| Sprookjesboom | |
|---|---|
 | |
| Geopend | 1 april 2010 |
| Opgetekend door | Efteling |
| Ontwerp | Karel Willemen |
| Ingesproken door | Hero Muller |
| Figuren | Boom, bosbeestjes |
| Vorige | De Nieuwe Kleren van de Keizer |
| Volgende | Vliegende Fakir |
| Sprookjesbos, overzicht | |
De Sprookjesboom is het achtentwintigste sprookje op de route in het Sprookjesbos. De boom maakt sinds begin 2010 babbeltjes met kinderen, net voorbij de bocht in het pad na De Nieuwe Kleren van de Keizer. De Sprookjesboom in het Sprookjesbos is gebaseerd op de naamgevende boom in de televisieserie Sprookjesboom.
Inhoud
Uitbeelding
De Sprookjesboom is uitgevoerd als een grote eikachtige boom met een bewegend gezicht in de stam en een grote bebladerde en eveneens bewegende kruin. Voor de boom is een verbreding van de hoofdroute gemaakt, waar enkele lage bankjes zijn geplaatst. Een smalle waterstroom in een rotsige geul voorkomt dat bezoekers te dicht bij de boom kunnen komen; een beproefde techniek die we op veel plaatsen in het Sprookjesbos vinden. Rondom de boom zijn wat van zijn bovengrondse wortels te zien, waaronder een wortelgroep die ogenschijnlijk onder het stroompje door naar het bezoekerspad groeit. Op deze wortels is een uit tonderzwammen gevormde "roeptoeter" te vinden via waar de gesproken interactie met de boom verloopt. Rechts van de toeter zien we enkele takken die aan het poeliën zijn in het beekje.
Rondom en deels in de boom vinden we enkele van Sprookjesbooms dierenvrinden; een rode eekhoorn, een wild konijn, een grote bonte specht en soms komt ook een spinnetje voor de neus van Sprookjesboom naar beneden. Voorts groeien er rondom de stam van de Sprookjesboom beweeglijke paddenstoelen in de typische rood-met-witte-stippenkleurstelling, met een bollere hoed dan de muzikale versies elders in het bos.
De Sprookjesboom kan putten uit een bibliotheek van 80 verhaaltjes over de avonturen van de Sprookjesboomfiguren, en vertelt deze op luide toon aan de toehorende bezoeker. Op een aantal punten in zo'n programma is interactie met de bezoeker mogelijk. Zo vraagt de boom om diens naam ("Hoe heet jij?") en poogt die vervolgens correct te herhalen. Ook is er aan het begin van een programma vaak de keuze tussen twee mogelijke vertellingen ("Wil je een verhaaltje horen over Heks of over Roodkapje?"). Sprookjesboom kan ook reageren op het weer middels een aantal sensoren, en dit verwerken in zijn programma. Net bij als de boom in de televisieserie, eindigen de meeste verhaaltjes met een korte aanzet tot een nieuw verhaaltje, waarna de boom zich bedenkt en afrondt met: "...maar dat lieve kinderen, dat is weer een ander verhaal."
Publiek rond de Sprookjesboom
Kind bij de roeptoeter
De specht
Sprookjesboom aan het poeliën
Achter de boom staan rododendrons
Sprookjesboom in zomeravondlicht
Geschiedenis
Al vanaf de start van het merk Sprookjesboom bestond het idee voor een fysieke presence in de Efteling, aangezien het doel van de mediaproductie uiteindelijk was om meer mensen naar het park te trekken.
Ontwerp
Efteling-ontwerper Karel Willemen baseerde de Sprookjesboom op tekeningen van Wil Raymakers van de Geesink Studio. Raymakers verzorgde eerder het design van de personages voor de televisieserie, die sinds 2006 op televisie te zien is. Het is dan voor het eerst dat de Efteling een sprookjesuitbeelding in het bos niet baseert op een volksvertelling of op een eigen sprookje, maar een aanvankelijk exclusief via Efteling Media geëxploiteerd "merk" als uitgangspunt neemt voor een fysieke ontwikkeling in het park. Willemen moest de cartoony stijl van de boom daarom terugvertalen naar de lijnvoering van Anton Pieck.
Net als bij de Trollenkoning werd voor het modelleren van de schors een bestaande boom afgemald.
