Station de Oost (soms gespeld als Station De Oost) is een groot treinstation in Ruigrijk, gelegen tussen de Python en de Oude Tuffer op de plek waar eerst de Likkebaerd lag. In het gebouw zijn, naast een groot toiletblok, vijf horecapuntjes gehuisvest: De Hongerige Machinist, Wachtruimte 1e Klas, De Verse Oogst, De Brutale Aap en De Rustende Reiziger.
Het exterieur is naar ontwerp van Ronald Donkers en detaillering door Karel Willemen, het interieur is ontworpen door Pim-Martijn Sanders. Het complex is sinds 11 december 2009 in gebruik.
Inhoud
Omschrijving
Station de Oost is opgetrokken in koloniale stijl, als was het een nederzetting in Nederlands Indië. Het gebouw doet fors aan, zeker in vergelijking met zijn omgeving waar subtielere gebouwtjes, zoals dat van de Oude Tuffer, de Halve Maen of de lage bouw van Game Gallery en Kombuys domineren. Voor het gebouw ligt een uitgestrekt terras met parasols, stevige banken en omlijstende muurtjes. Op het plein staat een fontein waarvan enkele apen bezit hebben genomen.
Het gebouw zelf heeft een lange gevel met boogramen, zoals we dat kennen van traditionele stations. In het midden is een grote klok geplaatst met aan weerszijden twee belluidende figuren die elk kwartier actief worden. Vanaf middenachter vertrekt de bovenverdieping in twee kwartcirkels richting de hoeken aan de voorzijde. Op de voorgevel staat naast de naam van het complex ook de vertaling 'Stasion Timur'.
Het gebouw betredend door de centrale deuren komen we in een grote, hoge hal met kroonluchters aan het plafond en gapers op de draagstenen. In het midden staat een bagageloket met daarin bevat de Zoötroop. Aan de weerszijden van de centrale hal zijn de zitgedeeltes gesitueerd, die een veel lager boogplafond hebben. Overal liggen plavuizen, maar aan de linkerkant is een iets luxere hoek te vinden met parket en een eigen bar, de Wachtruimte 1e Klas (ruang tunggu kelas satu). Daar is ook een lange gang richting de toiletgroep aan de linkerachterzijde van het gebouw te vinden.
In de halve cirkel die de eerste verdieping van het stationscomplex vormt is kantoorruimte gevestigd. Deze is bereikbaar via twee trappenhuizen: één tussen de Brutale Aap en de Verse Oogst, de andere tussen de centrale hal en de Wachtruimte 1e Klas.
Perron
Langs de achterzijde van het gebouw loopt de spoorlijn. Het perron is te bereiken door deuren aan het einde van de centrale entreehal, die leiden naar het wat hoger gelegen perron. Wachten op de trein kan op de hellingbaan rechts, die met een hek is gescheiden van het perron. Boven het perron is een laag afdak gemaakt, zodat het geheel enigszins in verhouding blijft met de dimensies van de Efteling Miniatuur Stoomtrein Maatschappij.
Op het perron klinkt (sinds augustus 2018) met regelmaat een informatieve omroep, ingesproken door Jeroen Verheij. De genoemde ritfrequentie en tijd van de laatste rit variëren naar het aantal rijdende treinen en de openingstijden van het park:
Welkom op Station de Oost in het Ruigrijk. Vandaag vertrekt er iedere _ minuten een trein vanaf dit station. De volgende halte is Station Marerijk. De rolstoel kan mee in de trein; hiervoor is een speciale plek gereserveerd. Ook de buggy kan mee; plaats deze ingeklapt onder de bank. De laatste trein vertrekt vandaag vanaf dit station om _. De Efteling Stoomtrein Maatschappij wenst u een goede reis.
Welcome to Station 'De Oost', in the exciting realm 'Ruigrijk'. Today, a train will depart from this station every _ minutes. The next stop is 'Station Marerijk'. There is a special space reserved for wheelchairs. Strollers can also come on board; please place them, folded, under your seat. The last train leaves at this station at _. The Efteling Steam Train Company wishes you a nice trip.
