| Het Stoute Prinsesje | |
|---|---|
 | |
| De papegaai na de restyling van 2005 | |
| Geopend | 1952 |
| Gebaseerd op | Het Stoute Prinsesje |
| Opgetekend door | Truus Sparla en Peter Reijnders |
| Ontwerp | Anton Pieck |
| Techniek | Peter Reijnders, Henk Knuivers |
| Ingesproken door | Wie er maar zin in heeft |
| Vorige | Trollenkoning |
| Volgende | Raponsje |
| Sprookjesbos, overzicht | |
De Sprekende Papegaai, ook wel Het Stoute Prinsesje, is het achtste sprookje op de route in het Sprookjesbos. Het was één van de eerste tien sprookjes die bij de opening in 1952 aanwezig waren. Het hele concept is gebaseerd op de toen relatief nieuwe techniek van bandrecorders. Er kan geroepen worden naar een papegaai op een stok, waarna enkele tellen later het geroepene op hogere snelheid weer wordt afgespeeld.
De benaming "Het stoute prinsesje" komt van het verhaal dat later bij het tafereel werd geschreven, dat gaat over een prinsesje dat zo'n plezier heeft in mensen nadoen, dat ze voor straf wordt veranderd in een papegaai.
Inhoud
Uitbeelding
De uitbeelding bestaat uit een papegaai op een tak in een nisje in een bakstenen muurtje. Boven het muurtje is een leien dakje gemaakt. Naast de papegaai hangt aan de muur een klein bordje met de tekst "Spreken zolang het oog rood is". En inderdaad, alles wat gedurende die periode naar de papegaai wordt geschreeuwd, wordt enkele tellen later op hogere toon herhaald.
De papegaai is vormgegeven als een normale ara. Gezien de grootte en de oorspronkelijke kleurstelling is het waarschijnlijk de groenvleugel-ara (Ara chloropterus) die model heeft gestaan voor de papegaai.
Winter Efteling
Tijdens de Winter Efteling krijgt de papegaai een kerstkrans met smakelijke pinda's.
Geschiedenis
Het Stoute Prinsesje was één van de tien sprookjes waarmee het Sprookjesbos van de Efteling werd geopend. In Het Sprookje van de Efteling beschrijft Bob Venmans hoe de papegaai, verborgen in een hoek van het bos, "feilloos zeker alles nazegt wat je hem toeroept, zelfs al zijn het wel eens woorden die niet helemaal door de beugel kunnen". Aanvankelijk was het bordje 'Spreek zolang het oog rood is.' direct achter de reling geplaatst, in de lage bosschages. Waarschijnlijk vanwege de slechte zichtbaarheid van het bordje zodra er mensen voor de papegaai staan, is later besloten het bordje hoger, naast het dier te hangen (en is 'spreek' gewijzigd in 'spreken').
Inmiddels is de papegaai een aantal keer overgeschilderd, waarbij de kleurschakeringen af en toe wat zijn veranderd en de papegaai steeds bonter werd. Bij de laatste schilderbeurt in 2005 is de papegaai teruggebracht naar meer sobere en realistische oranjerode en blauwgroene kleuren. Ook is zij ingeschaduwd waardoor het verenpatroon meer benadrukt wordt, en de papegaai een realistischer uiterlijk krijgt. Bij deze restyling is ook de snavel weer gerepareerd, die daarvoor jaren kapot is geweest, maar de laatste jaren wil de beweging toch weer vaak stuk gaan.
Eind 2011 werd er een toevoeging gedaan: elke tweeënhalve minuut spreekt de papegaai uit zichzelf, met een mannenstem, een wisselende zin uit. Onder de zinnen zijn erudiete pareltjes als "Lekker weertje, hè?", "Kiekeboe!", "Wat kan ik voor je betekenen", "Ik lust wel een neut!", "Zullen we mailen?' en "Schatje, mag ik je foto?". Deze wijziging werd niet onverdeeld positief ontvangen en werd snel weer verwijderd.
In de beginjaren
Op een ansicht van eind jaren vijftig
Omringd door publiek in 1970
De papegaai begin 2005
Ontwerpen door Anton Pieck
Totaalontwerp met huisje
Alternatief ontwerp
Ontwerp voor de papegaai
Ontwerp voor een tak met luidspreker (niet uitgevoerd)
Techniek
De techniek achter het sprookje is bedacht door Peter Reijnders en verder uitgewerkt door Henk Knuivers; feitelijk bedacht hij eerst de techniek en werd er later een uitbeelding en verhaal bij bedacht.
