Koukleum is één van de dienaren uit het sprookje van de Zes Dienaren.
Koukleum is een bijzonder mens. Hoe warmer het wordt, hoe kouder koukleum het heeft. Hij ís zelf blijkbaar ook koud en dat komt in het sprookje goed van pas. Hij blaast zijn koude adem om een vuur te blussen dat de prins de weg verspert.
In andere versies van het sprookje moet de prins meerdere opdrachten vervullen. Eén daarvan is dat hij of één van zijn dienaren op een enorme stapel hout moet blijven zitten tot deze helemaal is opgebrand. Koukleum is degene die deze taak op zich neemt, al is hij naderhand wel helemaal verkleumd.
Deze opdracht is hem trouwens niet opgelegd door de boze koningin, maar door de prinses zelf, omdat zij een uitvlucht zoekt om niet met die prins met zijn rare dienaren te hoeven trouwen.
Koukleum is in de Efteling niet uitgebeeld, behalve als schildering in de galerij van het horecapunt Kogeloog, sinds 1967.