Horecapunten
Qua horeca is gekozen voor een foodcourt-principe, waarbij verschillende kleine outlets elk hun eigen producten verkopen die genuttigd kunnen worden op een centraal, gezamenlijk zitgedeelte. Verschillende leden van een gezelschap kunnen zo 'shoppen' bij de diverse verkooppunten en allemaal hun eigen keuze maken uit het aanbod, en het toch gezamenlijk verorberen.
In het gebouw zijn vijf horecapunten aanwezig. Met de klok mee:
- De Hongerige Machinist, een frites en snacksverkooppunt;
- Wachtruimte 1e Klas, een bar met o.a. koffiespecialiteiten;
- De Verse Oogst, vers belegde broodjes en salades;
- De Brutale Aap, verkoop van döner kebab;
- De Rustende Reiziger, een tweede koffiecorner.
Toiletten
Aan de linker zijkant van het gebouw is een zeer flinke toiletgroep gesitueerd. Er zijn twee grote ruimtes voor dames en heren, daarnaast nog twee verschoonruimtes voor baby's en tot slot ook nog een aparte kolf/verzorgingsruimte. De toiletten zijn bereikbaar via een eigen ingang aan de zijkant van het gebouw, maar ook via een lange gang die vanaf de "Wachtruimte 1e Klas" naar de wc's voert.
- Kolf/verzorgingsruimte
Galerij
- Station de Oost in 2023
De centrale hal
Overzicht van de hal
Loketten bij De Hongerige Machnist
Linker flank
Zitgedeelte linker flank
Wachtruimte 1e Klas
Doorgang Stoomtrein
Het stoomtreinperron
De Verse Oogst
Interieur Verse Oogst
Het rechter zitgedeelte
De Brutale Aap
Interieur Brutale Aap
De Rustende Reiziger
Interieur Rustende Reiziger
Ontwikkeling
Voorgeschiedenis
De eerste dertig jaar van het bestaan van de Efteling is het terrein in het zuidoosten van het park slechts een parkeerplaats. Hier komt verandering in met de komst van de Python in 1981. Deze wordt in deze uithoek, ver van het Sprookjesbos gebouwd en is dus ver van alle bestaande voorzieningen. Daarom verrijst ook een eerste horecapunt op deze locatie: poffertjeskraam In den Spreeuwpot.
Enkele jaren later, in 1984, zijn er inmiddels flink wat extra attracties in dit gebied gerealiseerd, zoals de Halve Maen (1982), de Oude Tuffer (1984) en Polka Marina (1984). Daarom wordt De Likkebaerd gebouwd: een tweede grote snackcorner in het park, in aanvulling op de Smulpaap bij het Anton Pieckplein. De Likkebaerd blijkt lang prima aan de hier gevraagde capaciteit te kunnen voldoen. Het eenvoudige gebouw wordt een aantal keer gerestyled, maar wordt, zeker na de komst van de Vliegende Hollander in 2006 steeds drukker. Het Likkebaerd-complex voldoet eigenlijk niet meer qua oppervlakte, keukencapaciteit, terrasruimte en toiletaanbod. Ook toont het voornamelijk uit hout en andere minder degelijke materialen opgetrokken gebouw intussen wel heel duidelijk de tand des tijds. Daarom wordt de Likkebaerd uiteindelijk in 2009 gesloopt om plaats te maken voor een geheel nieuw horecacomplex op deze locatie.
