Hoeder van het sprookje

Een hoeder uit een sprookje

De Efteling presenteert zich graag als de hoeder van het sprookje, op haar website,^[1] in persberichten en interviews.

De term werd voor het eerst gebruikt in 1999, toen de Efteling de slogan Schatkamer van de Sprookjes gebruikte, drie uitbreidingen aan het Sprookjesbos opende en een tentoonstelling over Wereldsprookjes in de Dioramahal hield. Op zaterdag 25 september organiseerde de Efteling in samenwerking met het Nederlands Centrum voor Volkscultuur een sprookjescongres. In een interview vooraf aan het congres in het Brabants Dagblad noemde de toenmalig NCV-directeur Ineke Strouken de Efteling "de hoeder van het Nederlandse sprookjeserfgoed."

Vervolgens zien we de uitspraak terugkeren in Kroniek van een Sprookje (2002), waar we op pagina 188 lezen "De Efteling is een hoeder van de sprookjes." Vooral Olaf Vugts lijkt de term te omarmen en gebruikt deze met regelmaat. In 2007 zegt hij in een interview^[2]:

Wij werpen ons op als 'de hoeder' van het sprookje. Daar danken we ons bestaansrecht aan, daar schuilt ons onderscheidend vermogen. We kunnen het park volbouwen met achtbanen en superglijbanen, maar die heeft iedereen. Wij zeilen liever op de blue ocean, zonder concurrenten met hetzelfde product, dan op de red ocean, waar je allemaal op elkaar lijkt en keiharde strijd moet voeren.

De huidige website zegt:

Als ‘hoeder van het sprookje’ bewaakt de Efteling al meer dan 60 jaar het cultuurgoed sprookjes in al haar facetten en houdt zij de sprookjes levendig.

Hoewel activiteiten als de Dag van het Sprookje, het uitbrengen van meerdere sprookjesboeken en het uitbreiden van het Sprookjesbos er op wijzen dat de Efteling zich inzet om het bestaan van de volksverhalen in stand te houden, lijkt er echter meer sprake te zijn van een marketingspreuk dan van serieuze vormen van erfgoedbeheer, zoals collectie-vorming, conservering, musealisering, onderwijs of onderzoek.^[3] In het bijzonder roept de ontwikkeling van de Sprookjesboom de vraag op hoeveel belang de Efteling werkelijk hecht aan het in stand houden van de integriteit van de oorspronkelijke volksverhalen.