| Lurk en Limoenhuys | |
|---|---|
 | |
| Functie | Drankconsumptie |
| Gesloten | 2003 - 2024 |
| Monorail | na Leunhuys links |
| Laven | 1 |
| Opvolger van | Ponymolen |
 | |
| Locatie in het Lavenlaar | |
| Laafhuysjes | |
Het Lurk en Limoenhuys is een gebouwtje in het Lavenlaar. Het is achterin het Laar gesitueerd, schuin achter het Leunhuys en Lijn's Zweefhuys, een aantal meters van de Europalaan.
Toen het Lavenlaar in 1990 geopend werd, was hier een heuse bar in gevestigd die door bezoekers gefrequenteerd kon worden. Vanwege de relatief afgelegen, weinig populaire locatie werd deze nooit een doorslaand succes en vanaf 2003 was het huisje dan ook compleet gesloten. Sinds 2024 kun je de bar bekijken van laaf Luur die hier vruchtensap serveert.
Inhoud
Omschrijving
Exterieur
Het gebouw is gebouwd in typische Laafstijl, inclusief gebruik van riet en kronkelige spitsen met bollen. Ondanks dat is het gebouw goed te onderscheiden van de andere gebouwen, mede door haar platte dakrand, waarbij het puntige rieten torentje pas in het midden van het dak de lucht in steekt. In het rieten dak zitten twee kleine raampjes. Naast de ingang van het ronde gebouw staan twee torentjes met grote zinken punten met daartussen een kort afdakje. Tussen beide torentjes prijkt een klein geel bord met rode rand, met de naam van het huys. De torentjes staan ook aan de twee zijkanten en achterzijde van het gebouw; tussen de torens zijn ramen geplaatst.
Op een Lavenlaar-plattegrond van Laaf Products staat het volgende over dit Laafse huys:
Gasten van Het Lavenlaar met honger en dorst moeten bij dit huis zijn.
Hier vloeit de lurk, lebber en limoen rijkelijk.
Om het nog lekkerder te maken serveren ze er ook grote porties lariekoek.
Rondom het gebouw staan tafels met gaten in de bladen geboord, waar Laven hun kelkvormige drinkglazen even kunnen neerzetten zonder dat ze omkukelen.
- Om het Lurk en Limoenhuys
Zijkant van het huys
Achterzijde van het huys
Tafel met gaten voor de glazen en vier stoelen
Interieur
Eenmaal binnen betreden we een galerij die links en rechts ongeveer driekwart van het gebouw rond loopt, rondom een kijktafereel in het midden. De galerij loopt links en rechts dood op een muur. In de muur zitten de raampjes die je ook van buiten kunt zien en ter hoogte van de torentjes van het gebouw zitten verder lege nissen met planken. Het balkenplafond is open en reikt tot in de nok, waar de twee dakraampjes extra daglicht naar binnen laten.
Loop je naar rechts dan vind je achter een grote ruit, met ervoor een ronde bar, laaf Luur. Hij is bezig vruchtendranken te bereiden zoals de typisch Laafse drank Limoen. Hiertoe trekt hij aan de handel van een drievoudige limoenpers. De limoenen worden voor de kijker rechts van hem aangevoerd via een doorlopende spiraal. Elke keer als hij de pers omhoog beweegt, blijkt op een andere positie (of soms zelfs alle drie de posities) een limoen te zitten. Het is daarmee of hij het spel balletje-balletje speelt met de bezoeker, die kan raden waar de volgende limoen nu weer verschijnt. De naam Luur kan daarmee verwijzen naar 'in de luren leggen' maar lijkt ook een Laafse variant op 'zuur', de smaak van limoen.
Overal rond Luur staan de kenmerkende kelkvormige glazen in houdertjes klaar om gevuld te worden met bestellingen. Aan de binnenzijde van de bar heeft Luur bonnen geprikt van de bestellingen die geplaatst zijn. Achterin staat een groot koperen vat waarin achter een venster geregeld luchtbellen opstijgen; via een buizensysteem is dit aangesloten op de pers van Luur. In de rest van de ruimte zie je de vele ingrediënten die hij gebruikt, zoals allerhande vruchten en concentraten, in flessen of manden waarvan er verschillende omhoog gehesen zijn; tegen de achterwand zijn fusten in de muur verwerkt. Ook staat er een klein fruitboompje waar appels, peren en limoenen aan lijken te groeien.
