| Smulpaap | |
|---|---|
 | |
| Locatie | Marerijk |
| Type | balie |
| Assortiment | fastfood |
| Thema | Anton Pieck |
| Ontwerp | Anton Pieck (1961), Michel den Dulk (2003) |
| Geopend | 1961 / 2003 |
| Kassa's | 4 |
| Opvolger van | Oude Smulpaap |
| Horeca | |
De Smulpaap (letterlijk: de paus van het genietend eten) is een snack- en frietgeoriënteerd uitgiftepunt gelegen in een hoek van het Anton Pieckplein in het Marerijk. Het horecapunt is daar sinds 2003 in zijn huidige vorm te vinden en is de opvolger van een eerder horecapunt met vergelijkbaar assortiment, dat al sinds 1961 op het Anton Pieckplein aanwezig was.
Inhoud
Omschrijving
De Smulpaap maakt deel uit van een in een hoek geplaatste, aaneengesloten en hoogpieckeriaanse gevelrij die begint bij de toren van het Smidje en doorloopt tot de poort voorbij zitgelegenheid Den Olycke Tweelingh.
Smulpaap is een behoorlijk ruim opgezet, in Pieckse tinten opgetrokken gebouw, gelegen direct tegen de lange "stadsmuur" van Den Dulks Pieckplein. Door pilaren gedragen bogen geven het vrij grote gebouw een betrekkelijk intiem karakter, terwijl achter de balies een zee van ruimte beschikbaar is voor personeel en frituurmaterieel. Het gebouw is redelijk symmetrisch opgezet: in het midden is een wat vooruitgeschoven loket te vinden, met op de gevel de oorspronkelijk door Anton Pieck ontworpen schildering van de hongerige smulpaap.
Na het loket kunnen we naar links of rechts, waar de uitgiftebalies zich bevinden. Op rustige dagen is meestal alleen de balie aan de kant van Den Olycke Tweelingh geopend. Hier bevindt zich ook een ruim opgezette automatiek.
Rondom de Smulpaap bevindt zich een groot buitenterras dat deels verlicht is met authentieke gaslampen. Een sfeervolle en overdekte binnenzitgelegenheid ter vervanging van de oude Piet de Smeerpoetslocatie is gerealiseerd als het naastgelegen Den Olycke Tweelingh. Hier is in een tweetal aaneengeschakelde zalen (die afzonderlijk kunnen worden afgesloten) te genieten van de aangeschafte vetwaren terwijl de omgeving de zorgvuldig gecreëerde Anton-Pieckpleinsfeer intact houdt.
Tegenover de ingang van Den Olycke Tweelingh heeft Moeder Gijs met tweeling, altijd al geassocieerd met de Smulpaap, vlak voor haar eigen huisje een plek gekregen.
Winter Efteling
Tijdens de Winter Efteling wordt Smulpaap feestelijk versierd met guirlandes en extra lichtjes.
Assortiment
De Smulpaap biedt een groot assortiment aan frites, (fris)dranken en snacks.
Geschiedenis
Oude Smulpaap (1961-2003)
Van 1961 tot 2002 was de Smulpaap te vinden achter In den Hoorn des Overvloeds, ongeveer daar waar nu de Grote Zweefmolen staat opgesteld. De Paap aldaar was een volledig losstaand gebouw met achter muren een binnenplaatsje voor facilitaire zaken. De ruimte voor het bakken en verkopen van friet was, in de uiteindelijke uitvoering van de oude Smulpaap, met één blik te overzien doordat die aan de voorzijde voorzien was van een lange balie over de hele lengte van het gebouw. Het gebouw was ontworpen door Anton Pieck en uitgevoerd in een betrekkelijk strakke architectuur met houtwerk in Pieckkleuren, aangevuld met enkele decoratieve elementen in een vorm die te vergelijken is met de faux-Victoriaanse kermisgevelromantiek van de door Pieck wat later gerealiseerde aanbouwen van het Carrouselpaleis. In het geval van de oude Smulpaap vonden we die stijl vooral terug in twee kariatiden die, voorzien van mintgroene draperieën, rode gordels en met een decoratie in de hand, de luifel aan de voorzijde ondersteunen. Onder deze luifel, waarvan de panelen, zoals het een baliehorecapunt betaamt, na sluitingstijd tevens dienst deden als afsluitende luiken voor de balie, konden bezoekers wachten op het afrekenen of op het uitreiken van de frietjes. Onder de luifel was een rode tegelvloer gelegd. Net als ook heden ten dage nog het geval is bij de andere snackverkooppunten van het park, rekende men eerst de bestelling bij de kassa af (aan de twee uiterste zijden van de balie) en kon men vervolgens met het bonnetje in een andere rij de bestelde zaken ophalen.
