Het hotel

Het Efteling Hotel is een viersterrenhotel van de Efteling. Het hoort samen met Bosrijk en het Loonsche Land tot de verblijfsaccommodaties die in eigen beheer van de Efteling zijn. Het huisvest 124 kamers, waarvan 22 themasuites, verdeeld over de derde tot en met achtste verdieping. Het werd in 1992 geopend, naar ontwerp van twee externe architecten Theo Spies en Wilco Meeuwis, en bevindt zich bij de splitsing van de Europalaan in Kaatsheuvel en de Midden-Brabantweg N261.

Omschrijving

Het hotel vanuit de lucht

Ingesloten tussen de Horst, Europalaan en Midden-Brabantweg, naast de noordoosthoek van het Efteling Park vinden we het Efteling Hotel. De vierkante kolom bestaat uit een bredere basis van een verdieping, met daarop de kamers, acht verdiepingen hoog. Elk van hoeken heeft een toren met kenmerkende rode torenspitsen die doen denken aan bloemkelken.

De basis is van grijze steen, overgroeid met klimop, heeft grote boogramen aan alle kanten en heeft aan twee zijden vlonderterrassen. De basis bevat alle gedeelde voorzieningen

Blik langs de zijgevel
Een promotiebeeld uit 2013 benadrukt het zwevend ontwerp

De verdiepingen drie tot en met acht zijn uitgevoerd in witte baksteen met op elke hoek een ronde toren, waardoor het gebouw doet denken aan een kasteel. Doordat de verdiepingen twee en drie, tussen dit deel en de begane grond, zijn bekleed met zwart glas lijkt het alsof het kasteel zweeft. De avondverlichting versterkt dit effect.

Aanloop

Inrit van het Efteling Hotel aan de Horst
Een bord legt de looproute van het hotel naar entree park uit

De ingang van het terrein ligt aan de Horst, waar twee met klimop begroeide zuilen de toegang tot het parkeerterrein aan de zuidzijde van het hotel, gratis voor gasten, markeren. Van het parkeerterrein loop je langs het hotel naar de oostzijde aan de Midden-Brabantweg.

Hier staat een parkplattegrond van de Efteling. Dit pleintje is groot genoeg om een auto rond te kunnen sturen. Zodoende kunnen auto's dus voor de deur van het hotel stoppen om bagage uit te laden of mensen die slecht ter been zijn alvast uit te laten stappen. Ook staat hier de auto van het Efteling hotel.

Vanaf dit pleintje kun je de slotgracht oversteken en onder een losse poort door lopen. De ruimte voorbij de boog heeft wat zitgelegenheid in de vorm van het terras van De Gelagkamer. Ook onder de poort zelf is ruimte voor twee mensen, met name gebruikt door rokers die sinds 2008 niet meer in de bar mogen roken. Op dit terras staat ook bijna permanent een mobiele Gijs opgesteld.

Lobby

Klokken in de lobby in 2006

Door de dubbele schuifdeuren kom je in de lobby van het hotel.

In de lobby vind je aan de linkerhand de receptie. Er is een speciale kinderreceptie met een opstapje en natuurlijk snoepgoed. Met de klok mee zie je vervolgens de vergaderzalen, het piepkleine souvenirwinkeltje 't Aendencken en recht tegenover de twee liften. Boven het liftportaal hangen vier klokken die 'Eftelingse' tijden aangeven: Efteling Hotel (actuele tijd), Assepoester (vijf voor twaalf), Villa Volta (klok en bordje ondersteboven), Spookslot (middernacht). Tot eind 2019 was de Assepoester-klok een PandaDroom-klok met dezelfde vaste tijd. De klokken hingen toen in de volgorde ware tijd; Villa Volta; Spookslot; PandaDroom.

Rechts van de liften zijn er enkele voorzieningen: de telefooncel, bagageopslag, een gang naar De Hoffelijke Heraut en een tv-hoekje waar afleveringen van de Sprookjesboom in 3D vertoond worden, en ook regelmatig entertainment voor de kinderen is. Ernaast nog een luxe toiletblok en tot slot, direct rechts naast de ingang de toegang tot hotelbar De Gelagkamer.

Kamers

Kamertypes

Het Efteling Hotel huisvest 124 kamers verdeeld over de derde tot en met achtste verdieping. De standaardkamer heet comfortkamer en is ingericht op een familie van vier personen. Er zijn ook kamers voor gezelschappen van drie en vijf personen.

