Dit gaat over de Laaf als figuur. Voor de attractie in de Efteling, zie Volk van Laaf.
Laven zijn antropomorfe wezens die in de mythologie van het Volk van Laaf, zoals bedacht door Ton van de Ven, na een lange tocht zijn neergestreken in het Lavenlaar in de Efteling. Ze werden, compleet met een eigen architectuur, levenswijze en achtergrondverhaal speciaal bedacht voor de in 1990 geopende attractie. Dit lemma bespreekt het Laaf-legendarium van Van de Ven, zoals dat voornamelijk is overgeleverd in de Lavenkrant, het album Verhalen en liedjes over Het Volk van Laaf, de vertelling in het Laafs Loerhuys en de audiotour door het dorpje, de LaafLoop. Om praktische redenen kennen we al die bronnen een vergelijkbare positie in de Laaf-canon toe.
Inhoud
Een Laaf
Een Laaf wordt gekenmerkt door een vrij korte lengte maar is toch duidelijk groter dan een dwerg of kabouter. Een Laaf heeft een dikke buik, een groot hoofd, kleine neus, bolle wangen, een uitzonderlijk groot filtrum en soms meerdere kinnen. Er zijn vrijwel alleen mannelijke Laven.
Oorsprong
Creatief directeur Van de Ven liet zich voor het Volk van Laaf inspireren door de sprookjeswereld van Luilekkerland. Zodoende dat de Laven ook erg lijken op Luilekkerlanders: eveneens een klein dwergachtig volk met een grote ronde buik die dol zijn op drank en spijzen en op luieren. De Laven tonen als volkje ook gelijkenissen met de kabouters uit het Kabouterdorp en de Smurfen (stripfiguren van Peyo), in die zin dat het een volk is bestaande uit mannen met maar één vrouw. Anders dan bij de Smurfen of de dwergen van Sneeuwwitje heeft niet iedere Laaf een uitvergrote karaktertrek. Bij de Laven zijn de individuen vooral herkenbaar aan hun beroepen, waaronder bakkers, brouwers, kraamvrouw, leraar et cetera. De oorspronkelijke Laven zijn geboetseerd door Hans Pulles en Karel Willemen.
Pulles boetseert oude Laaf Lowik uit Lot's Kraamhuys
Willemen boetseert een laaf voor Lal's Brouwhuys
Willemen met de later toegevoegde boze bakker en Laaf Luiwam
Levensloop
Laafjes worden ongeboren gebracht bij matriarch Oermoeder Lot door de Liervogel. Deze baby's heten Larfjes. Oermoeder Lot zal ze dan 'van Lotje tikken' waarbij de Laaf zijn eerste laveltje krijgt.
Vanaf dan groeien de Larfjes op bij Oermoeder Lot in het Kraamhuys, waar de Larfjes in conische rieten mandjes aan de muur hangen. Ze krijgen in de Larvenwieger via een druivenpers verse Larvenlebber te drinken. Wanneer Moeder Lot in zeer uitzonderlijke gevallen de Larfjes Oermoedermelk geeft, kan het zijn dat de lavenlach optreedt. Alle Larfjes en Laven beginnen dan onophoudelijk te lachen. Dit kan opgelost worden doordat de Slaaplaaf een slaapliedje zingt. [1]
Wanneer ze ouder worden en in de puberteit komen worden ze Lummels genoemd. Ze kunnen dan les gaan volgen bij Schoolmeester Lavi in het Leerhuys. Hier leren ze over hun oude Thuysland, ze zien de Laafse leefregels en bestuderen natuurhistorie aan de hand van ammonieten, trilobieten, kastanjes en stenen. Uit de leefregels leren we dat de Laven vegetariërs zijn.
Na hun schoolcarrière kunnen ze een beroep gaan uitoefenen in het Lavenlaar. Laven kunnen brouwer worden, bakker, schoorsteenveger, muzikant, touwslager, elektricien, of dokter zoals dokter Esculaaf.
Oude laven sterven niet maar leggen dan het loodje. Ze kunnen terecht bij Oermoeder lot die ze weer van Lotje tikt. Daarna kunnen ze weer vrolijk verder leven. In het Lavenlaar kan je aan het aantal Laveltjes van Lowik in het Kraamhuys zien dat hij al honderden jaren oud is. In uitzonderlijke toestanden, wanneer laven bijvoorbeeld blootgesteld worden aan koude, leggen ze het Grote Lood. Ze kunnen dan niet meer van Lotje getikt worden en sterven. Dit was het vreselijke lot van Stamvader Laaf.
De grote zwerftocht
Volgens het verhaal leefden de Laven ooit op de Noordpool in een utopische samenleving waar het altijd warm weer was. In 990 n.C. werd het langzaamaan kouder op de Noordpool, wat de Laven uiteindelijk deed besluiten om te vluchten naar een andere plek. Ze groeven tunnels onder de aardkorst waar het warm was en groeven nu en dan een tunnel naar boven. Deze tunnels zijn tegenwoordig herkenbaar als de vulkanen. Na een trektocht van 1000 jaar zijn ze aangekomen in de Efteling, waar ze "Alaaf" hoorden roepen, toevallig ook de verzamelkreet van het Laafse volk.