Van opening in 1961 tot in de jaren 80 was de Smulpaap subtiel anders van indeling: middenin werd de lange balie toen nog onderbroken door een wit hokje met aan weerszijden bestelluikjes, een beetje zoals dat bij de nieuwe Smulpaap van 2003 ook is bedacht. Middels hekken van buiswerk werden bezoekers in ordelijke rijen naar deze bestelluikjes geleid, om vervolgens links en rechts, aan de balie, hun aankoop in ontvangst te nemen. Op rustige dagen was één van de twee helften van de Paap gesloten en waren de balieluiken neergelaten. Het hele kassablok met de bestelluikjes werd dus later in de jaren 80 verwijderd om tot de lange, ononderbroken balie te komen die hier tot de sloop in 2002 dienst deed.
Op de rand van de luifel van de Smulpaap was een sierlijk bord gemonteerd met in het midden een schildering van een zeer hongerige "smulpaap" achter zijn bord frieten; servet om de nek en bestek in de aanslag. Deze schildering is (hoewel opnieuw uitgevoerd) teruggekeerd in de nieuwe Smulpaap van 2003, al is de kruldecoratie eromheen door Michel den Dulk veranderd ten opzichte van het ontwerp van Pieck.
Aan de linkerkant van de Smulpaap was onder een kleinere en lagere luifel een automatiek geplaatst (toegevoegd in 1963). De muren aan de achterzijde van het gebouw waren gedecoreerd met een band van op een Pieckrode achtergrond geplaatste repeterende reliëfs van witte paardjes.
Vlak voor het verkooppunt was een aan alle zijden open overkapping opgetrokken met daaronder lange tafels en banken waaraan de friet en snacks verorberd konden worden. Onder deze overkapping hing het bord Piet de Smeerpoets dat de gast moest attenderen op goed gedrag inzake afvalverwerking. Door deze opvallende decoratie kreeg de hele overkapping de (bij)naam Piet de Smeerpoets. Ten behoeve van een nog betere afvalverwerking werd in 1970 Moeder Gijs toegevoegd. Hier was ook de enige Muzikale Paddenstoel buiten het Sprookjesbos te vinden, zij het dat deze geen menuet verspreidde maar de luchtuitstroom van Moeder Gijs.
Tegen het einde van de jaren negentig werd de capaciteit van de Smulpaap op drukke dagen veel en veel te laag. Met enige regelmaat verdronk het gebouw in een zee van hongerige parkbezoekers die op chaotische wijze voor de balie stonden te wachten, in de voor Nederlandse wachtenden typerende totale wanorde. Het vergroten van de capaciteit zal dan ook zeker een reden zijn geweest voor de totale vervanging van dit verkooppunt. Eind 2002 werd de Smulpaap als onderdeel van het grote reconstructieplan van het Pieckplein gesloopt.
