Michel den Dulk

Michel den Dulk
Michel den Dulk in 2009
Volledige naam	Michel den Dulk
Geboren	Eindhoven, 6 november 1979
In dienst	augustus 2001
Uit dienst	augustus 2005
Beroep	ontwerper
Nationaliteit	Nederlands
Bekend als	ontwerper Anton Pieckplein & Meisje met de Zwavelstokjes
Personen

Michel den Dulk (Eindhoven, 6 november 1979) is een Nederlands ontwerper die momenteel Portfolio Creative Director is voor Disneyland Parijs bij Walt Disney Imagineering. Hij was van augustus 2001 tot augustus 2005 in dienst bij de Efteling als ontwerper, aansluitend op een ontwerpstage in januari 2000. Hij realiseerde enkele hooggewaardeerde projecten waaronder het Anton Pieckplein en het Meisje met de Zwavelstokjes.

Jeugd

Den Dulk groeide op in Vlijmen, vijftien kilometer van de Efteling, met zijn ouders en een oudere broer. Als kind raakte hij gefascineerd door de Efteling. Hij bezocht het park vaak, maakte veel Eftelingtekeningen en bewaarde de foldertjes in zijn verzameling. Als twaalfjarige, tijdens de bouw van Droomvlucht, realiseerde Den Dulk zich bij het zien van publicaties met tekeningen van Ton van de Ven voor het eerst dat het ontwerpen voor de Efteling een beroep was. Vanaf dat moment wilde hij zelf Eftelingontwerper worden en probeert hij dat te bereiken. Naarmate hij ouder wordt veranderen zijn vele tekeningen van sprookjeslandschappen en sprookjesbouwsels steeds meer in concrete ontwerpen voor attractieparken. Zijn voorliefde voor de Efteling schrijft hij toe aan een combinatie van factoren, waaronder een interesse in oude architectuur; een voorliefde voor fantasy(-films) en filmische muziek; belangrijke facetten die samenkwamen in het park.

Mini Efteling

Als vijftienjarige ontdekt Den Dulk de Mini Efteling in Nieuwkuijk. Het eerste contact omschrijft hij als een 'openbaring', omdat hij eindelijk mensen ontmoet die net zo’n liefhebber van het park zijn als hijzelf. Hij meldt zich aan als medewerker en wordt verantwoordelijk voor het ontvangen van kinderfeestjes met bijbehorende rondleidingen en toneelstukken. Later krijgt hij de rol van 'directeur', waardoor hij regelmatig in nieuwsbladen verschijnt. Den Dulk werkt overigens maar zelden mee aan de ontwikkeling van nieuwigheden in het parkje; de meeste waarde hecht hij aan het sociale aspect: de vriendschappen met andere liefhebbers van de Efteling, met wie hij veel over het park praat en de Efteling ook frequent bezoekt.

• 

  Als 'directeur' (r) van de Mini Efteling

• 

  Met Lex Lemmens bij de Mini Efteling

• 

  In het Kinderspoor, 1995

Op zoek naar een stage

Na zijn middelbare school studeerde hij reclamevormgeving aan de schildersschool MTS Sint Lucas, een opleiding die hij koos om de goede stagecontacten bij de Efteling. Later kwam hij er achter dat die contacten zich toespitsten op de vormgevingsafdeling en niet de ontwerpafdeling. In zijn stagejaar 2000 schreef hij tot vier keer toe een verzoek voor een stageplaats bij de ontwerpafdeling, maar iedere keer kreeg hij een standaard afwijsbrief terug. Hij richtte zijn pijlen toen op andere pretparken, waaronder Europa-Park, Parc Astérix en het Engelse park Alton Towers. Van die laatste kreeg hij een brief terug, waarin hij werd doorverwezen naar de Tussauds Studios (onderdeel van de Tussauds Group, het tegenwoordige Merlin) in Londen, waar men destijds voor de ontwerpen voor Alton Towers verantwoordelijk was. Hij zou daar ook daadwerkelijk als stagiair aangenomen worden, maar nog voor hij aan de slag kon gaan werd bij Tussauds Studios een reorganisatie gestart waardoor de stage niet doorging. Het bedrijf wilde geen stagiair aannemen op een afdeling waar een deel van de vaste krachten moest vertrekken. Men verontschuldigde zich en bood vrijblijvend hulp aan, mocht Den Dulk die nodig hebben. Dat had al snel effect: nog dezelfde dag werd hij gebeld voor een kennismakingsgesprek op de ontwerpafdeling van de Efteling. Later bleek dat Den Dulks eerdere aanvragen überhaupt de ontwerpafdeling niet hadden bereikt en systematisch door de afdeling personeelszaken waren afgehouden.