Omdat de boom inherent, maar ook qua karakter erg kalm beweegt vormt hij een vrij statisch personage, waardoor kinderen hun aandacht verliezen. Hij beweegt vooral zijn gezicht, en zijn takken enigszins. Om hier meer dynamiek in te krijgen werden de sidekicks Specht, Konijn en Eekhoorn geïntroduceerd die in de serie niet bestaan.
Filmmaker Dennis Bots, die bij de tv-serie een centrale rol had vervuld rond de karakterontwikkeling en scenario's, bedacht voor de uitvoering in het Sprookjesbos de structuur van de vertellingen en de interactiemomenten met de bezoekers. Hiervoor werd een grote 'beslisboom' getekend, inclusief terugvalopties voor wanneer de interactie niet zou werken.
Positie in het bos
Binnen de Efteling is flink gediscussieerd over de plaats waar de boom zou moeten komen. Zij die het meest betrokken waren bij de televisieserie vonden dat hij natuurlijk, als centraal verbindend figuur, midden in het Sprookjesbos moest komen. Anderen die dat niet waren gaven juist de voorkeur aan een plek direct buiten het bos, omdat de boom geen concreet verhaal uitbeeldt en dus niet goed past. Er is bijvoorbeeld gedacht over een optie om hem voor de Heksenpoort te zetten, bij wijze van 'inleiding' op het Sprookjesbos. Ook werd overwogen de boom in het Openluchttheater te plaatsen waar hij onderdeel kon zijn van voorstellingen. Uiteindelijk besloot de directie dat hij in het bos moest komen, maar wel aan de rand: een beschutte plek, niet direct in het zicht van 'echte' sprookjes. Men kwam daarmee uit op een nog ongebruikt stukje bos achter de Vliegende Fakir.
Bouw
Sprookjesboom zou eigenlijk al in de lente van 2009, tegelijk met Assepoester, geopend worden. De Efteling plaatste zelfs al een aankondigingsbord in het Sprookjesbos. Vrij laat in het proces, namelijk in september 2008 werd de opening van het sprookje echter uitgesteld.[1] Eén van de redenen voor het uitstel zou financieel van aard zijn; de techniek en afwerking van een boom met duizenden kunstbladeren en een geavanceerde constructie bleek een stuk kostbaarder dan begroot. Pas in juli 2009 werd het project voortgezet.
Toen de Sprookjesboom in april 2010 alsnog werd geopend, bleek ook het hele concept van de attractie behoorlijk veranderd. Voor Sprookjesboom werd op de zolder van het landhuis van Assepoesters stiefmoeder namelijk een interactiestudio voorzien alwaar een medewerker de boom interactief zou moeten kunnen bedienen en laten spreken. Een dergelijke handmatige interactie is in de definitieve versie van de boom echter niet uitgevoerd; de boom interageert nu volledig softwarematig. Het gebouw van Assepoester biedt echter wel de benodigde personeelsruimte.
Opening
Op 31 maart 2010 was voor abonnementhouders een prijsvraag gewonnen hadden de Sprookjesboom 's avonds te bezoeken nog vóór de officiële opening. De daadwerkelijke opening was een dag later. Hoewel die dag feestelijk werd begonnen met de onthulling van de Eeuwig Schrijvende Pennenveer, was er geen ceremonie voor de Sprookjesboom.
Latere aanpassingen
Vanaf 1 april 2013 werden er twintig nieuwe verhalen toegevoegd aan het repertoire van de Sprookjesboom. Bij deze nieuwe verhalen werden interactieve elementen toegevoegd. Zo vraagt de boom sindsdien of kinderen willen stampen of blazen. Het totaal aantal verhalen komt daarmee op tachtig.[2]
Stem
In de televisieserie werd de stem van de Sprookjesboom sinds 2006 ingesproken door Pim Koopman. Door het plotselinge overlijden van Koopman, eind 2009, moest het park echter op zoek naar een nieuwe stemacteur. Deze werd gevonden in Hero Muller, die door zijn diepe stem, grote ervaring met nasynchronisatie en (stem)acteerwerk voor o.a. de Nederlandse tak van Disney een geschikte vervanger bleek te zijn. Voor menig parkbezoeker is de stem van Muller herkenbaar als die van David uit David de Kabouter en Koekiemonster uit Sesamstraat.
De pratende dieren zijn ingesproken door Robert-Jaap Jansen.
