keuzes gemaakt worden om een algemene lijn in het boek te krijgen, die chronologisch de geschiedenis van de Efteling volgt, en tegelijk aantrekkelijk blijft voor de lezer. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat het boek 144 pagina's zou tellen, maar na enige tijd werd besloten om de synopsis van het boek te wijzigen en er dus meer beelden en teksten aan toe te voegen, waardoor de inhoud uiteindelijk op 208 pagina's uitkwam. [1]
Het boek werd uitgebracht op de verjaardag van het Sprookjesbos. Op 31 mei 2002 was er een officiële plechtigheid, eerst met een besloten gedeelte in het Carrouseltheater waar veel bekende (oud-)Eftelingmedewerkers bij aanwezig waren. Na de speeches van Ronald van der Zijl en Ton van de Ven, gelardeerd met wat oude audiofragmenten, verplaatste het gezelschap zich naar het Kabouterdorp. Aan de geluiden te horen werd daar in de paddelstoel van de schrijfkabouter druk op een typemachine gewerkt. Na enige tijd kwam de kabouter naar buiten kijken om wat te vertellen over zijn werkje. Na wat rommel uit het raam in de vijver onder zijn woning te hebben gegooid en een explosie met veel rook, kwam de eerste versie van het boek tevoorschijn, die door Ton van de Ven en voorzitter van het stichtingsbestuur Piet van Haaren met een schepnet werd opgevangen. Tot slot was er nog een afsluitende toespraak van Van Haaren in het Carrouseltheater.
Samenvatting
Kroniek van een Sprookje is zonder twijfel het meest informatieve boek dat over de Efteling geschreven is. Waar Het Sprookje van de Efteling voornamelijk een wandeling langs de verschillende attracties (in 1962) is, Mam, een duppie voor de kip? vooral de bekende anekdotes samenbrengt en het latere boek Zijn we d'r al? vooral memorabilia met weetjes combineert, biedt de Kroniek echte inside-info, een kijkje achter de schermen, inzichten in besluiten van de directie en de stichting, kostenplaatjes, werktekeningen en ontwerpen, referenties naar attracties die nooit gerealiseerd zijn en nog veel meer. Het gaat sterk in op de mensen achter de sprookjes: er zijn negentien interviews met medewerkers en bij bijna iedere gebeurtenis of besluit wordt een naam genoemd. De spreuk in de binnenkaft verwijst hier naar: "De geschiedenis van de Efteling, is de geschiedenis van haar mensen".
Het boek begint met een voorwoord van Ton van de Ven, waarna de jaren 1933-1951 worden besproken. De oprichting van het R.K. Sport- en Wandelpark, tentoonstelling De Schoen tot de opening van het park met Speeltuin en Theehuis. Er wordt ingegaan op waar de naam Efteling vandaan komt en een kijkje in de statuten van de Stichting Natuurpark de Efteling uit 1950. Vervolgens worden de drie grondleggers voorgesteld: R.J.Th. van der Heijden, Peter Reijnders en Anton Pieck. De tien pagina's die volgen laten een brede selectie van tekeningen en schetsen zien die Pieck voor de Efteling gemaakt heeft, veel daarvan nog nooit eerder gepubliceerd.
Het boek volgt dan een stramien waarbij tien jaren worden besproken, waarna er interviews en enkele bladzijdes met nostalgische afbeeldingen volgen. Het betreffende jaartal staat duidelijk aangegeven in een goudkleurige balk bovenaan een pagina, waarna de hoofdtekst in één kolom breed over de pagina staat. Daarbij staan op bijna ieder vel persfoto's of een kijkje achter de schermen van een attractie waar in de tekst naar verwezen wordt.
De jaartallen worden soms onderbroken door een apart hoofdstuk dat dieper ingaat op een bepaalde iconische attractie. Zo'n hoofdstuk vinden we voor de Stoomcarrousel, de Indische Waterlelies, het Spookslot, Fata Morgana en Droomvlucht in hun respectievelijke decennium van opening. Ook zijn er een aantal oude plattegronden, tekeningen van de reus van Klein Duimpje en Knoets Herberg en Kasteel, en een hoofdstuk over Pardoes die een spread vullen.
