| Roeivijver | |
|---|---|
 | |
| Spelevaren op de Vonderplas | |
| Locatie | Anderrijk |
| Type | roeiboten |
| Ontwerp | Anton Pieck (zeemanshuis) |
| Geopend | 1954 |
| Gesloten | 2011 |
| Ritduur | max. 20 min. |
| G-krachten | eigen |
| Aantal boten | circa 20 |
| Opgevolgd door | Aquanura |
| Attracties | |
De Roeivijver was een attractie waar men met roeibootjes op eigen kracht een stukje kon varen. Het was één van de eerste attracties van de Efteling, daterend uit 1954,[1] en samen met de Kanovijver de enige waar men zelf de route kon bepalen die wordt aangedaan. De Roeivijver werd geopend op de plas waaraan tegenwoordig Joris en de Draak, De Vliegende Hollander en de Piraña liggen en werd verplaatst naar de Vonderplas in 1982. De komst van Aquanura maakte dat de attractie in 2011 verdween uit het aanbod.
Inhoud
Omschrijving
Als één van de eerste attracties van het park bood de Roeivijver een stukje simpel vertier in de jaren vijftig. Eenvoudige metalen roeiboten, met plaats voor twee tot zes personen en met ieder vier houten roeispanen aan boord, was voor een park in het midden van de twintigste eeuw een goedkope en bovenal sportieve methode om het attractieaanbod aan te vullen. Het sportieve element van de Efteling uit die tijd wordt ook bevestigd door attracties als het zwembad en de tennisbanen die ook in die jaren werden geopend. Bob Venmans zegt over de attractie in het boekje Het Sprookje van de Efteling uit 1962:
Ook wie de zwemsport niet machtig is, hoeft niet bang te zijn zich hier te water te begeven, want de kanovijver is slechts 50 cm diep; en al is de roeivijver wat minder ondiep (120 cm), verdrinken zul je er tòch niet, want de solide roeiboten slaan niet gemakkelijk om en de vlootsuppoosten houden ieder bootje nauwlettend in de gaten. Wie voor het eerst een pagaai of roeispaan in handen heeft staat er versteld van hoe snel hij deze vorm van sportbeoefening onder de knie heeft
De meeste attractieparken bieden of boden wel een groot water aan waar gevaren kan worden, vaak met gemotoriseerde voertuigen of door middel van waterfietsen, zoals de bekende zwanenbootjes. De Efteling heeft de klassieke roeiboten (en ook de kano's) op de locatie na in de bijna zes decennia dat roeien in het park kon niet aangepast.
In zijn laatste hoedanigheid, waarbij de vijver een maximale diepte kende van 250 cm, was het mogelijk om over de Vonderplas te varen en daarbij te komen langs de arcades van Fata Morgana, een gethematiseerde stenen brug en in latere jaren ook uitzicht te hebben op het Huis van de Vijf Zintuigen en de pakhuizen van het Efteling Theater. Naast de boten bestond de attractie uit een aanlegsteiger met enkele meerpaaltjes om de boten aan vast te leggen, een kleine eenvoudige wachtrij en een kenmerkend boothuis, naar ontwerp van Anton Pieck, inclusief windvaan in de vorm van een zeilschip. In het huisje was een intercom aanwezig waar het dienstdoend personeelslid gebruik van kon maken om via de luidspreker aan de andere zijde van de vijver over het hele gebied hoorbaar te zijn. Dit voornamelijk om boten terug te roepen of bezoekers te waarschuwen voor gevaarlijke situaties, meestal veroorzaakt door eigen baldadig gedrag.
Officieel mocht men twintig minuten roeien. Het was niet toegestaan alleen rond te varen. Het was ook verboden om onderweg uit te stappen, te zwemmen of pootje te baden. De attractie was bij hevige regen of storm, 's winters en op zomeravonden na 20.00 uur niet toegankelijk. Er lagen in het laatste jaar 18 bootjes aan de aanlegsteiger.
Op dit moment resteert als enige attractie in het park waar op eigen kracht kan worden voortbewogen het Kinderspoor, een attractie die in hetzelfde jaar als de Roeivijver opende en is tevens een van de weinige andere attracties die ooit van locatie zijn veranderd.