Ontwerp
Voor het nieuw te bouwen restaurant wordt gekozen voor een grotere opzet dan enkel een restaurant: horeca én het wat treurige Station Ruigrijk moeten gecombineerd worden in één groots complex. Het is een tijd waarin het goed gaat met de op zakelijke uitkopen gerichte activiteiten van de Efteling: het verkopen van evenementen wordt een steeds belangrijkere bron van inkomsten. Al snel wordt dan ook besloten dat het restaurant-stationsontwerp tevens gebruikt moet kunnen worden als af te huren evenementenzaal. Het Bootmanshuis bij de radiografisch bestuurbare bootjes, wat de laatste jaren dient als kantoor, wordt geruimd om meer ruimte te creëren voor het gebouw; de bovenverdieping wordt ingericht als kantoorruimte. De toiletgroep Achter De Meermin wordt (naar later blijkt slechts tijdelijk) gesloten om in het nieuwe complex één groot toiletblok te kunnen realiseren voor heel het Ruigrijk.
Karel Willemen heeft de leiding over het project en haalt een oud idee van stal: een horecapunt in het thema van koloniaal Indië. Dit idee was al eerder ter tafel gekomen bij de ontwikkeling van het Uitrijk, ook onder de naam De Oost, maar het Uitrijk is tot op heden niet ontwikkeld. Het koloniaal thema sloot goed aan bij de in 2007 geopende De Vliegende Hollander, ook van de hand van Willemen. De bestaande naam De Oost was naast het koloniale aspect ook toevalligerwijs een aardige verwijzing naar de oude naam van het station, Station Oost. Men werkt onder de titel In den Oost, die later aangepast wordt naar het definitieve Station de Oost.
Het gebouw is van binnen naar buiten ontworpen: de verschillende onderdelen van de foodcourt en de bijbehorende keukenfaciliteiten zijn eerst naar tevredenheid gepositioneerd. Pas hierna is er een gebouw omheen ontworpen waar dit allemaal in zou moeten passen. Willemen gaf dit grote gebouw het uiterlijk van een koloniale nederzetting in het fin de siècle, met veel stucwerk en grof houtwerk, gecombineerd met typische stationselementen zoals boogramen, een centrale hal en een grote klok.
Het interieur is ontworpen door Pim-Martijn Sanders, destijds nieuw op de ontwerpafdeling. Het koloniale aspect komt binnen vooral tot uitdrukking via de vele affiches en plakkaten met teksten in het (pseudo) Bahasa Indonesia. De stationsbeleving wordt versterkt middels her en der opgestapelde koffers en de aanwezigheid van een wachtkamer.
De Bouw
Begin 2009 start de sloop van de Likkebaerd, waarna al tegen het einde van die maand de eerste contouren van het nieuwe restaurant te zien zijn. De Efteling hijst op 2 september 2009 de vlag op het hoogste punt Station De Oost. In oktober is het buitenwerk klaar.
Bij aanvang van de Winter Efteling 2009-2010, op zaterdag 12 december, wordt het station voor publiek geopend. In januari wordt nog de apenfontein op het plein voor het gebouw toegevoegd.
- Bouwfoto's Station de Oost
13 april
25 april
25 april, perron bouwen
17 mei
30 mei, gevels bouwen
18 juni
2 september
12 september, Hongerige Machinist
18 oktober
29 oktober, aanleg terras
Latere aanpassingen
- In juni 2016 werd in de hal de Zoötroop van Coca-Cola toegevoegd.
- In december 2017 werd het dak voorzien van zonnepanelen.[1]
- De omroepen die regelmatig te horen zijn werden in augustus 2018 toegevoegd. Een maand later werd in de wachtrij van het treinstation een bord geplaatst waarop de route van de Stoomtrein staat aangegeven, als tevens hoe vaak er een trein vertrekt en wanneer de laatste rit van de dag is.
- De koggenmolen Polka Marina lag pontificaal voor de linker vleugel van het pand. Er werd daarom al vrijwel onmiddellijk gesproken over een mogelijke verplaatsing van de draaimolen naar elders. Toen deze in 2020 aan het einde van haar levensduur was, werd besloten ze te slopen en aldaar niets terug te bouwen, zodat het zicht op en vanaf het station vrij werd.
| Efteling Stoomtrein Maatschappij | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|