Draaiorgel De Pelikaan

Draaiorgel De Pelikaan is van oorsprong een straatdraaiorgel met 67 toetsen dat nu dienst doet in de Anton Pieckcarrousel op het Anton Pieckplein.

Voorgeschiedenis

De Pelikaan rond 1917, nog met originele ooievaarsfront.

Het orgel werd in 1913 gebouwd bij Limonaire in Parijs. Het werd af fabriek gekocht door ene Van Thijn. Deze verhuurde het en het orgel begon zijn werkzame leven als straatorgel in Rotterdam. Het orgel had klarinetten, trombones en een koperen xylofoon. Zijn naam ontleende hij aan het front, waarop twee ooievaars met gebogen nekken afgebeeld waren, zodat men zei: De Pelikaan (tja).

In 1916 was Louis Holvoet eigenaar van het orgel, en liet het in 1929 door Carl Frei tot Bourdonorgel verbouwen. Waarschijnlijk is toen ook het oude front vervangen door een nieuw; het oude front ging toen naar draaiorgel 't Geitje of De Stakerskast. Na de verbouwing heeft het orgel nog jarenlang op de Amsterdamse straten gespeeld.

Aankoop door de Efteling

De Pelikaan in 1929, voorzien van het nieuwe front.

Op aanraden van Anton Pieck besluit de Efteling in 1954 tot aankoop van een draaimolen van (vermoedelijk) Herman Oudsen, die inclusief 'een oud Frans draaiorgel (Pelikaanorgel)' komt. De draaimolen (de tegenwoordige Anton Pieckcarrousel) en orgel hoorden toen dus al bij elkaar. Ze moeten meer sfeer gaan brengen in de speeltuin.

De draaimolen en het orgel worden aangepast aan de Eftelingstijl onder leiding van Anton Pieck. Die ontwerpt een vernieuwd front voor het orgel, in Piecks-blauwe kleur met gouden biezen. Vanaf seizoen 1955 staat het orgel te spelen in de Efteling.

Restauratie

In 2004-2005 werd het orgel gerestaureerd. Jarenlang dag in en dag uit spelen had het orgel geen goed gedaan. Het laatste jaar speelde het orgel niet meer en diende als decoratiestuk. De muziek werd toen door middel van speakers ten gehore gebracht. Ook had het orgel last van gescheurde orgelpijpen en houtrot. Er werd zelfs eens vogelnest in het orgel gevonden, maar de vogel was reeds gevlogen. Na de tijdrovende restauratie speelt het orgel weer in het park.

Wetenswaardigheden

• Het orgel spelende de Koekoekswals is te horen op de alba Muziek van de Efteling, Wonderlijke Muziek van de Efteling en Efteling CD 1, en alle edities van Betoverende Efteling Melodieën.
• Gavioli-connectie: Het failliete Gavioli was in 1912 verkocht aan Limonaire, en ook Carl Frei was oud-Gavioli-medewerker.