De bouw van Fata Morgana vond plaats van het voorjaar van 1984 tot de opening van Fata Morgana op 27 maart 1986, na vele jaren van voorbereidingen die al eind jaren zeventig gestart waren.

Hans Kipping, die als bouwkundig tekenaar bij de Efteling de bouwtekeningen voor de attractie had uitgewerkt, heeft de vordering van de bouw nauwkeurig fotografisch gedocumenteerd. Gedurende de hele bouwperiode maakte hij periodiek foto's van de bouwactiviteiten van het exterieur en de inrichting van de verschillende scènes. Hiermee ontstaat een uniek verslag van de totstandkoming van dit grootse Efteling-project.

Op deze pagina vind je de foto's van Kipping, die je kunt bekijken chronologisch per maand, of per attractiescène. Klik op een foto voor een toelichting op wat er te zien is.

→
Zie Fata Morgana: Geschiedenis voor alle achtergronden over de totstandkoming van de attractie.

De fotoseries

Groepeer:
Spring naar:

Exterieur·Opstaphal·Jungle·Armenwijk·Eerste marktscène·Tweede marktscène·Krokodillentunnel·Vallend Hek·Voorportaal·Gevangenis·Haven·Harem·Troonzaal·Schatkamer·Stormsequentie·Kantelkamer


1984:

mei·jun·aug·sep·okt·nov·dec

1985:

jan·feb·mrt·apr·mei·jun·jul·aug·okt·nov·dec

winter 85/86

1986:

jan·feb

Exterieur

  • Exterieur, 05-1984. Precies een jaar geleden zijn de bouwtekeningen ingediend, enkele maanden geleden is gestart met de bouw. De oranje bouwketen zijn van hoofdaannemer Pepping uit Kaatsheuvel. We zien het bewapeningsijzer voor de fundering die de vaargeul gaat vormen. In de achtergrond de vijver, die pas later wordt uitgegraven tot aan de gevel. De Vonderplas is tijdens de bouw nog lang in gebruik als Roeivijver. Een gele boot is geparkeerd bij de rode truck, vlak voor het bouwhek dat de Vonderplas-route blokkeert.

    mei 1984

  • Exterieur, 05-1984. Beton wordt gestort. Op de achtergrond een tijdelijke werkplaats en dito 'nissenhut' waar verschillende technieken door o.a. Mari van Heumen en Henk Smulders gemaakt worden. Het bruine houten schuurtje is een overblijfsel van de voormalige manege, die later plaats maakt voor het voorplein van de attractie.

    mei 1984

  • Exterieur, 05-1984. Fundering van de attractie

    mei 1984

  • Exterieur, 05-1984. We zien vermoedelijk de fundering voor de buitenmuren aan de voorste hoek van het gebouw, nabij de Bazaar. Links in de achtergrond het Roeivijver-huisje nabij de Veulenweide. Het geheel is afgezet met bouwhekken. Aan de andere kant van de Veulenweide wordt over enkele maanden gestart met de bouw van de Bob.

    mei 1984

  • Exterieur, 05-1984. Fundering van een kolom op de kopse kant van een wand.

    mei 1984

  • Exterieur, 06-1984. We kijken vanuit de Marktscène, de vaargeul links op de foto, richting de Gevangenis-scène aan de Kinkenpolder-zijde van het pad. Aan de rechterzijde de fundering van de kade aan de nog niet volledig afgegraven Vonderplas.

    juni 1984

  • Exterieur, 06-1984. Fundering wordt gebouwd, op de achtergrond een hoge wal die het zicht vanaf de Eftelingsestraat op het voormalig dienstterrein beperkt. Op de voorgrond zien we de diepe put waar de Kantelkamer gesitueerd wordt.

    juni 1984

  • Exterieur, 09-1984. Stalen dakspanten liggen op de fundering, klaar om omhoog gehesen te worden. Waar het statief staat is de 'binnenbocht' van de Krokodillentunnel, waar bij de krokodillen op het verhoogde stuk fundering liggen. Op de achtergrond, bij de witte truck, staat een groep mannen te overleggen.

    september 1984

  • Exterieur, 09-1984. We kijken dwars door verschillende scènes heen, in de achtergrond de pilaren rondom de Troonzaal en Harem.

