Een Efteling Dukaat is een plastic munt met een 'goudlaagje' die bij inworp van 50 cent uit het achterwerk van Ezeltje Strek Je komt. De dukaten worden geproduceerd door Egmond Plastic BV uit Alkmaar.
Er zijn tien verschillende Efteling Dukaten te krijgen. Op de achterkant van elke dukaat staat het wapenschild van de Efteling. Op de voorzijde staat aan de bovenkant "Efteling Dukaat" en in het midden staat een afbeelding van de Papegaai, Roodkapje, een vliegende heks op een bezemsteel, de Vliegende Fakir, Klein Duimpje, Kleine Boodschap, Draak Lichtgeraakt met diens schatkist, een zwaan en het kasteeltje van De Zes Zwanen, een elfje uit de Indische Waterlelies of van Ezeltje Strek Je zelf. In de munt zit een klein gaatje, waar een touwtje doorheen geregen kan worden. Het poepen van de ezel werd bedacht door Peter Reijnders.
Geschiedenis
Oorspronkelijk waren de munten van chocolade. Aan de voorkant hadden ze het opschrift "Ezeltje Strek Je - Ringers - Ducaat 19xx" met het jaartal, geplaatst rondom een gravenkroon. Aan de achterkant het wapen van Loon op Zand en de tekst "De Efteling - Kaatsheuvel". Deze chocolademunten werden geproduceerd door Ringers in Alkmaar. Dit bedrijf kwam uiteindelijk in financiële problemen en werd in 1972 opgenomen in Droste. De fabriek in Alkmaar ging dicht.
Sinds 1972 zijn de dukaten van plastic. De directe aanleiding was dus wellicht het einde van de chocoladefabriek, maar er waren al langer problemen met gesmolten munten die vast kwamen te zitten in de ezel, wat de keus om niet opnieuw naar een chocoladeleverancier te zoeken verklaart. Sindsdien dragen ze verschillende sprookjesachtige afbeeldingen in reliëf naar ontwerp van Anton Pieck. Later werden de plastic munten voorzien van een klein gaatje.
Tot in 2000 stond op de dukaat ook het jaartal van uitgifte, maar sinds het seizoen 2001 is dit niet langer het geval. In 2002 kwamen er oude munten met jaartal, bij wijze van nostalgie maar waarschijnlijk om van overgebleven partijen af te komen, uit de ezel. In het jubileumjaar kwamen ook voor korte tijd speciale munten met Pardoes uit de ezel. In 2012 werd voor het jubileum de gehele serie van tien munten aan de muntzijde voorzien van een opdruk waarin het getal 60 centraal tussen vele krullen staat.
In 2023 veranderden voor het eerst de afbeeldingen op de munten. Het kasteel van Doornroosje en het Ganzenhoedstertje, die vanaf het begin op de munten stonden, werden vervangen door een zwaan en het kasteeltje van De Zes Zwanen en door Draak Lichtgeraakt en diens schatkist.
Als decoratie of rekwisiet
De dukaten worden in de Efteling op diverse plekken als decoratie gebruikt; de schatkist van Draak Lichtgeraakt zit er vol mee, evenals de schatkamer van de Djinn in Fata Morgana. Boekanier Gijs heeft een medaille opgespeld die vervaardigd is uit een Efteling Dukaat. Ook liggen ze in de smokkelgang van De Vliegende Hollander en van 2009 tot 2022 in de Rabokluis. In 2015 worden enkele dukaten gebruikt als rekwisieten in de musical Pinokkio in het Efteling Theater. Ze doen daarin dienst als "gouden dukaten" waarmee Pinokkio wordt gekocht door de marionettenmeester.