Laafse gebruiken
De Laven hebben zorg voor het milieu hoog in het vaandel staan. Hun activiteiten draaien op eigen opgewekte wind- en waterkracht. Ook vangen ze bron- en regenwater op om te gebruiken als drinkwater. Ze doden geen dieren en eten dus ook geen vlees.
Toen ze aankwamen in de Efteling keken ze hoe de mensen bouwen en deden dat op hun manier na. Dit heeft zich vertaalt in gekke huisjes met vaak puntige daken. Ze gebruiken daarbij, ook weer in het kader van de duurzaamheid, wel veel natuurlijke materialen zoals lemen muren en riet op de meeste daken.
Een Laaf draagt vaak een muts die uitloopt op een punt. Ze proberen zoveel mogelijk kledij te repareren, waardoor hun kleding eruit ziet alsof die al een tijdje meegaat, hier en daar hersteld met nieuwe lapjes stof. Rond de hals dragen ze soms een witte kanten bef. Als schoenen dragen ze vaak sloffen, en ze maken natuurlijk geen gebruik van echt leder.
Ze spreken Nederlands, maar hebben een sterke voorkeur voor woorden die beginnen met de letter L. Ze hebben soms eigen woorden om dingen te beschrijven. Een voorraad eten voor onderweg heet laaftocht, alaaf is hun verzamelkreet en ze schrikken zich een larètje, een hoedje. [1]
Laven kunnen in de lucht zweven ofwel leviteren. Ze moeten zich hierbij de lucht in denken en beginnen dan te zweven. Ze hebben op deze manier ooit een Eskimo die via het gat terecht kwam in de Efteling, terug thuis gebracht gezeten in een draagstoel door Lijn de touwslager. Hij was ook verantwoordelijk voor de dikke wollen pakken die de laven droegen aangezien ze niet tegen de koude kunnen. Nadat de Eskimo weer veilig thuis was wil het verhaal dat de Laven apart verder leviteerden naar de Ardennen, Den Helder, en Lavi ging naar Disneyland. "Daar is het ook leuk, maar niet zo leuk als op de Efteling.", zei hij bij aankomst in het Lavenlaar. Ze namen op hun weg terug naar huis nog wat morene en IJslandse boomwortels mee, die je nog steeds in het Lavenlaar kunt terugvinden.[1]
Toen de Laven hoorden dat de Efteling ook 's winters zijn deuren zou openen, besloten ze de Laafse Winterspelen te houden. Aan dit evenement met verschillende disciplines zoals "Lekkerlangschaatsen", "Lekkerlanglaufen" en "IJs-laven" werd deelgenomen door de Latleten. Gelukkig is tijdens deze evenementen geen enkele Latleet betrapt op Loping. In het Lavenlaar waren na afloop nog verschillende spandoeken en grote krantenartikelen te vinden. Sommige Laven bleken wat blessures opgelopen te hebben en een enkele Laaf zat vast in een bloempot. Na afloop deden de Latleten een triomfantelijke rondrit op de Monorail en vond de huldiging plaats in het Lurk- en Limoenhuys. Voor de gelegenheid speelde Laaf Loetwiek passende deuntjes met zijn mobiele orgel. De Winterspelen werden gehouden van 2000 tot en met 2011.
Buiten het Lavenlaar
De Laven wonen dus sinds de Grote Zwerftocht in het Lavenlaar in de Efteling. Niettemin vind je ze ook buiten dit dorp.
Sprookjesstation
Als je Laven wilt zien in de Efteling ga je dus in principe naar het Lavenlaar. Echter, er zijn ook zes Laven elders in het Marerijk te zien: op het Sprookjesstation van de Efteling Stoomtrein Maatschappij staan ze op de trein te wachten.
Souvenirs en Thuislaven
De Laven hebben ook grote bekendheid weten te verwerven buiten de Efteling middels een serie decoratieve beeldjes die in licentie zijn geproduceerd door Laaf Products BV en die mensen wereldwijd tegen een schappelijk bedrag konden "adopteren". Oorspronkelijk bedacht als een variant op de tuinkabouter, de Tuinlaven, kwamen er later ook versies voor binnenshuis, de Thuislaven. Overigens vertonen deze Laven natuurlijk veel overeenkomsten met de figuren die je in de Efteling ziet, maar zijn ze soms ook beduidend anders.
In de jaren '90 waren er ook andere beeldjes verkrijgbaar van de Laven. Het betreft een beeldje van een larfje als wandhanger, Moeder Lot met een larfje in kenmerkende mand en Lal de brouwer. Lal en Lot zijn later nogmaals uitgebracht als Polystone beeldje, waarbij ze opnieuw vormgegeven zijn. Lot heeft nu het larfje op de arm. In diezelfde serie zijn ook beeldjes uitgebracht van losstaande larfjes, Lach en Lof, tevens verkrijgbaar als sleutelhanger. Deze beeldjes waren in verschillende souvenirwinkels, ook buiten de Laafse souvenirwinkel Loetiek, te koop. Men kon ook de Lavenkrant kopen waarin het verhaal van de Laven stond beschreven.