Stagair - junior ontwerper

Den Dulk (r) as stagair in het ontwerpteam

In de zomer van 2000 kon hij terecht bij de Efteling en werd hij geplaatst op het project PandaDroom, dat onder leiding stond van Marieke van Doorn. Hij schrok toen hij binnenkwam van de ideeën voor de attractie, die zijns inziens niet strookten met de ontwerpen van de Efteling die hij tot dan toe kende. Hij kon zich moeilijk verzoenen met het werken aan een concept waar hij niks in zag. Het werd een moeilijke periode, waarbij meespeelde dat Den Dulk niet eerder had gewerkt in een professionele werkomgeving en niet goed wist hoe zich te uiten op de werkvloer, wat tot veel frictie leidde. Omdat stagiairs op de afdeling ongebruikelijk waren, was er vrijwel geen begeleiding. Hij werkte drie maanden aan de attractie en maakte wat impressies en sfeertekeningen, veelal in een vroege, conceptuele fase, waardoor maar weinig van zijn werk te zien was in de uiteindelijke attractie.

Den Dulk had niet vanaf het begin al contact met Ton van de Ven. Dat ontstond wat later, doordat Den Dulk regelmatig koffie dronk met Chris van Grinsven die werkte aan de buitenruimte voor PandaDroom. Die stelde voor ook eens 'met Ton erbij' koffie te drinken. Het klikte, en na enige tijd werd het Ton ook duidelijk dat Michel niet op zijn plek was in het PandaDroom-team.^[1] Zo nam Van de Ven Den Dulk na die eerste drie maanden onder zijn hoede en liet hem tijdens de rest van diens stage in 2000 werken aan het concept De Toorn der Goden, het herontwikkelen van een idee waar Ton zelf al eens mee had gespeeld en dat toen niet haalbaar bleek. Met Lex Lemmens zocht hij een alternatief transportsysteem uit, dat ze samen ook konden bekijken bij een bezoek aan HollandRama in het Openluchtmuseum. Den Dulk bedacht een verhaallijn, met scènes uitgewerkt tot impressies die hij aan het eind van zijn stage presenteerde aan de directie.

Na afloop van zijn stage kreeg hij een bijbaan aangeboden om, in het laatste jaar van zijn studie, na schooltijd hand- en spandiensten te komen verrichten op de ontwerpafdeling als 'Junior Ontwerper'. In deze periode werkte Den Dulk aan kleine projecten zoals horecapuntje Het Noorderlicht bij het Café-Restaurant, de overkapping van Monsieur Cannibale, een muurschildering in de foyer van het Efteling Theater en in samenwerking met Lex Lemmens aan een visie voor het parkdeel Ruigrijk met onder andere een plan voor een dive coaster van B&M in het thema van een vervallen energiecentrale.

Vaste aanstelling

Afdelingsfoto uit 2004

Zijn werkplek op Efteling-kantoor met tekeningen voor Pieckplein en Meisje aan de muur

Poserend op 'zijn' overlegtafel

Anton Pieckplein

Na het afronden van zijn studie kreeg Den Dulk een vaste aanstelling op de afdeling. Vanuit de directie kwam de vraag voor een herinrichting van het Anton Pieckplein en omliggende delen. Ton van de Ven had al verschillende voorstellen met vergelijkbare insteek gemaakt onder de naam Plein 1900 en Brueghelbrink, maar besloot in september 2002 om Den Dulk ook een voorstel te laten doen. In één weekend maakte Den Dulk een voorstel, waarop hij de opdracht mocht uitwerken. Hij was blij met het project, maar voelde zich ook in het diepe gegooid. Zijn ontwerpen waren tot dan toe kleinschalig en kwamen vaak ook niet verder dan wat conceptuele tekeningetjes, zonder tussenkomst van andere (technische) disciplines. Van de Ven wilde hem desgevraagd wel eens van adviezen voorzien, maar benadrukte toch dat het Den Dulks eigen project was en stelde zich terughoudend op.^[1]

