Sprookjesboom is een pratende eik die optreedt als verteller van de televisieserie die naar hem genoemd is. Hij is al heel oud (al wordt nooit gezegd hoe oud precies). Sprookjesboom is zijn eigennaam en wordt dus gebruikt zonder lidwoord.
In de rol van verteller van de serie opent en sluit hij elke aflevering volgens een vast format. Hij opent altijd met de spreuk:
Hallo lieve kinderen. We leven hier in het Sprookjesbos meestal lang en gelukkig. Maar er was eens een dag, dat dat anders was...
Hij vervolgt met het voor de aflevering specifieke verhaal; aan het eind vat hij de moraal nog even samen en sluit af met:
Dat doet me denken aan die keer dat... Maar dat, lieve kinderen, dat is weer een ander verhaal.
Af en toe geeft hij raad, maar meestal bemoeit hij zich nauwelijks tot niet met het verhaal zelf.
Het idee voor de televisieserie baseerde Olaf Vugts mede op de klassieke kinderserie De Fabeltjeskrant, waarin een pratende uil elk verhaal in- en uitleidt maar zich er niet echt inhoudelijk mee bemoeit. Dit gegeven is min of meer overgenomen als basis voor het Sprookjesboompersonage.
In april 2010 werd de pratende boom toegevoegd aan het Sprookjesbos. Deze versie vertelt korte verhaaltjes gebaseerd op de personages uit de tv-serie. In het handpoppen-entertainment is hij niet zichtbaar, maar soms wel te horen.
Zijn stem werd aanvankelijk ingesproken door Pim Koopman. Na diens overlijden eind 2009 werd deze rol overgenomen door Hero Muller. Die laatste sprak ook de uitbeelding in het Sprookjesbos in. Muller overleed in 2021. Sinds november 2023 is de stemrol overgenomen door Marcel Jonker. Overigens auditeerde Luc van Laar al in 2014 voor de rol en kreeg daarvoor ook een contract, maar hij is niet publiekelijk in actie gekomen.
Alhoewel er van het 'merk' veel merchandise verkrijgbaar is, zijn daarop meestal de andere personages afgebeeld. Je hem echter wel in miniatuur kopen als Sprookjesboompje of in de serie Efteling-miniaturen.
In de muppet-tv-serie Sprookjesboom Show komt het personage niet voor.
Het levensverhaal van de boom wordt door Ad Grooten beschreven in sprookjesboek En ze leven nog lang en gelukkig uit 2019. In het moeizame verhaal wordt een klein eikeltje met gedeukt hoedje dat goed is in verhalen vertellen door opeenvolgende dieren en mensen meegenomen en uiteindelijk ergens geplant om uit te groeien tot een grote pratende boom.