    september 1984

  • Exterieur, 09-1984. In het park wordt nog volop geroeid. We kijken hier vanaf de achterzijde (Eftelingsestraat) recht in de vaargeul van de harem en de Troonzaal. Waar het statief staat is de binnenbocht van de Krokodillentunnel. Aan de rechterzijde mogelijk een overblijfsel van de manege.

    september 1984

  • Exterieur, 09-1984. We kijken vanaf het voorplein de opstaphal in. Aan de achterzijde is men begonnen met het stalen frame waaromheen de wanden worden opgetrokken.

    september 1984

  • Exterieur, 09-1984. Terwijl in de achtergrond al de stalen constructie van het dak en de wanden op de fundering wordt gezet, is men nog bezig met het storten van de vaargeul van de Jungle-scène.

    september 1984

  • Exterieur, 09-1984. We kijken vanaf een van de kolommen nabij de Gevangenis-scène. Rechts de Eftelingsestraat. Waar later het voorplein komt staat nu een restant van de voormalige manege en de werkplaatsen. In de voorgrond, de zwevende fundering in de binnenbocht van de Krokodillentunnel. Het was aanvankelijk het idee om achter de krokodillen op het verhoogde stuk fundering (onderin rechts) een deel van een decor-boot te laten wegvaren om de suggestie te wekken dat gasten tussen de krokodillen door zouden moeten gaan varen.

    september 1984

  • Exterieur, 09-1984. In de voorgrond het zwevende funderingsdeel in de binnenbocht van de Krokodillentunnel, waarbij de krokodillen op de verhoogde fundering komen te liggen. In de achtergrond (rechts van de liggende ladder) stopt de fundering waar de roldeur komt in de Haven-scène waar later de boten in de vaargeul worden getakeld.

    september 1984

  • Exterieur, 09-1984. Vanaf de dakspanten kijken we over de wal voor de Eftelingsestraat, aan de linkerzijde zou je tegenwoordig de parkeerplaats van het Loonsche Land zien liggen.

    september 1984

  • Exterieur, 10-1984. Vanaf de dakspanten van de opstaphal zien we de funderingsplaat in het middenstuk, waar later de draaischijf komt. Betonblokken liggen klaar om de motoren en geleiders onder de draaischijf op te plaatsen.

    oktober 1984

  • Exterieur, 10-1984. We kijken vanaf de Harem-scène richting de Krokodillentunnel, waar het statief op het overstekende vloerdeel van de binnenbocht staat. Dakspanten liggen klaar om gehesen en gemonteerd te worden. Op de achtergrond pakken gasten de laatste zonnestralen van oktober mee op de Vonderplas. Waar zich tegenwoordig het Efteling Grand Hotel bevindt, wordt gesproeid met grote sproeiinstallatie.

    oktober 1984

  • Exterieur, 10-1984. De fundering rondom de draaischijf staat op het punt om gestort te worden. In de voorgrond, nabij het rode zeil, bevindt zich nu het gordijn dat toegang geeft de Jungle-scène. Linksonderin de vaargeul van de Armenwijk, waar ongeveer de bedelaars zullen zitten. Waar het houten balkenframe ligt verrijst later de kantelkamer. Achterin de houten schuur van de voormalige manege en de tijdelijke werkplaatsen voor o.a. de bewegingstechnieken.

    oktober 1984

  • Exterieur, 10-1984. We staan ongeveer op de plek van de watergooiende vrouw in de Marktscène en kijken richting de rotspartij waar de schietende gevangenisbewaker komt. Het verhoogde zandpad is de huidige kade van de Vonderplas, die pas in een later stadium wordt afgegraven. Gasten kunnen tot op een tiental meters van de bouwplaats lopen via het pad rondom de Vonderplas, dat is afgezet met een hekwerk.

    oktober 1984

  • Exterieur, 10-1984. Rechts bevindt zich de achterzijde van de troonzaal. Het houten balkenframe ligt op de 'put', een van de diepere plekken van de attractie, waar de constructie van de Kantelkamer wordt ingebouwd.

    oktober 1984

  • Exterieur, 10-1984. In de voorgrond zien we de fundering van de draaischijf. In tegenwoordige tijd arbotechnisch gezien ondenkbaar, maar al zittend op een dakspant worden de hangende nieuwe dakspanten op de juiste plek gemonteerd. Op de achtergrond wordt gestart met het optrekken van de buitenmuur van de 'voorgevel' aan de Vonderplas.