De interviews tussendoor werden gehouden met Chris Sprangers, de weduwe van Joop Salet, Piet Schapendonk, Karel van Tuijn, Jan Verhoeven, Dré Broeders, Hans de Rooy, Mari van Heumen, Frans Klis, Herman ten Bruggencate, Loes Schnellen, Jan van Meel, Henny Knoet, Marc Taminiau, Ton van de Ven, Reinoud van Assendelft de Coningh, Robert-Jaap Jansen, Paul Beck en Olaf Vugts.
Tussen 1961 en 1962 vinden we "Een fotoboek van nostalgie" waar in acht pagina's zwart-wit foto's van zowel voor als achter de schermen te zien zijn van de beginjaren. Tussen 1981 en 1982 "Het plakboek voor vijftig jaar later", waar enkele entreekaartjes, advertenties, parkeerstickers en souvenirs uit de geschiedenis staan afgebeeld. Tussen 1991 en 1992, na het interview met Ton van de Ven, volgt een inkijkje op de vele werktekeningen die de voormalig creatief directeur gemaakt heeft voor het park. De collages bevatten ontwerpen voor o.a. het Lavenlaar, Spookslot, Fata Morgana en Droomvlucht.
Reacties
Tot op de dag van vandaag drukt de Kroniek zijn stempel op de kennis van Eftelingfans. Voor veel websites, waaronder ook Eftepedia, is het een voorname bron die wordt geraadpleegd om informatie over de geschiedenis van het park op te zoeken. De website Het Wonderlijke WC Web publiceerde in 2002 een zeer uitgebreide bespreking van het boek die eerder op de mailinglist Eftelist te lezen was.
Bij een interview met Lex Lemmens in 2008 maakte Eftelist speciaal een pagina in de lay-out van de interviews in de Kroniek, bedoeld om in het boek toe te voegen als losbladig addendum (Lemmens is één van de weinige bekende Eftelingers die niet aan het woord komt in het boek). De Vijf Zintuigen herhaalde deze opzet door in 2011 bij een interview met Ruud de Clercq ook een korte versie van dat interview in de opmaak van het jubileumboek te maken. Eftelist reageerde daarop met een Kroniekpaginagenerator, waarbij 'iedereen' een pagina over zichzelf kan maken in de lay-out van de Kroniek.
Lex Lemmens uitte zich in het interview met Eftelist ook nog even over hoe hij zich er onder voelt dat hij niet in het boek voorkomt:[2]
Als je me nu vraagt wat ik het minst leuk heb gevonden, dan is dat het feit dat ik niet ben geinterviewd voor Kroniek van een Sprookje. Dat heeft me pijn gedaan. Ik sta me nergens op voor, maar in dat boek had ik niet mogen ontbreken. Er werd een keuze gemaakt: sommigen kwamen in het boek en anderen, waaronder ik, in de documentaire Vijftig jaar Sprookjes in de Efteling. Achteraf vind ik dat buitengewoon jammer, want het geschreven woord is eindeloos.
Ook onder een breder publiek blijkt de Kroniek een geliefd boekwerk. Op Bol.com wordt het door kopers met de maximale 5 sterren beoordeeld. Goodreads geeft het boek 4,2 van de 5 sterren. Het Brabants Dagblad noemde het "de bijbel van de Efteling".[3]
- ↑ "Tekstschrijver Henk van den Diepstraten schrijft jubileumboek voor de jarige Efteling" - interview in Efteldingen mei 2002, pag. 3
- ↑ Eftelist: "Over dertig jaar toewijding en vakmanschap"
- ↑ "Sprookjeskroniek vol anekdotes" - recensie in Brabants Dagblad 1 juni 2002