Geschiedenis
Roei- en kanovijver (1954-1981)
In 1954 werd de eerste Roeivijver geopend, aan de oostkant van de grote waterpartij waar we tegenwoordig De Vliegende Hollander vinden. Een jaar eerder was hier de Kanovijver al geopend, die nu enkel de westzijde tot zijn beschikking kreeg. De complete plas stond dan ook wel bekend als de Roei- en Kanovijver. De twee attracties waren van elkaar gescheiden door een houten wal. In de beginjaren was roeien in de Efteling niet bij de entreeprijs inbegrepen: een half uurtje roeien kostte ƒ 0,50. In 1965 werd een Piecks controlehuisje gebouwd. Pieck suggereerde twee varianten: een gestuukt huisje in de vorm van een theekoepel met een kroonlijst, en een wat eenvoudiger houten huisje met overhangend dak, gedecoreerd met lambrekijns aan de dakrand. De tweede variant werd gerealiseerd. Ook tekende Pieck een automaat voor de kaartjes van de attractie met daarop een beeld van 'Neptunus'. De automaat werd niet gerealiseerd.
In 1976 werd de Wankelbrug geplaatst tussen de twee waterattracties. De roeiboten werden in 1977 vervangen door twintig nieuwe exemplaren.[2]
- Controlehuisje
Bouwtekening van het controlehuisje, december 1964
Ontwerpen Pieck voor het controlehuisje en de kaartjesautomaat
Vonderplas (1982-2010)
In 1970 werd de Vonderplas (nu de vijver van Aquanura) gegraven op de plek waar tot 1969 Rijsporthoeve De Efteling lag. Het was een groot stuk natuurgebied binnen de grenzen van het park waar honderden vogels hun broedgebied hadden. Op het ontwerp van de vijver is al te zien dat dit een roeivijver moest gaan worden, met vonder, controlehuisjes en bootjes aan de steiger. De vijver was verder ontworpen met een attractieve oever met watervallen en bruggetjes. De Vonderplas bleef echter, hoewel voorzien van alle faciliteiten voor zulks, vreemd genoeg tien jaar bootloos. Pas in 1980 werden op het zuidoostelijk gedeelte van de plas de radiografisch bestuurbare bootjes geopend, die al in 1982 verhuisden naar een klein vijvertje in het Ruigrijk. Uiteindelijk werden door de grootscheepse veranderingen op de bestaande Kanovijver in verband met de bouw van de Piraña in 1982, de roeiboten naar de Vonderplas verhuisd. Het controlehuisje uit 1965 stond in de weg voor de wildwaterbaan, en werd afgebroken en in iets andere vorm (maar dicht bij het oorspronkelijke ontwerp van Pieck) opnieuw opgebouwd bij de Vonderplas. Bij de Piraña werd ook de Wankelbrug verplaatst en kregen de kano's de plek van de roeiboten; de kano's kregen ook een nieuw, rechthoekig controlehuisje met twee gouden pieken, dat een eindje verderop in het water werd gebouwd.
Drie jaar na opening van de roeivijver op de Vonderplas volgde de bouw van Fata Morgana. De komst van het Huis van de Vijf Zintuigen en het Efteling Theater in respectievelijk 1995 en 2001, veranderde het uitzicht vanuit een roeibootje wederom aanzienlijk. In 2010 waren er nog 18 roeiboten in gebruik.
- Door de jaren heen
Het huisje in 2001
Schilderwerk aan het huisje in 2006
Overzicht over de plas, 2009
Roeiboot aan de kade, 2009
Wegvaren vanaf de kade, 2009
Medewerker met een haak houdt de boot op z'n plek, 2009
Ingangsbord en wachtrij, 2009
De klok, 2010
Waarschuwingsbordje inclusief notitie van 'mobiele telefoons', 2010
De ingang, 2011
Achter de Casa (2011-nooit)
In 2011 verdween de attractie van de Vonderplas om ruimte te maken voor de jubileumattractie Aquanura. Er is zo goed als niets meer over dat doet terug denken aan de Roeivijver: het boothuis, de wachtrij, de aanlegsteiger, de klok en zelfs de stenen brug aan de overkant zijn allemaal verwijderd. Er was sprake van dat de attractie zou terugkeren op de voormalige Kanovijver achter Casa Caracol. Op de plattegrond van dat jaar werd de Roeivijver zelfs aangekondigd als nieuwe attractie. De Casa heeft een aanlegsteiger gekregen voor bootjes, maar tot op heden zijn daar echter slechts twee decoratieve boten verschenen, gevuld met fruit - dit zijn aangeklede exemplaren afkomstig van de oude roeivijver.
- ↑ Nieuwsblad (voor Gorinchem en omstreken), 16 april 1954 (Veel bronnen spreken elkaar tegen welke attractie eerder opende, Roeivijver of Kanovijver. Eftepedia gaat hierbij uit van de meest betrouwbare bronnen uit het openingsjaar. In Kroniek van een Sprookje is op pagina 31 een plattegrond te vinden van de Efteling in 1953, zonder Roeivijver, maar met Kanovijver.)
- ↑ Gniletfe Jaartallen