    oktober 1984

  • Exterieur, 10-1984. We bevinden ons ter hoogte van het 'Voorportaal' van de gevangenis en kijken richting de Marktscènes. Waar de ladder in de vaargeul staat, varen we straks langs de tandarts. In de achtergrond de Veulenweide, met achterin een witte constructie die vermoedelijk van de bouw van de Bob is.

    oktober 1984

  • Exterieur, 11-1984. Voorin zien we mogelijk de inham van de Pepper's Ghost van de kalief. We komen van rechts en moeten daar de scherpe bocht (bij de fundering op stempels) maken richting de stormsequentie die we recht in kijken. Technisch gezien staan we in de bocht van de Tweede Marktscène, vlak voor de watergooiende vrouw.

    november 1984

  • Exterieur, 11-1984. Rechts voorin ligt het handelsschip in de Haven, we varen hier af op de harem, aan de linkerkade komt later de grommende tijger te staan.

    november 1984

  • Exterieur, 11-1984. We staan in de haven en zien hier de plek waar de 'buitenmuren' van het paleis komen, met het prieeltje en de fontein; aan de rechterzijde komt de boot met marktkooplieden te liggen.

    november 1984

  • Exterieur, 11-1984. We kijken vanuit de vaargeul van de armenwijk, recht voor ons komen de bedelaars te zitten. De inham in de bocht is die waar de doorgezakte 'ezelbrug' overheen komt. De grote opening in de muur achterin is in de Haven-scène, waar de boten de attractie in gehesen kunnen worden.

    november 1984

  • Exterieur, 11-1984. We kijken vanaf het voorplein, tegenwoordig de overdekte buitenwachtrij van de attractie, richting de opstaphal.

    november 1984

  • Exterieur, 11-1984. We staan op de plek van de eerste Kalief, in de Jungle. We kijken richting de opstaphal, waar om de grote kolom in het midden van de draaischijf nu de bedieningsruimte is. Een aantal wielen, die dienen als geleider voor de draaischijf, zijn reeds geplaatst. De langwerpige opening (voor ventilatie) in de buitenmuur is nog steeds herkenbaar in de tegenwoordige opstaphal.

    november 1984

  • Exterieur, 02-1985. Tussen november en februari is de volledige buitengevel opgebouwd en al grotendeels afgewerkt, nu bedekt met een laagje sneeuw. Rechts de minaret, met een metalen ladder in de constructie om bovenin te geraken. De grote lichtgele koepel is die van de Bazaar. In de achtergrond een bouwkraan ter hoogte van de Bob in aanbouw, door het raam in het oker torentje voorin zie je een baandeel van de Bob.

    februari 1985

  • Exterieur, 02-1985. Het hoge deel van het dak, besneeuwd. Enkele koepeltjes moeten nog geplaatst worden. Mogelijk gooit het winterweer wat roet in het eten van de weekplanning.

    februari 1985

  • Exterieur, 03-1985. De constructie van de minaret bij ochtendgloren, in de voorgrond een bouwkeet met geparkeerd 'dienstvoertuig'.