Het hotel had 24 torenkamers verdeeld over de bovenste zes verdiepingen van het hotel. Deze extra grote kamers met een rond zitgedeelte in de torens van het hotel zijn tegenwoordig bijna allemaal omgebouwd tot themasuite; vier voormalige torenkamers zijn nu junior suites, die niet een specifiek thema dragen.

In totaal bestaat de voorraad uit 493 bedden, verdeeld over de volgende kamers:

Themasuites

Zie voor meer informatie het overzicht van themasuites.

De Laven Suite is één van de themasuites.

Het meest onderscheidende aan het Efteling Hotel zijn wel de bijzondere themakamers. Deze suites, gelegen in de hoektorens van het hotel, zijn elk uitbundig gedecoreerd naar een thema, dat soms met de Efteling te maken heeft, zoals de Vliegende Hollandersuite en de Carrouselsuite, soms ook helemaal niet, zoals de Coca Colasuite en de (W)onderwatersuite.

Voorzieningen

Als viersterrenhotel heeft het Efteling Hotel een hoog voorzieningenniveau. Er is roomservice beschikbaar en alle kamers hebben een minibar. De gedeelde faciliteiten bevinden zich op de begane grond. Er zijn:

Het hotel beschikt niet over een zwembad, maar gasten mogen gebruik maken van het Badhuys in Efteling Bosrijk, dat ongeveer een kwartier lopen is. Uiteraard kunnen hotelgasten tegen betaling ook gebruik maken van de andere voorzieningen van de Wereld van de Efteling, zoals het Efteling Theater.

Voorheen waren er ook een buitenspeeltuin en een eigen fietsverhuur.

Geschiedenis

Het exterieur van het Efteling Hotel in de beginjaren
Fragment over het Efteling Hotel in de parkband van 1993

Met de golf aan uitbreidingen die vanaf eind jaren zeventig in gang werden gezet, werd de vraag naar een meerdaags verblijf steeds groter. Het meest voor de hand liggend was het een nieuw te bouwen hotel; dit wordt dan ook opgenomen in het project 'De Wereld van de Efteling' uit 1988. Er wordt gesproken over een hotel met 100 kamers, nabij een uitgaanscentrum op de plek waar nu ongeveer het Efteling Theater ligt.

Rond 1990 dreigt de gemeente Loon op Zand een hotelvergunning af te geven aan horecaonderneming Van der Valk voor een locatie aan de Horst. De Efteling haalt haar eigen langetermijnplannen naar voren en kiest daarom ook voor de Horst:[1] tegenover het Dienstencentrum, wat in die tijd niet meer is dan twee kantoorgebouwen en Ingang Noord. Op die manier dwarsboomt de Efteling de komst van concurrentie.

Onder leiding van Paul Beck wordt een team samengesteld dat aan de slag ging onder de werktitel Hotel Doornroosje, later Hotel de Efteling. Ton van de Ven had eerder wel plannen gemaakt voor verblijfsaccommodaties, maar werd ditmaal gepasseerd: Beck vraagt Theo Spies, met wie hij eerder samenwerkte in zijn vorige baan in Nijmegen, als architect. Echter, nadat Spies zijn eerste kasteelcontouren voor het hotel meermaals werden afgekeurd bij de gemeentelijke welstandscommissie werd Wilco Meeuwis voor het exterieurontwerp gevraagd. Spies blijft verantwoordelijk voor het interieur. Vanuit de Efteling is architect Jan Verhoeven verantwoordelijk voor de gehele coördinatie en de bouwkundige tekeningen.[2] Aannemer is de firma Pepping uit Kaatsheuvel.

Een bouwbord naast de kruising
Het Efteling Hotel in aanbouw in 1992

Paul Beck vertelt over het hotel:

Met het Efteling Hotel Kaatsheuvel hebben we de eerste fase gerealiseerd van een oude bestaande wens: dagrecreatie in ons park combineren met verblijfsaccommodatie, zodat onze gasten de mogelijkheid hebben om nog langer en intenser van de Efteling te genieten. Aan de opdracht voor de architecten waren twee voorwaarden verbonden. Ons hotel moest geschikt zijn als familiehotel én voor zakelijk gebruik en ons hotel moest volkomen in de Efteling-identiteit passen.

Het doel was dat het hotel voor Pasen (seizoensopening) 1992 klaar zou zijn. Om diverse redenen kon er pas in september 1991 met de bouw gestart worden. Het Efteling Hotel opent daarom net voor Pinksteren, op 3 juni 1992 als driesterrenhotel met 122 kamers, waarvan zestig standaard kamers, dertig tweepersoonskamers, achttien torenkamers, acht hoekkamers en zes themasuites. Vóór de opening waren al 3.500 reserveringen binnen gekomen.[3]

Het heeft ongeveer zeven jaar geduurd voordat het Efteling Hotel winstgevend werd.

