Strookrijk

Luchtfoto van de uitbreidingsstrook uit zomer 2011

Vanaf 2015 werkt de Efteling openbaar aan het streven om de ongeveer 8 hectare grote strook grond tussen de N261 en de Horst, direct ten oosten van de parkgrens, bij het park te voegen. Dit uitbreidingsplan staat onder Eftelingliefhebbers ook wel informeel bekend als Strookrijk,^[1] en maakt deel uit van het grotere Bestemmingsplan Wereld van de Efteling 2030. Het plan kreeg als onderdeel van die bredere bestemmingsplanwijziging groen licht op 2 juni 2021.

Ontstaan

De grond maakte oorspronkelijk ononderbroken deel uit van natuurgebied de Loonse en Drunense Duinen en is al sinds de jaren vijftig in het bezit van de Efteling. Het werd echter als strook losgesneden van de rest van het gebied door de aanleg van de N261 (Midden-Brabantweg) in 1987, en maakt ook geen onderdeel uit van het nationaal park zoals dat in 2002 werd ingesteld. Op deze strook werd in 1992 al het Efteling Hotel gebouwd.

In de strook zijn resten van de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog te vinden, zoals de kelder van een kantine behorende bij de grote Munitions Ausgabe Stelle (M.A.St), een munitiecentrum van 10 hectare, dat in 1944 grotendeels werd opgeblazen.^[2]

Hernieuwde interesse in 2015

Plankaartje uit de nota 'Ambities en Uitgangspunten Ruimtelijke Planvorming Wereld van de Efteling 2030' uit oktober 2015 waar Strookrijk al is gemarkeerd als parktuitbreiding

Hoewel de Efteling als onderdeel van de plannen voor De Wereld van de Efteling in de jaren 80 en 90 al studeerde op de inzet van deze strook grond als alternatieve locatie van het Dienstencentrum, werden de plannen om de grond te benutten in 2015 weer concreet in het kader van de wens te groeien naar vijf miljoen bezoekers in 2020 en de nieuwe structuurvisie van Loon op Zand voor de periode tot 2030. Op 6 maart 2015 bericht het Brabants Dagblad dat de Efteling de gemeente kort daarvoor heeft geïnformeerd over haar nieuwe plannen. ^[3] Dit keer gaat het om een uitbreiding van het park, en niet om een verplaatsing van het Dienstencentrum.

De Efteling vraagt de gemeente om het gebied tussen het huidige park, het Efteling Hotel en de Eftelingsestraat in de structuurvisie aan te duiden als ‘ontwikkelingsgebied intensieve recreatie’. Dat gebied is nu nog een groene buffer waar ook de Horst doorheen loopt. Deze weg zou volgens de uitbreidingsplannen moeten verdwijnen. Er zou nog wel ruimte blijven voor de zogenaamde snelfietsroute die de komende jaren tussen Tilburg en Waalwijk moet komen.

Inzet strook

Het park heeft de voorkeur voor uitbreiding naar het oosten doordat andere richtingen minder voor de hand liggen: in het noorden liggen de Europalaan en Kaatsheuvel, het zuiden is minder logisch door de op natuurontwikkeling gerichte uitvoering van het Loonsche Land en naar het westen is een reeks van Parkeerplaatsen ontstaan.

Een belangrijke motivator achter de uitbreidingsplannen is het door het park gevoerde beleid niet meer dan 11% van het park te bebouwen; de mogelijkheid om binnen de actuele parkgrenzen van 2015 nog veel grote attracties en horeca te realiseren is dus beperkt. Het langgerekte uitbreidingsgebied biedt met een uitbreiding van het oppervlak van 15% veel mogelijkheden om de capaciteit en aantrekkelijkheid van het park te vergroten zonder het oorspronkelijke park te vol te bouwen.

Eind mei 2015 hield de Efteling een tweetal informatie- en discussieavonden voor inwoners van Loon op Zand en Kaatsheuvel, waarop de doelstelling werd uitgesproken al in 2018 te kunnen starten met de ontwikkeling van de strook grond als onderdeel van het park.

Start ontwikkeling

Strookrijk eind 2018

Afgesloten oude Horst langs Strookrijk in herfst 2021

In september 2017 verschenen de eerste piketpaaltjes en andere markeringen in het landschap, waarmee de ontwikkeling van het gebied van start ging.^[4] De aanleg van de snelfietsroute langs de N261 (als vervanging van de route via de Horst) begon in augustus van het volgende jaar. Daarna bleef het echter langdurig stil in de strook.

Vertragende factoren

Bezwaren van omwonenden van de Efteling tegen de bestemmingsplanwijziging die voor de inzet van Strookrijk nodig was (bezwaren die overigens veelomvattender zijn dan puur de inzet van de strook grond als extra ruimte voor het park) werden doorgezet tot aan de Raad van State, waar het bezwaar op 9 juni 2020 diende, met uitspraak in september van dat jaar. Naast bezorgdheid om verkeers- en geluidsoverlast van een grotere Efteling maakt ook de in mei 2019 landelijk bekend geworden stikstofdepositieproblematiek onderdeel uit van de bezwaarprocedure. De vrij technische 'PAS'-aanpak om administratief makkelijk met deze vorm van vervuiling om te kunnen gaan werd in die maand namelijk ongeldig verklaard.

Eind maart 2020 werd echter bekend dat door een stoppende boer in de omgeving er veel 'stikstofruimte' bij de Efteling vrij zou gaan komen, waardoor in elk geval een belangrijk element van de bezwaren tegen uitbreiding van het park wegvalt.^[5] Ook zijn mogelijke verregaande maatregelen om de stikstofuitstoot van het park zelf te beperken hierdoor minder urgent.

Toestemming

Op 2 juni 2021 volgt eindelijk de definitieve uitspraak: het door de gemeente Loon op Zand ingediende herstelbesluit op de bezwaren tegen het Bestemmingsplan Wereld van de Efteling 2030 wordt goedgekeurd, waarmee het plan in werking kan treden. Dezelfde dag maakt directeur Fons Jurgens bekend dat de Efteling in 2022 in de uitbreidingszone een nieuwe attractie wil gaan bouwen.

Verdere vertraging 2022 door coronapandemie

Plaatsen van een hekwerk bij Strookrijk, november 2023

Op 24 januari 2022 maakt de Efteling in een interview bekend dat de ontwikkelingen en bouw in Strookrijk verder opgeschoven worden: in verband met de verslechterde financiële situatie van het park door de coronapandemie is de stap te groot, en worden er eerst projecten in het bestaande park opgestart. De bouw van een nieuw hotel bij de entree en de vervanging van het Spookslot krijgen prioriteit, samen een investering van 75 miljoen euro.^[6] De ontwikkeling van Strookrijk zal daardoor naar verwachting op zijn vroegst in 2027 starten.^[7]

Voormalig bos links van Café de Efteling, met op de achtergrond de fietsbrug over de Midden-Brabantweg

In november 2023 werd er aan de zijde van de Horst een hekwerk geplaatst om de toekomstige oostgrens van het Efteling Park alvast af te bakenen. Later verdween er een stuk bos aan het zuidelijke uiteinde van de strook, direct naast Café de Efteling.