    maart 1985

  • Exterieur, 04-1985. De Bazaar in aanbouw, die aanvankelijk is opgezet als balie-verkooppunt. Het is een vrij rommelig gedeelte van de bouwplaats, waar prefab onderdelen gestort worden te midden van allerlei bouwafval. Het sparretje is wellicht een overblijfsel van Kerstige aankleding van de bouwplaats.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Het voorplein komt pas laat tijdens de bouw gereed - hier bestaat het nog grotendeels uit het een grasveld met daaromheen bosschages en bomen. Hier net buiten beeld staan de tijdelijke werkplaats en nissenhut en de restanten van de manege. Twee mannen werken aan de minaret.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. De minaret in aanbouw, inclusief de Bazaar in diens originele omvang als balie-verkoop - de helft van de huidige winkel. Het is niet duidelijk of de sparren rechts er al stonden of er in de kerstperiode geplaatst zijn.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Detail van een torentje op het dak, decoratief ingkrabt, nog niet geschilderd en ingeschaduwd.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Het dak van het showgebouw, gezien vanaf de minaret. Enkele prefab-decoraties ontbreken nog op de dakranden. Op de achtergrond goed zicht op de heuvel aan de Vonderplas met Pieckse bankjes.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Het dak van het showgebouw, gezien vanaf de minaret. Inmiddels is de Vonderplas afgegraven tot aan de kademuren. Onder de overkapping aan de kade is men bezig met schilderwerk. Op de achtergrond goed zicht op de heuvel aan de Vonderplas met helemaal rechts de oorspronkelijke stenen brug, nog niet gestuct in de stijl van Fata Morgana zoals later het geval zou zijn.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met nog maar weinig delen in de juiste kleuren afgewerkt en ingeschaduwd.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met nog maar weinig delen in de juiste kleuren afgewerkt en ingeschaduwd.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met nog maar weinig delen in de juiste kleuren afgewerkt en ingeschaduwd.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met nog maar weinig delen in de juiste kleuren afgewerkt en ingeschaduwd. Uiteindelijk wordt één van de twee bomen aan deze zijde nog verwijderd.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met al enkele delen in de juiste kleuren afgewerkt en ingeschaduwd.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met al enkele delen in de juiste kleuren afgewerkt en ingeschaduwd.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met vollledig ingeschaduwde wanden.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met al enkele delen in de juiste kleuren afgewerkt en ingeschaduwd.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. De Bazaar gezien vanuit de minaret. De smalle doorgang met sierlijke boog dient als uitgang richting het plein. Er is nog geen toegang van die zijde tot de winkel. De personeelsingang tot het magazijngedeelte (nog niet toegankelijk vanuit de winkel zelf) bevindt zich aan de andere zijkant.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Dak van het showgebouw, gezien vanaf de minaret, richting de Eftelingsestraat in de hoek van de Kinkenpolder. Tegenwoordig zouden we linksboven de contouren van Efteling Bosrijk moeten zien liggen.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Het dak van het showgebouw, gezien vanaf de minaret. Inmiddels is de Vonderplas afgegraven tot aan de kademuren. Op de achtergrond goed zicht op de heuvel aan de Vonderplas met rechts de oorspronkelijke stenen brug, nog niet gestuct in de stijl van Fata Morgana zoals later het geval. Wel staat vlak voor de brug een tractor en is er een steiger naast de brug geplaatst, met daarnaast weer een roeiboot, wat kan duiden op een spoedige start met de upgrade van de brug in nieuwe stijl.

    april 1985

  • Exterieur, 04-1985. Decoratief krabwerk aan de gevel, nog niet gedecoreerd.

    april 1985

  • Exterieur, 06-1985. De koepel wordt op de minaret geplaatst, waarmee een van de laatste exterieur-bouwelementen gereed komt. In de voorgrond de typische kleine witte steentjes waarmee het voorplein bestraat wordt en die er de eerste twaalf jaar blijven liggen. De boom die hier nog naast de minaret staat wordt uiteindelijk verwijderd, vermoedelijk omdat die afbreuk doet aan het zicht op en/of de schaal van de imposante toren.

    mei 1985

  • Exterieur, 05-1985. Zicht op de voorgevel, in keurig ingeschaduwde en afgewerkte staat. Een man in bedrukte Eftelingjas met een duimstok(?) wijst naar een man op het dak (Jan Verhoeven?), die terugzwaait.

    mei 1985

  • Exterieur, 06-1985. De koepel van de minaret in azuurblauw gelakt, klaar om naar diens definitieve plek gehesen te worden.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Bouwlieden op de minaret tijdens het plaatsen van de koepel, gezien vanaf de Eftelingsestraat. In de achtergrond zien we de net geopende Bob.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Bouwlieden op de minaret tijdens het plaatsen van de koepel.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Bouwlieden op de minaret tijdens het plaatsen van de koepel.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Bouwlieden op de minaret geleiden de koepel zodat die exact aansluit op de wanden.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Bouwlieden op de minaret geleiden de koepel zodat die exact aansluit op de wanden.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Twee mannen plaatsen een, hier nog ingepakte, enorme bladgouden piron met halve maan op de minaret, waarmee het hoogste punt van de attractie is bereikt.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Twee mannen plaatsen een, hier nog ingepakte, enorme bladgouden piron met halve maan op de minaret, waarmee het hoogste punt van de attractie is bereikt.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Twee mannen plaatsen een enorme bladgouden piron met halve maan op de minaret, waarmee het hoogste punt van de attractie is bereikt.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Afwerking van de minaret. De boom die hier naast de minaret staat wordt uiteindelijk verwijderd, vermoedelijk omdat die afbreuk doet aan het zicht op en/of de schaal van de imposante minaret.