Voor de Sprekende Papegaai werd een speciale bandrecorder gebouwd die 6 seconden opneemt en dat dan afspeelt in 5 seconden, zodat een papegaaien-effect ontstond. Het apparaat hiervoor werd ontworpen en gebouwd door Henk Knuivers, toenmalig chef van de Technische Dienst.[1] Omdat de band zo snel sleet, werd het mechaniek later vervangen door een ander analoog apparaat. Inmiddels werkt het sprookje met digitale apparatuur. De oorspronkelijke bandrecorder staat tentoongesteld in het Wonder Depot.
Inspiratie
Of het toeval is, valt moeilijk te zeggen, maar binnen een jaar na opening van het sprookje in de Efteling gaf Willy Vandersteen de hoofdrol aan een tot papegaai omgetoverde koningin in "Het Vliegende Hart". Deze Suske en Wiske-krantenstrip verscheen voor het eerst in december 1952 in het katholieke weekblad De Bond. Het is mogelijk de eerste van een hele reeks albums waarin regelmatig aan de Efteling wordt gerefereerd.
Het sprookje
Bij dit sprookje werd eerst de techniek bedacht die ingebed werd in een daarbij verzonnen uitbeelding. Het concept van een bandrecorder die bezoekersgeluiden opneemt en versneld afspeelt kwam van Peter Reijnders. Om deze techniek te kunnen gebruiken verzon hij het idee van de papegaai en een bijbehorend verhaal, "Het Stoute Prinsesje". Deze naam, en een samenvatting van het verhaal waren in 1952 ook op de plattegrond te vinden. Later werd het sprookje verder uitgewerkt door Truus Sparla.
Het sprookje verhaalt over een prinsesje dat alles en iedereen nadoet en napraat. Iedereen raakt het beu, maar het prinsesje weet van geen ophouden. Het meisje gaat op doktersadvies een boswandeling maken en komt een oude vrouw tegen. Als ze de oude vrouw, die eigenlijk een fee is, ook nadoet, wordt ze betoverd en verandert ze in een papegaai. Ze vliegt terug naar het kasteel waar iedereen blij is met zo'n leuke sprekende papegaai, maar al snel slaat de vreugde om in droefenis vanwege het onvindbare prinsesje. Uiteindelijk ziet het stoute prinsesje in hoe onbeleefd ze is geweest en wordt de betovering door de fee ongedaan gemaakt.
In de Eftelingse media
In het park
Bij de uitbeelding in het Sprookjesbos staat een kunststof sprookjesboek opgesteld waarin een korte samenvatting van het sprookje staat in vier talen: Nederlands, Frans, Duits en Engels. De titel van het sprookje in deze talen luidt:
Het stoute Prinsesje
The Naughty Princess
Die ungezogene Prinzessin
La Princesse téméraire
Het boek werd in 2016 geplaatst.
De Nederlandse tekst:
Een koning had een papegaai die geen woord uitbracht. In plaats daarvan begon zijn dochtertje iedereen na te praten. Het prinsesje had veel lol in dat spelletje, tot grote ergernis van iedereen in het kasteel. Ze kreeg straf, maar dat hielp niet. Het stoute prinsesje bleef iedereen nadoen tot ze op een dag door een heks in een papegaai werd veranderd. Die papegaai vloog terug naar het kasteel. Het koningspaar was blij met de pratende vogel. Maar toen bleek dat hun dochter werd vermist, waren ze vreselijk verdrietig. Pas dagen later veranderde de papegaai weer in het prinsesje, dat haar lesje intussen wel had geleerd.
In boeken
- Het sprookje van "Het Stoute Prinsesje" is pas voor het eerst in een Efteling-sprookjesboek te vinden in 1967, als het wordt opgenomen in Het Sprookjesboek van De Efteling.
- Daarna is het sprookje weer wat in de vergetelheid geraakt, tot het in 2009 terecht kwam in het Sprookjesboek van de Efteling. Ook in 'En ze leven nog lang en gelukkig (2019) staat een ingekorte versie van dit verhaal.
- In 2016 was het één van de 'vergeten sprookjes' die een eigen Gouden Boekje kreeg, en wel als deel 9. Het is ook opgenomen in de op deze boekjes gebaseerde De Efteling Sprookjes Omnibus uit 2022.
In hoorspelen en luisterboeken
- Op de derde cd van het luisterboek van Sprookjesboek van de Efteling (2010) is een voorgelezen versie te beluisteren.
- Klaas Vaak leest het sprookje voor op de tweede cd van Efteling Radio presenteert: Grootste Kids Hits & Mooiste Sprookjes (2012).
Souvenirs en drukwerk
- De papegaai staat afgebeeld op een van de tien Efteling Dukaten van Ezeltje Strek Je.
Wetenswaardigheden
- Tegenover de Papegaai, tussen de onderbegroeiing van het bos, is een mysterieus ritselend geluid te horen. Alsof er zich kabouters in verschuilen.
- ↑ Bordje in Efteling Museum