Techniek
De Sprookjesboom is grotendeels door de Efteling in eigen huis ontwikkeld. Vanwege het formaat werd daarvoor in Kaatsheuvel een speciale werkplaats ingericht, waar de Efteling eerst een testversie van bouwschuim heeft gebouwd om de impact en de bewegingstechniek te kunnen beoordelen. Pas toen zowel de bewegingen van het gezicht als de kruin als haalbaar werden geacht, werd begonnen met de bouw van de definitieve boom.
Manager Design & Development Peter Koppelmans in personeelsblad Efteldingen over de complexiteit van de klus:[3]
Het is een gigantische boom, levensecht, 9 meter hoog en 13 meter breed. Met 1.500 eindtakken en 50.000 blaadjes. Gebleken is inmiddels dat je de natuur niet zomaar nabouwt. Vooral de wind- en sneeuwbelasting bezorgen ons de nodige hoofdbrekens.
Stam en kruin wegen door hun interne staalconstructie samen acht ton. De informatie over het weer bekomt de boom via een klein weerstation met anemo-, pluvio- en thermometer dat achter hem te zien is. De software van de boom herkent 800 voornamen en heeft een vertelgeheugen van 1000 verhalen. Genoeg mogelijkheden dus om tot in het eindeloze varianten op de beslommeringen van Roodkapje, Heks, Draak en Fakir door het bos te brommen.
Voor de beweging van de takken in de kruin wordt gebruik gemaakt van hydraulische cilinders, aangezien de kruin een zeer groot gewicht heeft. De takken die aan het poeliën zijn bewegen via een moderne versie van de nokkenschijven. Deze zitten verwerkt bovenaan in de tak.
Verschillende delen van de boom, voornamelijk de enorme lappen schors, werden extern geproduceerd door Jora Vision en P&P Projects. Het gezicht werd echter gemodelleerd door de Efteling zelf. Het gezicht, en met name de mond, is het meest vervangen 'masker' van de Efteling. Door de grote bewegingsvrijheid slijt dit onderdeel snel. Per keer dat er een nieuwe mond gegoten moet worden uit de mal, is 25 kilo rubber nodig.[4]
- Constructie van de boom
Tekening interne draagconstructie
Takken liggen op de parkeerplaats klaar voor assemblage
Verbindingen tussen takken en bladeren tijdens assemblage
Kritiek
Sinds de eerste geruchten over de plaatsing van het televisiepersonage Sprookjesboom in het Sprookjesbos heeft het plan de nodige kritiek gekregen onder Efteling-liefhebbers. Deze kritiek is er na de opening in 2010 niet minder op geworden.[5] Het grootste bezwaar dat vaak wordt geuit betreft de referenties die de boom maakt naar gezamenlijke avonturen belevende sprookjesfiguren. Voor een televisieserie is dat nog wel een aardige setup, maar in het Sprookjesbos waar die zelfde sprookjes individueel worden uitgebeeld verstoort dit de hele vertelstructuur van het bos. Een tweede kritiekpunt is het zogenaamde "breaking of the fourth wall" dat de Sprookjesboom regelmatig doet door rechtstreeks aan zijn eigen televisiecarrière te refereren en het publiek toe te spreken.
Storing
Vanaf mei 2020 was de Sprookjesboom tijdelijk defect. Door een lekkage van regenwater in de besturingskelder moest bijna alle techniek achter de Sprookjesboom vervangen worden. Vanaf 29 september kon de boom weer zijn verhaaltjes vertellen.
Wetenswaardigheden
- Het interpreteren van de uitgesproken (kinder)namen geeft nogal eens grappige onbedoelde resultaten, zoals het scenario: "Hoe heet jij?"; "Sterre!"; "Dag Stijn!".
- ↑ Eftelist: Sprookjesboom voorlopig van de baan, Jaap Meeldijk, 22 september 2008
- ↑ De Vijf Zintuigen-forum: Efteling Seizoen 2013 (algemeen)
- ↑ 'Sprookjesboom verrees in 11 maanden', Efteldingen, voorjaar 2010
- ↑ Kleine Boodschap (podcast) nr 294: Thematisering in de Efteling met Martin en Patrick
- ↑ Eftelist: Sprookjesboom steekt Efteling diep in eigen hart, Ilona van Golen, 3 april 2010