Den Dulk vond dat het nieuwe Anton Pieckplein iets moest zijn waarvan je voelde dat het er al lange tijd stond, en dat thuis hoorde in de 'historische kern' van de Efteling. Als omlijsting van de geplande herschikking van de draaimolens op het plein, ontwierp hij een Pieckse gevelrij waarin de horeca zou komen, en de pin-distributieautomaat het Smidje. Jan Verhoeven, op dat moment al enkele jaren met pensioen, werd gevraagd mee te helpen met de bouwkundige vertaling. Tijdens het project ontdekte hij dat hij veel voldoening haalde uit het meemaken van het bouwproces en het doorontwikkelen van de ontwerpen met de uitvoerende partijen als de bouwdienst of vormgevingsafdeling.

In 2003 werd het nieuwe plein geopend en de reacties waren over het algemeen zeer positief, mede omdat het park na vele jaren weer een toevoeging opende in een zeer klassiek Pieckse vormgeving. De door Den Dulk voorgestelde tweede fase met een bruine kroeg en een kleine Joris en de Draak-darkride in de hoek bij het Lavenlaar werd door de directie matig ontvangen en niet doorgezet, voornamelijk omdat men vond dat je het verhaal van Joris en de Draak ‘niet goed in de markt kon zetten’. Hij ervoer deze afwijzing als een dieptepunt in zijn carrière.^[1]

In 2003 bij zijn nieuwe Anton Pieckplein en met Smidjepin op de borst

Bouwplaatsbezoek Anton Pieckplein met Edwin Tooren (l) en Jack Rijnen (r)

Meisje met de Zwavelstokjes

Eind 2003 werd, wederom door Ton van de Ven, besloten dat Den Dulk de verantwoordelijkheid zou krijgen over het nieuw te bouwen sprookje 'Het Meisje met de Zwavelstokes'. Van de Ven koesterde al langer de wens dit sprookje te realiseren, en had al verschillende keren wat schetsen gemaakt. Den Dulk bekeek wat materiaal van Van de Ven en van diens bevriende Vlaamse illustrator Luc de Meyer, maar niets daarvan haalde Den Dulks uiteindelijke ontwerp. Het door Ton van de Ven al op rijm gezette verhaal nam Den Dulk echter wel één op één over, en hij wilde het laten zien zoals het was opgetekend, inclusief het overlijden van het meisje. Hij koos hierbij voor uiterst Pieckse elementen samen met een heel moderne projectietechniek. Vrijwel dagelijks was Den Dulk in de werkplaatsen te vinden om de voortgang te bekijken en om eventuele aanwijzingen te geven. Het sprookje opende in december 2004 en werd zeer goed ontvangen.

Het bezoeken van het Meisje met de Zwavelstokjes, alleen met Ton van de Ven, tijdens de officiële opening van het sprookje, ervaart hij als een van de mooiste momenten in zijn Eftelingcarrière.^[1]

Groenplan e.a.

Naast het sprookje werkte Den Dulk aan de eerste twee fases van het groenplan waarbij hij samen met Chris van Grinsven verantwoordelijk was voor het ontwerp van de buitenruimte en infrastructurele verbeteringen. In 2004 gingen de omgeving van de Pagode, de omgeving van het Spookslot en de Spiegellaan op de schop en werd het Heksenpad aangelegd. In 2005 ging het om de herinrichting van de Dubbele Laan, het Carrouselplein en de inham tegenover de ingang van het Diorama.

Daarnaast tekende hij de nieuwe achtergrondschildering die te zien is achter de grote Vogel Rok bij de entree van die attractie. Hij nam de coördinatie van de nieuwe parkmuziek van Maarten Hartveldt over van Karel Willemen.^[2]