Al snel wordt de indeling veranderd en worden verschillende kamers omgebouwd tot themasuites, iets waarin het hotel zich wil onderscheiden en wat meteen een jaarlijks terugkerend project wordt waarmee men vaak de kranten weet te halen. Het hotel opende met een zestal themasuites, maar dat aantal groeit snel: in 2011 waren er 22 themakamers.

Ontwerp

Voor het ontwerp van het Efteling Hotel zijn twee externe architecten verantwoordelijk. Theo Spies schetste de eerste contouren en zorgde voor de bouwkundige begeleiding en het ontwerp van het interieur. Wilco Meeuwis gaf het hotel zijn uiteindelijke vorm.

Op de eerste tekeningen is een robuust slot in een modern jasje te zien, maar uiteindelijk is het een heel open, geromantiseerd kasteel geworden. Veel ronde vormen en vier torens versmallen van onderuit, waardoor het gebouw lijkt te rusten op de vier smalle punten. Door het vele reflecterende glas tussen de punten lijkt het hotel te zweven. Veel elementen uit het exterieur van het hotel heeft Meeuwis uit de natuur gehaald. Veel organische vormen, als bloemen, planten en kelken.

Plaatsen van koepeldak op een toren

Theo Spies over het ontwerp 'Wat verwacht men van een Eftelinghotel? Een suikergoedhuis? Een grote ijsberg of piramide? Het was zoeken naar een vorm. En toen werd het een kasteel. Dat is dus heel herkenbaar, dat spreekt aan."[4]

Over de vormgeving van het Efteling Hotel zegt Paul Beck in een persbericht in 1991:[5]

Wat de vormgeving betreft sluit het hotel van de Efteling duidelijk aan op het park. Daar is extra aandacht aan besteed om het in ieder geval een ander aanzicht te geven dan de hotels van de bekende ketens. Een paar kamers krijgen Eftelingthema's, zonder overdreven decoratie overigens. De directie van het hotel wordt door de Efteling zelf gevoerd. Op korte termijn gaan we op zoek naar een hotelmanager.

Kamers en themasuites

Een kamer in 1993

Het interieur was bij de opening in 1992 niet overheersend Eftelings, met uitzondering op de De Gelagkamer, naar ontwerp van Ton van de Ven. In de lobby stonden aanvankelijk enkel twee paarden uit de carrousel, maar verder was er weinig Efteling in te herkennen. Men vond dat het hotel los moest staan van het park, en dat de thema's uit het park te druk zouden zijn voor in het hotel. Later is dit stukje bij beetje veranderd: er kwamen steeds meer themakamers in een thema van het park, en in de lobby kwam steeds meer decoratie.

Zithoek van een torenkamer in 2004

Een grote renovatie had plaats in 2000 waarbij alle comfortkamers een nieuwe inrichting kregen. Met het toevoegen van roomservice en minibars wordt hiermee de vierde ster bereikt. Ook kreeg het hotel een extra vergaderzaal, de Mythezaal, en werd het restaurant uitgebreid. In 2004 worden alle badkamers vernieuwd, naar ontwerp van Marieke van Doorn, en is op alle kamers voortaan airco aanwezig.

In 2008 krijgt een aantal comfortkamers een metamorfose in het thema 'luchtkasteel', met veel blauw- en goudtinten en verschillende vleugels- en wolkornamenten. Uiteindelijk blijkt de uitvoering van Eftelings eigen ontwerp te duur uit te vallen, waardoor het enkel bij een klein aantal comfortkamers blijft. Later, in 2011 ondergaan uiteindelijk toch alle 98 comfortkamers een metamorfose. Ontwerpbureau Creteau International is in samenwerking met de Efteling verantwoordelijk voor het nieuwe ontwerp.

Best Western en Golden Tulip

Zie voor meer informatie Golden Tulip.

