De Dansende Dolfijn was een attractie in het Sprookjesbos van 1964 tot 1970, waar een vis in een bassin rondjes zwom in een golvende beweging en daarbij water spoot. Het geheel werd begeleid door een instrumentale versie van "Moon River" van Henry Mancini. De attractie werd al snel vervangen door het beeld van de Zeemeermin. De attractie was technisch bedacht door Peter Reijnders en ontworpen door Anton Pieck.
Wie nog graag een vis in de Efteling wil zien die rondjes zwemt kan terecht bij de Wensbron of de grote vis in de Siervijver.
Inhoud
Geschiedenis
Idee en ontwerp
Peter Reijnders had al vroeg plannen voor een bewegende vis als attractie. Zo staat bij de notities in zijn agenda ook een idee voor “De Fakir met de dansende goudvis”.[1]
Nadat de Liefdesbron, die zich nabij de Speelweide bevond het veld moest ruimen wegens technische problemen, werd gezocht naar een nieuwe toepassing van het decortje met het Cupido-beeldje. Dit werd gevonden in de creatie van een nieuw tafereel op de plek van de niet zo populaire buste van Kogeloog die in een vijvertje in het Sprookjesbos stond. Praktisch was ook dat daar al een net vijvertje lag dat ook kon worden hergebruikt. Reijnders zag kans zijn zwemmende vis nu te realiseren in een eenvoudige scène in het buste-bassin, waarbij een vis rondjes zou zwemmen en door de neusgaten water spuiten. De vis die Anton Pieck ontwierp zag er overigens niet uit als een dolfijn, maar als een soort Leviathan, een mythisch fabeldier dat een combinatie is van een vis, draak en slang.
Achter het vijvertje werd een muurtje opgemetseld waar de decoratieve achtergrond van de Liefdesbron op geplaatst werd. Vóór het bestaande vijvertje werd nog een extra waterpartij gegraven om te voorkomen dat bezoekers de 'Dolfijn' konden aanraken.
Als begeleidende muziek werd gekozen voor "Moon River", een compositie van Henry Mancini die in 1961 de Academy Award voor Best Original Song won als onderdeel van de film Breakfast at Tiffany's.
Opening
De realisatie van het toch eenvoudige tafereel vond over een aantal jaren plaats. Al in 1960 wordt ermee begonnen en op een overzicht voor de pers staat al bij 1961: "Uitbreiding met Fonteinbassin 'De Dansende Dolfijn'".[2] Het jaar erop vertelt Bob Venmans (alvast) enthousiast in het boekje Het Sprookje van de Efteling (1962):[3]
Van de ene verbazing val je in de andere, want om de volgende bocht zit Langnek [...] Langs een prachtig fonteinbassin, waarin de Dansende Dolfijn zijn capriolen uitvoert, bereiken we het huisje van de grootmoeder van Roodkapje.
De Kogeloog-buste staat echter nog gewoon aangegeven op een parkplattegrond uit 1963.
De dolfijn zelf blijft echter tot 1964 in het magazijn liggen;[4] pas aan het begin van dat seizoen opent de uitbeelding dan eindelijk officieel.[5] De Kroniek vermeldt:
Stilstaan doet de Efteling in 1964 echter ook niet. In dit jaar neemt het park een aantal kleinere attracties in gebruik, zoals de Dansende Dolfijn in het Sprookjesbos, die waterfiguren spuit op muziek van 'Old man river'.[sic]
Een reden van de uitgesmeerde bouw zou kunnen zijn dat de Efteling nog niet zo ruim bij kas zat en de bouw voortzette als er weer geld beschikbaar was.
Mogelijke verfijning
In de Kroniek is ook nog een getuigenverklaring opgenomen van Hans de Rooy. Hij kwam pas in 1966 in dienst, dus mogelijk gaat het hier om een latere fijnafstelling:[6]
Om de snelheid van de rondjes te bepalen, moest ik in het Kleuterbad gaan staan met een modeldolfijn aan touwtjes. Anton Pieck stond op de kant het liedje te neuriën, terwijl ik langzaam ronddraaide in een golvende beweging. Toen het tempo goed was, werd dat getimed. Wij hebben die draaisnelheid later ingebracht in de echte Dolfijn.
Verdwijnen
Het geheel was toch niet echt op zijn plek in het Sprookjesbos, en al zes jaar na de officiële opening werd de dansende vis vervangen door een statisch beeld van een zeemeermin; die pas veel later door de Efteling expliciet werd gekoppeld aan het sprookje van Hans Christian Andersen. Hierbij werden het vijvertje van Kogeloog en het decortje van de Liefdesbron gehandhaafd, en die zijn heden nog in de Efteling aldaar aanwezig.
Het mysterie en de mythe
Lange tijd werd de Dansende Dolfijn onder Efteling-liefhebbers welhaast gezien als een mythe. Er was geen foto- of filmmateriaal bekend, wat uitzonderlijk is voor een uitbeelding in het Sprookjesbos. Ook de schijnbaar tegenstrijdige publicaties over het openingsjaar maakten het er niet duidelijker op.
Opheldering komt er in 2009. Naar dan blijkt[7] is in de film Ontspanningspark De Efteling, anno 1969 van Peter Reijnders zelf, de Dansende Dolfijn te zien en de muziek "Moon River" te horen. Het bewijs dat de attractie heeft bestaan, hoe deze er uit zag en welke muziek er bij klonk was geleverd. Twee jaar later doken er nog meer beelden op,[8] waarin duidelijk te zien is de vis geen dolfijn was, maar een soort Leviathan.
- ↑ Rob Smit: Peter Reijnders 1900-1974. Eindhoven: SST Producties (1984), p. 43
- ↑ "1951 - De Efteling 10 jaar - 1961", document persinformatie door Bob Venmans, uitgave 1961
- ↑ Bob Venmans: Het Sprookje van de Efteling (1962)
- ↑ Henk vanden Diepstraten: De Efteling/Kroniek van een Sprookje. Baarn: Tirion (2002), p. 68
- ↑ Henk vanden Diepstraten: De Efteling/Kroniek van een Sprookje. Baarn: Tirion (2002), p. 67
- ↑ Henk vanden Diepstraten: De Efteling/Kroniek van een Sprookje. Baarn: Tirion (2002), p. 92
- ↑ Eftelingnostalgie: De Dansende Dolfijn
- ↑ Omroep Max: Heb je dat gezien? (14 juni 2011)