• Ontwerpen
• 

  2001, schildering voor foyer Efteling Theater

• 

  onbekend, Dive coaster-idee voor 2005

• 

  2002, ontwerp Anton Pieckplein

• 

  2002, ongebruikt ontwerp, waarschijnlijk voor een sprookje

• 

  2003, Impressie Meisje

• 

  2003, Meisje met de Zwavelstokjes, exterieur

• 

  2003, Ontwerp besneeuwde straat

• 

  2004, Ontwerp dubbele laan

Onvrijwillig vertrek

Op 'zijn' Heksenpad in 2010, zich inlezend op zijn nieuwe werkgever

In augustus 2005 moest hij onvrijwillig vertrekken bij de Efteling, een keuze die voor hem als donderslag bij heldere hemel kwam. Later geeft Den Dulk in interviews aan dat zijn ontslag al langer in de lucht hing, maar dat hij die aanwijzingen destijds niet herkende.^[1] Een samenloop van omstandigheden pakte voor Den Dulk slecht uit; het was een roerige periode binnen de ontwerpafdeling, die in korte tijd explosief was gegroeid en op een nieuwe manier werd aangestuurd. Niet langer werd de afdeling overheerst door Ton van de Ven, die jarenlang als betrekkelijke solist en middels het uitspreken van veto’s de creatieve scepter had gezwaaid. Den Dulk had in korte tijd een hechte band met Van de Ven opgebouwd, en hanteerde een vergelijkbare visie op de signatuur van het park. Hij kreeg zijn projecten via Van de Ven toegespeeld en werd daardoor intern al gauw genoemd als diens 'opvolger'. Echter, onder leiding van Erik van den Brand, Olaf Vugts en Cees Kikstra werd gestreefd naar een ontwerpteam dat 'gezamenlijke verantwoordelijkheid' draagt voor een ontwerp, waarbij de invloed van één krachtige ontwerper niet langer een blokkade kan vormen voor afwijkende ideeën van het management.

Over het de mogelijke opvolger van Ton van de Ven-zijn vertelt Den Dulk in 2021:^[1]

Maar voor die gedachte was op dat moment binnen het management geen ruimte. Sterker nog, die wilde daar juist van af. Toen [Ton van de Ven] uiteindelijk met pensioen ging, leefde er toch de gedachte: dat moeten we niet nog een keer krijgen, iemand die denkt dat iets de juiste weg is voor de Efteling en 'dat kan alleen maar zó', met een sterke tekenhand én een eigen mening. Daar wilden ze denk ik voor waken en dat is van grote invloed geweest op mijn vertrek.

Portfolio Efteling

• Bijdragen wachtrij PandaDroom (o.a. olifantentempeltje) (2002)
• Horecapuntje Het Noorderlicht (2001-2007)
• Wandschildering foyer Efteling Theater (2002)
• Rieten kap Monsieur Cannibale/Sirocco (2002)
• Voorstel duikachtbaan in mijnthema (2002, niet uitgevoerd)
• Uitbreiding Anton Pieckplein met o.a. het Smidje (2003)
• Tweede fase Anton Pieckplein met o.a. een bruine kroeg en een Joris en de Draak-darkride (2004, niet uitgevoerd)
• Fase 1 van het groenplan, herziening omgeving Pagode, omgeving Spookslot, Spiegellaan en de aanleg van het Heksenpad (2004)
• Het Meisje met de Zwavelstokjes (2004)
• Achtergrondschildering entree Vogel Rok (2004)
• Fase 2 van het groenplan, herziening Dubbele Laan, Carrouselplein en de inham tegenover de ingang Diorama (2005)
• Coordinatie parkmuziek Hartveldt (2005)

• Ontwerpen voor de Efteling
• 

  Het rieten dak op Monsieur Cannibale

• 

  Muurschildering Theaterfoyer

• 

  Olifantentempeltje PandaDroom

• 

  Anton Pieckplein

• 

  Meisje met de Zwavelstokjes

• 

  Heksenpad

• 

  Achtergrond Vogel Rok

• 

  Dubbele Laan

Europa-Park

'Engeland' in Europa-Park

Na zijn vertrek bij de Efteling had Den Dulk aanbiedingen van Grévin & Cie. (o.a. Astérix), Alton Towers en Europa-Park. Na lang contact met zowel Alton Towers als Europa-Park, koos hij uiteindelijk voor die laatste omdat die hem de zekerheid van een vaste aanstelling konden bieden. Hier werd hij als enige ontwerper op de afdeling 'Visioneering' de facto de hoofdontwerper van het park. In het wat gedateerde park was veel ruimte en ook budget voor verbetering, en de besluitvorming binnen de familie Mack ging snel. Hij kon daarom in korte tijd een aantal grote projecten voor zijn rekening nemen.

