| Anton Pieckcarrousel | |
|---|---|
 | |
| De carrousel in 2018 | |
| Locatie | Anton Pieckplein |
| Ontwerp | Anton Pieck |
| Gebouwd | ± 1900 |
| Aangekocht | 1954 |
| Geopend | 1955 |
| Orgel | De Pelikaan |
| Draaimolens | |
De Anton Pieckcarrousel of Anton Pieckmolen (in de beginjaren zonder ambiguïteit simpelweg aangeduid als de mallemolen) is een carrousel op het Anton Pieckplein, te vinden tussen winkeltje In den Hoorn des Overvloeds, automaat de Stenen Kip en de Grote Zweefmolen. De oorspronkelijk rond 1900 gebouwde molen is sinds 1955 in de Efteling te vinden.
Inhoud
Omschrijving
De molen staat centraal op het Anton Pieckplein. De toegang is te vinden tussen In den Hoorn... en de kip, recht achter het beeld van de Ganzenhoedster. Het hekwerk van de wachtrij en dat tussen Hoorn en Kip is uitgevoerd in Piecks blauw met krulmotieven. De hekken rondom de rest van de molen bestaan echter uit moderne rode spijlen. Tussen het hekwerk en de molen zit meer ruimte dan bij de andere molens op het plein. De bestrating rond de molen bestaat uit klinkers en een pad van flagstones. Het controlehok voor de medewerker die de carrousel opereert bevindt zich in het gebouwtje van de Kip.
De opstelling van de molen is symmetrisch, dus van iedere koets of paard staat een eender exemplaar aan de andere kant. Er zijn vier kleine en vier grote paarden, twee kleine olifanten, twee wagens en twee koetsen. In de olifanten is een kleine rondlopende bank voorzien, waar enkele kinderen tegenover elkaar kunnen zitten, en waar ze makkelijk in kunnen klimmen door middel van een klein trapje. De wagens, met vier wielen die niet draaien, hebben twee banken die ook voornamelijk voor kinderen bedoeld lijken. De koetsen zijn voorzien van vier banken waar volwassenen meer beenruimte hebben dan in de andere zitplaatsen op de molen. De paarden hebben voetsteunen en teugels. Geen van de zittingen op de molen beweegt, op het draaien van de molen na natuurlijk.
Een van de twee wagens op de molen
Detail koets
Paarden en koets op de molen
Een van de twee olifanten op de molen
De molen kent veel mooie details naar ontwerp van Anton Pieck. Op het dak staat een pierrot die, terwijl hij op een bol balanceert, op een hoorn blaast en in zijn andere hand een paraplu vasthoudt. Aan de randen van het dak vinden we boeiboorden met op een veld van sterren een illustratie van een vrouw in wijde jurk met aan iedere hand een geknielde heer met tulp, die haar duidelijk beminnen. De doeken aan het plafond zijn voorzien van lieren met een gekrulde E en decoraties in de vorm van gestileerde zwanen.
In het midden van de molen is het draaiorgel De Pelikaan opgesteld, dat de attractie van muziek voorziet.
De pierrot op het dak
Close up van het boeiboord en doek
Situatie in 2023
Geschiedenis
Pre-Eftelingse geschiedenis
De carrousel werd rond 1900 gebouwd door Arie Brunselaar. Door de jaren heen zijn er flink wat onderdelen vervangen en bijgevoegd. De paarden en koetsen op de molen zijn van de hand van Friedrich Heyn.
Komst naar de Efteling
In 1954 koopt de Efteling op initiatief van Anton Pieck de carrousel van (vermoedelijk) de dan-eigenaar Herman Oudsen, inclusief het voormalige Franse straatdraaiorgel De Pelikaan.
Een grondige restauratie was nodig. Bij deze restauratie zijn de nu zo herkenbare Pieckkleuren aangebracht die de molen een zeer Eftelings karakter geven. Het orgel kreeg een Piecksblauw front met gouden biezen, en de molen kreeg een nieuwe overkapping. Anton Pieck ontwierp de doeken in het plafond, de cupido's op de panelen in het midden van de molen, de versiering op de boeiboord bovenaan en de pierrotclown op de molen. Ook ontwerpt hij een nieuw uiterlijk voor het Pelikaan-orgel.
- Ontwerpen van Anton Pieck
Ontwerp voor een cupido op de molen en het resultaat
Ontwerp voor de boeiboordborden
Ontwerp van de pierrot
De draaimolen werd aangekocht om de Speeltuin levendiger te maken, en de carrousel staat vanaf 1955 dan ook midden op het Anton Pieckplein, tussen In den Hoorn des Overvloeds en de Stenen Kip die datzelfde jaar zijn gebouwd.
In de beginjaren wordt de molen op wegwijzers, plattegronden en in publicaties de mallemolen genoemd. Het was de eerste molen met paardfiguren in de Efteling die machinaal werd aangedreven, tot de grote stoomcarrousel van Janvier een jaar later opende.
Latere aanpassingen
Sinds de plaatsing en opbouw in de Efteling zijn de molen, winkeltje In den Hoorn... en de kip op precies dezelfde plaats blijven staan, terwijl zo goed als alle andere elementen eromheen in de loop der jaren zijn aangepast, verplaatst of verwijderd. Zo stond recht voor de molen, van 1961 tot 2002, de oude Smulpaap en ernaast de overkapping van zitgelegenheid Piet de Smeerpoets.
Aan de molen zelf is in de loop der jaren weinig veranderd. Op foto's is te zien dat in 1998 er een ander doek hing dan voorheen, en in latere jaren. De bollampen zijn van meer recente datum. In 2006 had een grote renovatie plaats, waarbij de molen geheel uit elkaar gehaald werd. De oorspronkelijk op doek geschilderde cupido’s werden nu op houten panelen opnieuw aangebracht. Bij een grote renovatie in 2018 werden de panelen van het boeiboord, de decoratieve rand van het dak, aangepast naar een variant die het oorspronkelijke ontwerp van Anton Pieck dichter benadert.
- De molen in de loop der jaren
1982
1998
De plek waar de carrousel hoort te staan, 2003
2013
