| Broeder Gijs | |
|---|---|
 | |
| In het park sinds | 2024 |
| Locatie | tegenover Danse Macabre |
| Lokale horeca | In den Swarte Kat, 't Koetshuys |
| Ontwerp | Jeroen Verheij |
| Ingesproken door | Frank Bosman |
| Opvolger van | Matroos Gijs |
| Holle Bolle Gijs, overzicht | |
Broeder Gijs is een Holle Bolle Gijs nabij Danse Macabre. Deze overleden monnik-Gijs roept via zijn grafmonument om papier. Hij is sinds 2024 de opvolger van Matroos Gijs, die vanaf 1978 tot 2022 uit dit huisje om papier commandeerde. Broeder Gijs werd ontworpen door Jeroen Verheij.
Omschrijving
Tegenover de attractie Danse Macabre staat een grafmonument ter ere van de overleden Broeder Gijs. Naar men mag aannemen woonde deze in de naastgelegen Abdij van Capelle van Kaatsheuvel. Het monument is een klein huisje met zadeldak. In het huisje is een nis met gotische driepasboog aangebracht (goed passend bij de bouwperiode van de Abdij, die volgens het achtergrondverhaal stamt uit 1379). De nis heeft op de kapitelen figuurtjes met beiden een 'blind' oog, wellicht als verwijzing naar het structureel heterochromische Onnoembare dat hier rondwaart. In de nis is een bronzen reliëf (van kunststof) aangebracht met de Broeder afgebeeld. Gijs, gekleed in een (Franciscaner?) pij en voorzien van uiteraard rond hoofd met daarop een klein brilletje, kijkt naar opzij richting ons terwijl hij gezeten aan een lessenaar een boek aan het overschrijven is met de ganzenveer in zijn hand. Voor zijn bankje ligt een stapel folianten, met op de rug van één daarvan het wapen van de familie Gijs dat ook bij Opa Gijs te vinden is: een worst geprikt aan een vork. Op een ander boek staat een klassieke Efteling-E.
Volgens het rijmpje dat op een perkament (in brons) boven hem is aangebracht:
Broeder Gijs
verslond alhier
stapels boeken
en papier
vond hij het lastig het papier waarmee hij werkte te versmaden.
De broeder spreekt ons met veel galm en zangerige stem toe. Hij is voor een Gijs behoorlijk breedsprakig, op dat vlak doet hij denken aan Nijltje in het Teiltje:
Oh, papier hier
Ik lust nog wel een bladzijde of vier
Stervelingen, och doe mij een plezier
Geef mij heden mijn dagelijks papier
Och, ga voor mij toch eens op zoek
Naar een prop papier of liefst een heel boek
't Papier is geduldig, zegt men telkens weer
Maar mijn geduld is niet oneindig meer
Ik heb altijd vroom en stil geleefd
Mijn dank is groot als u iets geeft
Een vel papier of een geschrift
Is voor mij een grote gift
♫ Papier hier
Dankuwel
Vielen Dank
De zinsnede 'Geef mij heden mijn dagelijks papier' verwijst naar 'Geef ons heden ons dagelijks brood' uit het gebed 'Onze Vader', onder andere in Mattheüs 6:9-13.
De stem van Broeder Gijs is die van cultuurtheoloog Frank Bosman van de faculteit Katholieke Theologie van de Universiteit van Tilburg, die bij de bouw van Danse Macabre adviseerde op het vlak van religieuze uitingen, gevoelig- en (on)juistheden.
Rond Broeder Gijs staan wat klassieke Efteling-bankjes met gemetselde kolommen met daarop een Piecks blauwe plank; er recht tegenover kun je plaatsnemen op één van de bankjes in het gebied die de vorm heeft van het deksel van een doodskist, om aldaar ten overstaan van Broeder Gijs spijzen te nuttigen of je sterfelijkheid te overpeinzen.
Geschiedenis
De geschiedenis van deze Gijs gaat terug tot de bouw van het Spookslot. In het gebiedsontwerp van de achterzijde was ook de realisatie van een al jaren eerder door Anton Pieck ontworpen nieuwe Gijs opgenomen: Matroos Gijs, een zeeman die uit een halfopen deurtje hangend om papier roept. Deze sloot met zijn beroep aan bij de daarachter gelegen Roei- en Kanovijver.
Deze Gijs werd geplaatst in een klein huisje dat onderdeel was van een lager muurtje dat het Spookslotplein oostelijk begrensde, met name ook het daar gelegen terras van De Witte Walvis. Iets links van Gijs was er ook een nog iets kleiner huisje waarin in de beginjaren een vendingautomaat stond, maar dat sinds de jaren negentig afgetimmerd was met planken.
Met de sloop van het Spookslot in 2022 en de komst van Danse Macabre (en het al tien jaar eerder verdwijnen van de Kanovijver) werd besloten dat Matroos Gijs niet in het vernieuwde gebied zou passen, en de figuur werd dan ook weggehaald (het schilderij van een driemaster boven zijn hoofd dook weer op In den Swarte Kat). Het huisje en de afvalverwerkingsinfrastructuur erachter bleven echter staan en werden herbestemd voor een nieuwe Gijs.
Aanvankelijk werd aan een ander figuur gedacht, met de naam “Monnik Gijs”. Uiteindelijk is men tijdens het ontwerpproces uitgekomen op het huidige uiterlijk en naam.
Het huisje veranderde maar weinig: er werd een plaat over het halfopen deurtje heen gezet met de nieuwe Gijs, en daaromheen een lijst ter accentuering. Ook het dichtgetimmerde vendinghokje links bleef staan zoals het was.
Het grafmonument is daarmee de tweede ondode Gijs in het park die vanaf diens graf om papier roept; immers sinds 1970 doet Opa Gijs dat al via zijn zerk aan het Herautenplein.