Zijn eerste grote project was het herthematiseren van het themagebied Engeland. Hier koos hij voor een aan zijn Anton Pieckplein verwante aanpak, met uithangbordjes en gevelbeeldjes. Zijn eerste eigen attractie (in parkdeel Griekenland), Abenteuer Atlantis, tapte uit een heel ander vaatje. De interactieve darkride heeft een meer cartoony-sfeer. Voor de muziek deed hij een beroep op Maarten Hartveldt, met wie hij met succes had gewerkt aan het Meisje met de Zwavelstokjes.^[3]

Ontwerp voor 'IJsland'

Voor achtbaan Blue Fire verdiepte hij zich op afstand in de IJslandse cultuur, want tijd voor een reisje naar het land zelf was er niet. Hier koos hij voor een industrieel thema voor de attractie, met typerende IJslandse bouw op basis van golfplaten voor het themagebied.^[4]

Portfolio Europa-Park

• Herthematisering Engeland (2006)
• Abenteuer Atlantis (2007)
• Crazy Taxi (2008)
• London Bus (2008)
• Themaland IJsland (2009)
• Achtbaan Blue Fire (2009)
• Whale Adventures Splash Tours (2010)
• Monorailstation IJsland (2010)
• Pizzeria Italië (2010)
• Uitbreiding themagebied Portugal (2010)

Walt Disney Imagineering

Ontwerp 'Fantasy Faire'

Dulk bij Disney, 2013

Al bij het vertrek van Den Dulk bij de Efteling in 2005 zorgde Lex Lemmens er voor dat zijn portfolio terecht kwam bij diens vriend Tony Baxter. Baxter, Senior Vice President Creative Development (creatief directeur) van Walt Disney Imagineering, is groot liefhebber van het werk van Anton Pieck en Ton van de Ven en wil Den Dulk enkele jaren later als zijn persoonlijke protegé aannemen. Al in 2007 werd Den Dulk door Baxter gevraagd om voor Disney te komen werken. Het was een positief gesprek, maar de kredietcrisis maakte het lastig om op dat moment iemand aan te nemen. Zo'n twee jaar later keerde het tij, en in maart 2010 begon Den Dulk in Californië als Senior Concept Designer. Den Dulk:^[5]

Het is een hele eer om door hem gevraagd te worden. Het is je smaak of niet, maar Disney maakt simpelweg de beste attracties. Ze worden in de hele wereld gekopieerd.

Plein 'Fantasy Faire'

Zijn eerste grote project bij Disney was de herinrichting van het themagebied 'Fantasy Faire' in Disneyland Anaheim: een plein met diverse gevels, dat met name functioneert als een ontmoetingsplaats met Disneyprinsessen. In 2014 werd bekend dat hij zich zal gaan bezighouden met het ombouwen van de bootjesattractie Maelstrom in parkdeel Noorwegen van Epcot naar een attractie die geïnspireerd is op de succesvolle animatiefilm Frozen.^[6]

In mei 2024 kreeg hij een nieuwe functie: Portfolio Creative Director voor Disneyland Paris, waarin hij het creatieve overzicht moet houden over de ontwikkelingen binnen het complete resort.^[7]

Portfolio Disney

• Fantasy Faire in Disneyland Anaheim (2013)
• Transformatie Maelstrom in Epcot, Walt Disney World, naar Frozen Ever After-attractie (2015)
• Frozen-themagebieden en attracties voor Hong Kong Disney (2023) en Walt Disney Studios Park, Parijs

Wetenswaardigheden

Pagina en CD uit Rudolphs Muziekboek (2009)

• Zijn eerste grote project bij Disney Imagineering was de 'Fantasy Faire' in Disneyland Anaheim. Een karikatuur van Den Dulk is te midden van vele bekende Disneyfiguren te zien in Clopin's Music Box.
• In 2009 publiceert Maarten Hartveldt 'Rudolphs Muziekboek', een muzikale reis door culturen verpakt in een kerstverhaal, waarvoor Den Dulk alle illustraties maakt.
• In 2015 schrijft hij het voorwoord voor het jubileumboek van de Mini Efteling.
• In 2017 maakt hij het hoesontwerp voor de cd met de parkmuziek van Maarten Hartveldt, 'Efteling Original Park Soundtrack', die zonder medewerking van de Efteling wordt uitgegeven.