    juni 1985

  • Exterieur, 06-1985. Schilders werken aan de Bazaar. De bomen die hier rondom de Bazaar en de minaret staan worden later nog verwijderd, vermoedelijk omdat het afbreuk doet aan het zicht op en/of de schaal van de imposante minaret.

    juni 1985

  • Exterieur, 06-1985. De kademuur staat overeind. Op de voorgrond de Bazaar, met op de achtergrond de restanten van de manege (golfplatendak) en daarachter de werkplaats en nissenhut. Er wordt nog een jaar gewerkt aan de afwerking van de binnenzijde en zodoende is de werkruimte hard nodig.

    juni 1985

  • Exterieur, 06-1985. Close-up van de Minaret, wel geschilderd maar nog niet ingeschaduwd.

    juni 1985

  • Exterieur, 06-1985. De Bazaar in de basiskleuren van het gebouw.

    juni 1985

  • Exterieur, 06-1985. Zicht op de voorgevel, in keurige ingeschaduwde en afgewerkte staat. Ook de brug heeft inmiddels zijn Fata Morgana-metamorfose ondergaan. Wat opvalt is de enorme hoeveelheid groen op het voorplein, wat later grotendeels zal worden gekapt als het plein eenmaal wordt aangelegd en afgewerkt.

    juni 1985

  • Exterieur, 06-1985. Zicht op de voorgevel, in keurig ingeschaduwde en afgewerkte staat.

    juni 1985

  • Exterieur, 06-1985. Zicht op de voorgevel, in keurig ingeschaduwde en afgewerkte staat.

    juni 1985

  • Exterieur, 06-1985. Zicht op de voorgevel, in keurig ingeschaduwde en afgewerkte staat.

    juni 1985

  • Exterieur, 06-1985. Zicht op de voorgevel, in keurig ingeschaduwde en afgewerkte staat. Men is druk bezig met het egaliseren van de kade voor het bestraten.

    juni 1985

  • Exterieur, 06-1985. Zicht op de voorgevel, in keurig ingeschaduwde en afgewerkte staat. In de achtergrond staan nog steeds de oranje bouwketen van Pepping.

    juni 1985

  • Exterieur, 07-1985. Het exterieur is nu ook grotendeels afgewerkt. In de attractie zelf, inclusief de wachtrij (hier nog onbetegeld) moet nog veel gebeuren.

    juli 1985

  • Exterieur, 07-1985. Het exterieur is al grotendeels afgewerkt. De witte kleine steentjes voor de bestrating van het plein zijn reeds geleverd, maar het zal nog even duren voordat het voorplein in gereedheid wordt gebracht.

    juli 1985

Opstaphal

  • Opstaphal, 12-1985. In de opstaphal is recent begonnen met de constructie van de wachtrij die boven het water de controuren van de muren volgt. Vlak boven het waterpeil loopt de betonfundering over in gestucte muur.

    december 1985

  • Opstaphal, 12-1985. Vanaf een steiger in de vaargeul van de opstaphal wordt gewerkt aan de betimmering van de wachtrij die de contouren van de muren volgt. We kijken hier de uitgang van de attractie in.

    december 1985

  • Opstaphal, 12-1985. We staan in de vaargeul van de opstaphal, waar werklieden op steigers bezig zijn met de afwerking en bekabeling van de ruimte. De bekabeling loopt tussen de dakspanten, die later worden afgedekt met plafondplaten. In de voorgrond een zaagtafel.

    december 1985

  • Opstaphal, 01-1986. Twee maanden voor opening, in de afgelopen maand is de volledige binnenwachtrij betimmerd en gereed gemaakt voor afwerking. De brandmeldinstallaties en brandhaspels zijn aangesloten. Op de draaischijf een grote voorraad hout voor de aftimmering van de verdere ruimte.