Er zijn veel verbanden te leggen met Lal's Brouwhuys waar ook veel Laafse drank gemaakt wordt. Het gebruik van de koperen ketel en de leidingen lijken erg op die in het Brouwhuys. Op de vloer rechts van Luur staat een krat met opschrift "Lal", en in het midden van de scène staat een lichtblauwe aardenwerken fles met bloemmotief - een miniatuur van eenzelfde kruik die achterin het Brouwhuys staat. Een plakkaat prijst de drie dranken "Limoene, Lebber ende Lurk" aan (een ontwerp dat afgeleid lijkt van een vroeger uithangbordje bij het Lurk en Limoenhuys - zie foto verderop). Op een plakkaat schuin boven Luur staat een recept; het plakkaat is een samenstelling van twee perkamenten in Lal's Brouwhuys en voor zover leesbaar vermeldt:
Receptuur der Lurk ende Limoene
Liever laloluswaai botulla ganunicon derwitsj configurat lalkoek i lavenlaar
Lievelezerdoegeenmoeiteomdezeifludwantookditisonzin
Ookvierendertigjaarnadato Lurklaaf
De teksten zijn te vinden in Lal's brouwhuys, behalve de laatste regel die verwijst naar de heropening van het Lurk en Limoenhuys in 2024, vierendertig jaar na de opening van het Volk van Laaf. Luur doet ook zaken met andere Laven dan Lal, blijkens een groene kist achterin met erop het logo van het Lariekoekhuys.
- Het Luurtafereel
Luur van dichtbij
Fles en pers
Bellenvat
Limoenen, flessen en vaten
Soms perst Luur drie limoenen
Flessen vruchtensap
Krat van Lal
In de nok hangt de fruitvoorraad
Multi-fruitboompje
Geschiedenis
Ponymolen
Voor de komst van het Lavenlaar was op deze plek in de Speeltuin vanaf 1964 de Ponymolen gelegen, waarin je door levende pony's getrokken kar rond kon rijden. In 1989 werd deze afgebroken, net als andere onderdelen van de Speeltuin op de plek van het Lavenlaar. De fundering werd echter hergebruikt voor een van de te bouwen Laafhuisjes, het Lurk en Limoenhuys dat daarmee dezelfde vergelijkbare ronde basisvorm heeft. Ditzelfde gebeurde overigens bij de Loetiek, die is gebouwd op de oude Jeepmolen. Het oorspronkelijke ontwerp van Ton van de Ven toont een brede basisvorm, die dus om praktische redenen is aangepast naar de ronde vorm.
- Ontwerp en bouw
Vroeg ontwerp voor het huys
Bouwtekening met het vooraanzicht
Horizontale doorsnede van het gebouw
Het gebouw klaar voor opening in 1990
Geopend als bar
In het interieur bevond zich vanaf de opening in 1990 een cirkelvormige bar waar de barman middenin kon staan. Licht van buiten werd gefilterd door kleine raampjes met een niet geheel transparant glas, wat voor een bijzondere lichtval in het gebouwtje zorgde. Boven de bar hingen ronde witte bollampen die een diffuse verlichting gaven.
Aan de achterzijde achter de bar was een deel afgeschermd als dienstruimte waar glazen gespoeld konden worden. Deze was ook toegankelijk middels een achterdeur in het gebouw, bereikbaar via het dienstpad dat achterlangs het Lavenlaar loopt.
Assortiment
Het assortiment bestond onder andere uit typisch Laafse lekkernijen, waarvan je de bereiding kunt volgen in het Brouwhuys en Lariekoekhuys:
- Laafse Lurk: een speciaal donker tapbier
- Lebber: cocktail van Safari en sinaasappelsap
- Limoen: frisdrank; vroeger gemberbier, later Fanta Lemon
- Leut: een kopje koffie
- Lariekoek: spijskoek in de vorm van een druppel
Verder kon je ook warme chocolademelk, thee en appelsap krijgen.
Het bier werd geserveerd in speciale kelkvormige glazen zonder steel, waardoor ze niet los neer te zetten waren zonder om te kukelen. Daarom bevonden zich in de bar en alle tafeltjes uitgeboorde gaten waarin de glazen wel bleven staan. Bij de tafeltjes buiten is dit nog goed te zien. Op de glazen zat statiegeld, maar je kon er ook voor kiezen om ze mee naar huis te nemen.
- Het café in gebruik
Interieur, 1993
Interieur, 2002
Plankje met gaten voor laafglazen, binnen, 2002
Exterieur, 2002
Exterieur met het assortiment op bordjes.
Een van de uithangborden. Dit ontwerp komt nu terug in het plakkaat "Limoene, Lebber ende Lurk" in het loertafereel
Beperkte opening en sluiting
Ten tijde van het ontwerp van het Volk van Laaf wilde men het Lurk en Limoenhuys en het Brouwhuys vlak bij elkaar plaatsen, zodat bezoekers eerst konden zien hoe dat hun drankje gebrouwd zou worden. Daarmee kwam het horecapuntje ruimtelijk gezien achterin het Lavenlaar te liggen en had het weinig aantrekkingskracht voor dorstige bezoekers buiten het Lavenlaar.[1]
Daardoor werd het Lurk en Limoenhuys waarschijnlijk het minst geopende horecapunt van het park. Vlak na de opening van het Lavenlaar kon men er nog dagelijks binnenlopen om een koek of drankje te kopen, maar dat werd al snel minder. Rond de millenniumwisseling was het nog slechts geopend op de drukste dagen in het hoofdseizoen, vooral de zomeravonden dus. Ook dat bleek nog teveel, want met ingang van seizoen van 2004 is het helemaal niet meer open geweest.