Opruimautomaat
Ook voor de rechterkant van de Smulpaap tekende Pieck automaten, maar deze werden niet uitgevoerd. Het lijkt hier te zijn gegaan om ijsautomaten (er staat een ijscoupe op het bord afgebeeld), met daarnaast een opvallend 'opruimgat'. Dit gat zou de volgende tekst hebben moeten gaan uitspreken, of dit als opschrift moeten krijgen:
Voor de bekers en 't papier
Vindt u deze op'ning hier
Het werpgat had als een Holle Bolle Gijs kunnen bedanken met "Dank u wel!"; Pieck tekende ook een afvalput voor onder het werpgat.
- Galerij
De Smulpaap
Het bord boven de oude Smulpaap
Smulpaap gezien vanaf de Anton Pieckcarrousel
Kariatide
Zitgelegenheid 'Piet de Smeerpoets'
In 1982, nog met kassaluikjes in het midden
De muur achter de Smulpaap, gedecoreerd met witte paarden
De wand van het serviceterrein achter de Smulpaap was behoorlijk lang
Huidige Smulpaap (2003)
In 2003 werd als onderdeel van de grootscheepse uitbreiding van het Anton Pieckplein door Michel den Dulk, een nieuwe incarnatie van de Smulpaap geopend. Op de nieuwe locatie is de Smulpaap op praktische wijze te bevoorraden via het er vlak achter gelegen Dienstencentrum. Dit lost een belangrijk pijnpunt op van de oude situatie, waarin de koeling veel te klein was en er meermaal daags lange afstanden door het park met nieuwe frites afgelegd moesten worden. Dit punt kreeg de aandacht van het management toen Olaf Vugts in 2001 voor het tv-programma Terug op de Werkvloer hiermee geconfronteerd werd.
Smulpaap verkocht vroeger combinaties van frites met snacks als het Gijs' Smulfestijn en in grootverbruikersporties de Holle Bolle Buil. Beide menu's bestaan vandaag de dag niet meer. De combinatie heet tegenwoordig Voordeelmenu en de grote zakken friet zijn naamloos.
Begin 2013 werden er wijzigingen gebracht aan de keuken van Smulpaap, zodat het frituurstation is ingericht op het sneller bakken van verse friet.
In de beginjaren waren de kassa's zoals nu in het loket te vinden en de uitgiftebalies daarachter. Op een gegeven moment is het loket echter dichtgetimmerd met grote menuborden, de kassa's zijn toen verplaatst naar de uitgiftebalies. Ook de belettering "Kassa" en "Uitgiftebalie" op de gevel kwam later, waarbij gelijk de belettering van het pand zelf veranderd is van rood naar wit. Deze situatie heeft geduurd tot ongeveer 2022, toen de kassa's weer terugkeerden in het vooruitgeschoven loket.
Ook vanaf het begin was er een dependance van de automatiek binnenin de Olijcke Tweelingh, gelijk rechts naast de entree, zodat je nog snel een extra snack kon halen als je daar zat te eten. Deze is tegenwoordig dichtgemaakt.
Ruwbouw Smulpaap. Het Dienstencentrum is nog zichtbaar
Gevelmetselwerk
Tegel- en stucwerk
Bestrating en afwerking
Augustus 2003: de Smulpaap is open met een tijdelijk gevelbord
Het nieuwe naambord in 2003 (met rode belettering)
De automatiek in 2003 (met Gotische belettering)
Het kassaloket is jarenlang dicht geweest
Smulpaaptempo
Hoewel men van een groot en met efficiëntie als uitgangspunt opgezet horecapunt als de Smulpaap zou verwachten dat de wachttijden beperkt blijven door een gesmeerd proces, blijkt dat in de praktijk ook bij de nieuwe Smulpaap nogal tegen te vallen. Met enige regelmaat lopen wachttijden rond lunchtijd op tot meer dan een half uur. Dit is dan ook aanleiding voor de vorming van het begrip "Smulpaaptempo", dat met name Eftelingliefhebbers bezigen om het gebrek aan tempo bij dit of ook andere verkooppunten te accentueren met een berustende verzuchting.