Het runnen van een hotel vereist specifieke expertise. De Efteling koos daarom voor een kleinschalig begin met een hotel van beperkte omvang, vergeleken met alle plannen voor grote verblijfsaccommodatie die er nog lagen. Niettemin kon men nog meer expertise gebruiken, dus ging de Efteling een samenwerking aan met de internationale keten Best Western onder de naam "Best Western Efteling Hotel". De Efteling maakte in juni 1998 bekend dat het Efteling Hotel vanaf dan gaat samenwerken met de Nederlandse hotelketen Golden Tulip. De naam van het hotel werd veranderd naar "Golden Tulip Efteling Hotel". De samenwerking is ingegeven door de lage bezettingsgraad in de wintermaanden, als het attractiepark gesloten is. Men hoopte te profiteren van het reserveringssysteem en de marketingactiviteiten van Golden Tulip om tijdens deze maanden vooral ook zakelijke gasten binnen te halen.

Gezien de aanpassingen die na de opening nog zijn gedaan kan geconcludeerd worden dat er inderdaad veel geleerd is sinds de start van het Efteling Hotel. Sinds 2004 is het Hotel officieel geen Golden Tulip-hotel meer. Na een aantal jaren gebruik gemaakt te hebben van de faciliteiten en ervaring van de keten, denkt de Efteling nu weer op eigen benen het hotel te kunnen runnen, en wil zich toch weer meer op de recreatieve markt richten. Dat jaar werden ook alle badkamers vernieuwd en kregen de kamers airconditioning.

Torenrijk

In 2002 maakt de Efteling bekend dat het hotel officieel tot het Torenrijk behoort. Van dit rijk is nadien echter weinig meer vernomen.

Trouwlocatie

Tussen juni 2003 en december 2011 was het Efteling Hotel een officiële trouwlocatie van de gemeente Loon op Zand. Elke eerste eerste donderdag en vrijdag van de maand kon er getrouwd worden. Bij de plechtigheid in het hotel ontving een lakei of hofdame het bruidspaar en ondersteunde eveneens de ceremoniemeester. In de Kasteelzaal voltrok de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente Loon op Zand het huwelijk. Na afloop was er champagne en taart.

Er was en is de mogelijkheid om bijvoorbeeld trouwfoto's te nemen in het Efteling Park of om daar het feest te houden in een evenementenlocatie zoals het Droomvlucht Paleis, maar trouwen in het attractiepark zelf is dus niet mogelijk geweest.

Het eerste paar dat op 26 juni 2003 in het huwelijk trad waren Trudy Priem en Cas van de Ven uit Rotterdam. Als ambtenaar van de burgerlijke stand deed Agertha Beck dienst, de vrouw van Paul Beck.[6] Op 20 september 2007 om 11.00 uur werd het honderdste huwelijk gesloten en het gelukkige paar kreeg een arrangement voor de musical Assepoester aangeboden.[7] Met ingang van 2012 kan er niet meer getrouwd worden. Volgens de Efteling was de belangstelling flink teruggelopen, van 80 naar 20 paren per jaar, terwijl een huwelijk wel veel voeten in de aarde heeft.[8] De speciale Bruidssuite werd eind 2013 omgebouwd tot de breder toepasbare Excellente Suite.

Uitbreidingsplan 2005

Eind 2005 maakte de Efteling een uitbreidingsplan voor de entree en een nieuw terras. De grote boog bij de entree zou plaats maken voor een grootsere, ruime ingang met een binnenterras. Verder is op de ontwerpen een nieuw overdekt terras in de vorm van een wintertuin te zien. Deze wintertuin is gesitueerd op de plaats van het buitenterras van restaurant De Hoffelijke Heraut, daarmee de capaciteit van het restaurant bij koud weer flink vergrotend.[9] Het kwam niet tot uitvoering van de plannen.

Luchtkasteel

Tekening met nadruk op het "zwevende" effect
Oorspronkelijke aanlichting
Verlichting sinds 2011

Karel Willemen ontwierp in 2007 een aantal Ankeliers, een nieuw soort figuren in harnas die het 'luchtkasteel' met grote touwen op de grond zouden moeten houden. Ook ontwierp hij een speciale toegangspoort voor de hotelparkeerplaats, omdat men niet tevreden was met de sfeerloze binnenkomst. De poort werd in 2009 geplaatst, de rest van het plan kwam nooit verder dan de ontwerptafel.

In oktober 2011 wordt het hotel geheel opnieuw uitgelicht met behulp van energiezuinige ledverlichting, mede met het doel om het luchtkasteel-effect te versterken. Dit witte licht vervangt de meer gelige uitlichting met lichtslangen die het hotel voorheen tooide. Ook de lichtbak boven de ingang wordt vervangen: het Efteling Hotel Kaatsheuvel tegen een jugendstilachtergrond leest nu gewoon Efteling Hotel tussen de twinkels.