Om toch nog 'iets' te doen met het gesloten huisje voegde de Efteling op 12 augustus 2005 een effect toe à la In de Noordpool. De ramen werden afgeplakt en op de deur zat een schildje met een Laafse hamer en zaag. Wie zijn oor te luisteren legde hoort diverse klusgeluiden, en wat onverstaanbaar pratende en neuriënde laven, ingesproken door Robert-Jaap Jansen en Henny Knoet.
Loertafereel
In 2024 kwam er dan eindelijk zichtbaar resultaat van de klusgeluiden die uit het al bijna twintig jaar gesloten gebouwtje kwamen. Als onderdeel van een project waarin verschillende onderdelen van het Laar werden aangepakt en het bij de andere huysen bij een renovatie van het bestaande bleef, werd het Lurk en Limoenhuys eindelijk weer voorbereid op opening. Het exterieur werd weer helemaal opgeknapt en links en rechts werden borders gemaakt zodat je niet meer helemaal rond kunt lopen.
Om in het thema van een bar te blijven bedacht Sander de Bruijn een Laafs café waar vruchtensappen vers worden bereid door de nog niet eerder geziene laaf Luur. De showruimte werd gebouwd op de bakstenen bar-onderbouw die daarvoor verlaagd werd en voorzien werd van een houten plankenvloer. De bestaande achterwand werd dichtgemetseld en naar boven doorgetrokken en de bakstenen werden grotendeels gestuct. Op de bar-ombouw werden grote kozijnen geplaatst met erboven houten aftimmering. De metalen middenpilaar, voorheen van zwart hoogglans staal, werd voorzien van houtlook. Om enige vorm van interactiviteit met Luur en het bar-concept te onderstrepen, werd het venster voor de Laaf als toog gebouwd, zonder kleine ruitjes en met afgeronde boog rustend op twee pilaren.
Luur kreeg een heel nieuw gezicht (en is dus geen kloon van een bestaande Laaf), en is de enige met snor én baard. In het ontwerp is gepoogd dicht bij de stijl en uitingen te blijven die al elders in het Lavenlaar te zien zijn; met name is er veel aansluiting gezocht bij Lal's Brouwhuys, visueel maar ook auditief. Voor de muziek werd de deun gekozen die al in het Slakkenhuys speelt, maar qua melodie vergelijkbaar is met de Brouwhuys-muziek, aangevuld met borrelende geluiden zoals die daar ook klinken.
De decorelementen die de toeschouwersruimte verder inrichten als bar, die op het ontwerp van De Bruijn te zien zijn, werden om budgettaire redenen grotendeels geschrapt; alleen een plankje met flesjes werd uitgevoerd. Overigens hebben geen van de vier andere Laven-interieurs zulke decoratie in de kijkruimte.
Op 3 augustus was het Lurk en Limoenhuys voor het eerst weer te betreden.
Wetenswaardigheden
- Om het tienjarig bestaan van Eftelist luister bij te zetten, organiseerde de redactie van deze fansite op 14 juli 2012, in typische Eftelist-stijl zonder verdere betrokkenheid van de Efteling, een clandestiene borrel op het (al bijna tien jaar gesloten) terras van het Lurk en Limoenhuys. Er werden kelkglazen meegebracht om te gebruiken met de daar nog altijd staande tafels-met-gaten-in-het-blad en flessen Hertog Jan Dubbel, een bier dat nog het meest lijkt op Laafse Lurk. Tientallen trouwe lezers genoten zo nog één keer van een zomerse avond bij het horecapunt.
- De nieuwe inrichting van het huysje werd gerealiseerd onder regie van de Laafs alitererende uitvoerder Lorenzo Langelaar.
- Luurs balletje-balletje-spel heeft een vaste volgorde. De limoen verschijnt achtereenvolgens links, midden, links, midden, rechts, midden, links, rechts, overal, midden, rechts, midden, rechts, links, rechts, nergens en kort nogmaals nergens, waarna het spel weer van voren af aan begint.[2] De limoen zit per herhaling van het patroon dus vijf keer links en zes keer midden en rechts.
- Waar de meeste andere Laven in de andere loertaferelen van het Lavenlaar worden aangedreven middels nokkenschijven werkt Laaf Luur helemaal op luchtdruk en cilinders.
- ↑ Persoonlijk gesprek met Erik van den Brand, najaar 2010
- ↑ Coshira_ op Twitter: Kon geen limoen meer zien... (10 aug 2024)
| Eten en drinken | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|