De Speelweide
De Speelweide midden jaren vijftig, groter, met provisorisch uitgezet voetbalveldje

De Speelweide, eerder ook Picknickweide genoemd, is een gazon gelegen langs de zuidzijde van de Dubbele Laan, aan de overige zijden ingesloten door Sirocco, de spoorlijn en de EHBO-post. Het is het grootste stuk open grasveld in de Efteling en wordt daarom vaak gebruikt voor grote evenementen.

Geen gras door zomer- en winteractiviteiten

Vanaf 1999 is de Speelweide tijdens de Winter Efteling de locatie voor het IJspaleis, dat bijna de hele weide beslaat. Het gras is daardoor goeddeels dood aan het eind van de winter en wordt daarom elk voorjaar omgewoeld en opnieuw ingezaaid.

Vanaf 2005 is het nog erger met het gras gesteld. Vanaf dat jaar is Podium Siervijver niet langer in gebruik; de Speelweide wordt de locatie van het hoofdpodium voor optredens. De eerste jaren na deze verandering veranderde het grasveld regelmatig in een modderpoel. In 2008 werd op het deel van de Speelweide voor het podium een harde vloer gelegd om het schoeisel van de bezoekers te beschermen.[1] Voor het gras was dit echter net zo funest. Aan het eind van de zomer werd het gras dan weer opnieuw ingezaaid, maar picknickbaar werd het nooit voor de winter.

Sinds de Zomeravonden in 2012 werden omgedoopt tot Zeven Pleinen Festijn zijn er geen acts meer op de Speelweide en begint het gras zich langzaam te herstellen. Alhoewel het IJspaleis in de winter het veld nog wel geweld aan deed, was het die jaren grote delen van het jaar bepicknickbaar.

Vanaf Winter Efteling 2020-2021 was de Speelweide het toneel van de Warme Winter Weide, toen nog voorzien van houtsnippers. Sinds zomer 2023 is het linker deel bestraat waar een permanent gebied gemaakt is waar in de zomer het Zomerstrand en in de winter deze Winter Weide een plek kunnen krijgen, en dat ook goed bestand is tegen bijvoorbeeld regenbuien, en toegankelijker is voor mindervaliden. Het rechterdeel blijft beschikbaar als picknickplek.

A-veld en vervuilde grond

De eerste Ingang Noord tegenover de Speelweide
Begin jaren zestig, de Speelweide als de grootste vlakte in het park op de voetbalvelden na

In het begin van de jaren zestig waren er onder de werknaam A-veld plannen om een cluster van diverse attracties te bouwen. Hiervan wordt aangenomen dat de Speelweide een mogelijke locatie was. Er wordt echter al langere tijd gezegd dat op de Speelweide niet gebouwd kan worden vanwege vervuilde grond.

Een mobiel sproeisysteem op de Speelweide

Het terrein dat nu de Speelweide is, lag direct naast het hockeyveld van het R.K. Sport- en Wandelpark (nu de plek van het Carrouselpaleis/-plein), en zou gediend hebben als vuilstortplaats van het sportpark. Voor het accidenteren van het terrein voor de tentoonstelling De Schoen '49 werd hier grond afgegraven, en de daarbij vrijkomende kuilen zouden ook weer met afval zijn opgevuld. Daarmee raakte de grond dermate vervuild dat die niet te saneren is en er (dus) niet gebouwd zou kunnen worden.[2]

Uit een gedetailleerde milieu-effectrapportage uit 1992 en een inventarisatie van de provincie Noord-Brabant blijkt hier echter niets van; de enige officieel vervuilde grond van het park is te vinden onder de Fietsenstalling bij het Huis van de Vijf Zintuigen.[3]

Zithoekje

Anton Pieck vroeg Ton van de Ven aan het begin van Ton's carrière eens een zithoekje te ontwerpen voor de Speelweide. Ton kwam met een kleurige prent van een bankje op een ondergrond van een groot bloem-motief, met bankjes en een tafel als stampers en meeldraden en presenteerde dit aan Pieck. Anton Pieck reageerde daarop met enige verbazing:"Meneer van de Ven, heeft u wel eens gedacht aan een normaal paaltje, en nog een paaltje met een plank er tussen waar mensen op kunnen zitten? En misschien iets voor in de rug zodat het makkelijk zit.". Ton van de Ven realiseerde zich hierop wat het succes van het park was: het simpele spontane karakter van de ontwerpen.


  1. Eerste Zomeravond met Sprookjespopconcert, Jaap Meeldijk, Eftelist, 14 juli 2008
  2. Bram van Binnendijk: Herinneringen aan Theo Hochwald (2022), p. 7
  3. Overzicht stortplaatsen Noord-Brabant