Renovatie 2021

Escher in de hotelgangen sinds 2021
Uitsnede uit 'Metamorphose 1' van M.C. Escher, 1937

In de winter van 2020-2021 wordt een grote renovatie gedaan van alle comfortkamers in het hotel. De renovatie zou in januari starten, maar omdat het hotel toch gesloten was vanwege de COVID-19-lockdown kon al in december begonnen worden. De kamers worden tien jaar na de vorige herinrichting geheel opnieuw ingericht en gedecoreerd, met veel diep blauw en een houtlook-vloer. Ditmaal wordt ook het sanitair vernieuwd. De gangen en trappenhuizen worden ook aangepakt; deze krijgen een donkerblauw uiterlijk met opvallend blokkentapijt geïnspireerd op de 'Metamorphose'-houtsneden van de bekende Nederlandse kunstenaar en graficus M.C. Escher (1898 - 1972). Om te testen of dit ontwerp goed zou uitvallen, werd bij de leverancier van het tapijt een proefopstelling van een hotelgang gebouwd. De idee van de renovatie en gekozen kleurstelling is het bestendigen van het luchtkasteel-thema.

Het toegangssysteem van de kamers wordt ook vervangen: voortaan is het mogelijk om via de Efteling-app de deur van je kamer te openen. Deze zijn daartoe voorzien van RFID-sloten van fabrikant Salto.

De renovatie is een aardige capaciteitsuitbreiding van het hotel: niet alleen wordt elk van de dertig voorheen tweepersoonskamers nu een volwaardig extra bed toegevoegd waardoor dit driepersoonskamers worden, ook worden er op de achtste verdieping nog twee extra van dit soort kamers toegevoegd in voormalige dienstruimtes. Hiermee stijgt het aantal kamers in het hotel van 98 naar 100. Volgens de planning zou het hotel op 8 maart weer openen. Uiteindelijk liep de renovatie iets uit, maar bleef het hotel nog veel langer gesloten door de derde coronasluiting. De renovatie kostte in totaal € 3,5 miljoen.

Nieuwe kleurstelling 2023

In het voorjaar van 2023 werd het exterieur in de steigers gezet en opnieuw geschilderd. Hierbij werd voor een nieuwe kleurstelling gekozen: de zo kenmerkende oranje koepels op de hoektorens werden messingkleurig geschilderd, en de omlijsting van de ramen is nu diepblauw. Het palet sluit aan bij de twee jaar eerder gerenoveerde kamers. Vermoedelijk was de komst van het Efteling Grand Hotel in 2024 aanleiding het uiterlijk nu te vernieuwen.

Renovatie begane grond 2025

In mei 2024 maakte de Efteling bekend dat de begane grond, waar alle publieksruimtes gevestigd zijn, begin 2025 geheel vernieuwd wordt. De indeling die op hoofdlijnen ongewijzigd was sinds de opening, maar inmiddels rommelig en gedateerd aanvoelde, wordt geheel vervangen. De ingang wordt daarmee verplaatst naar de zuidwestelijke hoek, dus gericht op het attractiepark in plaats van tot dan toe, richting de snelweg. Achter de ingang komt uiteraard de lobby, waarbij de rest van de begane grond ingenomen wordt door een ruim horecagedeelte. Het bestaande restaurant De Hoffelijke Heraut, bar De Gelagkamer, winkeltje 't Aendencken en de speelkamer moeten hiervoor het veld ruimen.

Het concept bij het ontwerp is dat gegeven het hotel als luchtkasteel, de parterre de functie van het basisstation hiervan heeft - de machinekamer van waaruit het luchtkasteel wordt bestuurd. In het horecagedeelte komt een speelhoek voor kinderen, die de stuurhut van het luchtkasteel moet voorstellen. Voor de vernieuwing sloot het hotel geheel van 6 januari tot en met 17 april 2025.

  1. Podcast Kleine Boodschap nummer 198, 'In gesprek met Reinoud van Assendelft de Coningh' (15-2-2021)
  2. Persoonlijk gesprek met Jan Verhoeven, september 2013
  3. @Efteling op Twitter (8 februari 2016)
  4. André Sonneville: 'Efteling Hotel Kaatsheuvel special magazine' (1992)
  5. Efteling Persmap 1991
  6. Efteling Fanzine: Trouwen in de Efteling
  7. Eventplanner.be: 100ste huwelijk in Efteling, 21 september 2007
  8. Kaatsheuvel Blog: Trouwen in hotel Efteling voorbij, 23 december 2011
  9. Eftelist: Uitbreiding Efteling Hotel met ontwerptekeningen (16 mei 2006)