    januari 1986

  • Opstaphal, 01-1986. We staan op de verhoogde binnenwachtrij en kijken richting de uitgang van de show. Het houtwerk is hier afgelopen weken gelakt. Tussen de dakspanten zijn balken geklemd om de plafondplaten aan te bevestigen. In de vaargeul zien we Hans Pulles, voorovergebogen voor een bouwtekening. Daarachter de door hem vormgegeven polyester pilaren van de Kantelkamer, nog één scène verwijderd van hun eindbestemming.

    januari 1986

  • Opstaphal, 01-1986. Installateurs werken aan de bekabeling van de ruimte voordat deze wordt dichtgemaakt met plafondplaten.

    januari 1986

  • Opstaphal, 01-1986. De rotsen in de Jungle zijn gereed en er wordt druk gewerkt aan de afwerking van de wachtrij. Het plafond, deels plafondplaat en deels doek, maar ook alle wandarmaturen ontbreken nog.

    januari 1986

  • Opstaphal, 01-1986. We zien de constructie van wat later de operatorruimte van de attractie moet worden. Er wordt met veel personeel gewerkt aan de afwerking van de ruimte, zoals het schilderwerk en de plafondafwerking.

    januari 1986

Jungle (lemma)

  • Jungle, 11-1985. Vanuit de vaargeul van de Jungle kijken we naar de eerste Kalief, van wie we de armen zien achter de gaasconstructie waarin later het kunstgroen wordt bevestigd. Grote lappen schors worden tot boom gevormd.

    november 1985

  • Jungle, 11-1985. Grote lappen schors worden tot boom gevormd, rechts van de eerste kalief.

    november 1985

  • Jungle, 01-1986. Zicht op de jungle vanaf de ingangsrots. Veel kunstgroen in kartonnen dozen, afgewisseld met echte palmboomstammen en bamboestammen geïmporteerd uit de Filipijnen. Enkele stammen lopen door in de vaargeul, in pvc pijpen om rotting tegen te gaan.

    januari 1986

  • Jungle, 01-1986. Zicht op de eerste bocht van de jungle. Voor de witte achterwand komt later een 3D-relief van een paleis te staan tegen een avondschemering.

    januari 1986

  • Jungle, 01-1986. Echte lianen tussen het vele kunstgroen in de jungle, vlak na de eerste bocht.

    januari 1986

  • Jungle, 01-1986. De jungle nadert voltooiing, op een provisorische werktafel in de vaargeul worden planten omwikkeld met metaaldraad voordat ze worden bevestigd aan de gaasframes aan de wanden. Laatste naadjes worden geplamuurd en gedecoreerd. Rechts onder de nooddeur zijn twee onderwaterspots gemonteerd die aan gaan zodra het beveiligingssysteem wordt geactiveerd.

    januari 1986

  • Jungle, 01-1986. Donkergebeitste deur tussen de Jungle en de Armenwijk. Later wordt de deur voorzien van overdadig decoratief deurbeslag en siernagels. Rechts in de vaargeul een zwarte constructie voor een vloerplateau dat net onder de waterspiegel steekt.

    januari 1986

  • Jungle, 01-1986. De grote boom rechts van de eerste kalief. De uitsparing in het midden van de boom is gemaakt voor de later te plaatsen slangenanimatronic die daar kant en klaar in gestoken wordt.

    januari 1986

  • Jungle, 01-1986. Close-up van beplanting tegen de gaasconstructie aan de wanden van de jungle.

    januari 1986

  • Jungle, 01-1986. De jungle gezien vanaf de eerste bocht richting de kalief.

    januari 1986

  • Jungle, 01-1986. De nooddeur in de Jungle na de eerste bocht, met daaronder twee onderwaterspots. Alle boomstammen en pvc-buizen in de vaargeul worden keurig met beton op de fundering bevestigd.

    januari 1986

  • Jungle, 01-1986. De boom voor de eerste kalief waar, ter hoogte van de ladder, de tak met de slangen wordt bevestigd.

    januari 1986

  • Jungle, 01-1986. De boom voor de eerste kalief waar, in het gat in het midden van de boom, de tak met de slangen wordt bevestigd.

    januari 1986

  • Jungle, 01-1986. Detail van begroeiing en takken aan het plafond van de jungle.

    januari 1986

  • Jungle, 01-1986. De boom en de rots van de eerste kalief, in een hoek gezien waar de gasten nooit zullen komen, dus we kijken tegen onafgewerkte muur aan achter de kalief. De kalief is gehuld in een plastic zak zodat de maskers en de technieken niet beschadigen bij het afwerken van het omliggende decor. We kijken recht in het gat van de linkerboom waar een slang in bevestigd wordt.

    januari 1986

  • Jungle, 01-1986. Donker gebeitste deur tussen de jungle en de Armenwijk, voordat deze wordt voorzien van overdadig decoratief deurbeslag en siernagels. Rechts in de vaargeul een zwarte constructie voor een vloerplateau dat net onder het waterniveau steekt.

    januari 1986

  • Jungle, 02-1986. Een maand voor de opening, er zit water in de vaargeul en er wordt getest met boten. De kalief, zonder kleding en enige afwerking van het decor eromheen. Later worden nog rotsblokken en kunstgroen geplaatst in de nis, zodat deze meer opgaat in de jungle. De bruine toegangsdeur wordt pas twintig jaar later van groen voorzien. Het mechaniek van de rechter slang moet nog worden voorzien van schors.

    februari 1986

Armenwijk (lemma)

  • Armenwijk, 12-1984. Links boven de bedelaars in de Armenwijk zit dit dakje verscholen, vrij hoog in de scène richting het plafond. Het is hier nog geheel vers, maar wordt later in diverse bruintinten gedecoreerd als onopvallend achtergrondtafereel.

    december 1984

  • Armenwijk, 12-1984. Links boven de bedelaars in de Armenwijk zit dit, in basis, groene dakje verscholen. Later wordt dit zeer donker en dof gedecoeerd. Rechtsonder een boog als relief in de muur direct achter de bedelaars. De boog linksonderin is van een 'voordeur' links van de bedelaars. Rechts aan de wand hangt een bouwtekening van Ton van de Ven met daarop de detaillering van de scène.

    december 1984

  • Armenwijk, 12-1984. Het aanbrengen van het stucwerk en het krabben/vormgeven van de wanden in de Armenwijk, gezien vanaf de steiger tegenover de kamelen. Rechts onder het ingestorte houten afdak zitten tegenwoordig de bedelaars.

    december 1984

  • Armenwijk, 12-1984. Uit balken en plaatmateriaal opgetrokken geveltjes aan de rechterzijde van de armenwijk, nog bedekt met 'stucanet', een flexibel net van staaldraad met karton waar overheen gestuct kan worden. Ook hier een efficiente enkele laag dakpannen, daar waar de suggestie van een volledig pannendakje wordt gewekt. De verschillende scènes zijn in verschillende stadia van het bouwproces. Om overlast van collega's in andere secties te voorkomen hangen tussen de scènes grote plastic zeilen.

    december 1984

  • Armenwijk, 12-1984. De hoek van de armenwijk schuin boven de dubbele houten toegangsdeur, bedekt met 'stucanet', een flexibel net van staaldraad met karton waar overheen gestuct kan worden. Op verschillende plekken zwerven de bouwtekeningen waarop nauwkeurige aanzichten van de wandafwerking te zien zijn.

    december 1984

  • Armenwijk, 01-1985. De rechterzijde van de armenwijk, het minst opvallend maar gedetailleerd ontworpen en uitgevoerd. Een bijzonder krakkemikkige uitbouw, deels boven de vaargeul, is in basis al scheef geconstrueerd en bedekt met 'stucanet', een flexibel net van staaldraad met karton waar overheen gestuct kan worden. Op de achtergrond de grote boog richting de Marktscène.

    januari 1985

  • Armenwijk, 01-1985. De poort tussen de armenwijk en de Eerste Marktscène in aanbouw. Het stucwerk en ondergronden zijn gereed. Al het 'oude' houtwerk zoals ballustrades en uitbouwtjes is uitgevoerd met echt oud hout. Aan de rechterzijde een efficiënte manier van decorafwerking, met alleen de eerste rij overhellende dakpannen die zichtbaar zijn voor de bezoeker in de boot, waarmee de suggestie van het overige pannendak al voldoende gewekt is.

    januari 1985

  • Armenwijk, 02-1985. De rechterzijde van de armenwijk in gedecoreerde staat, gezien vanaf de kamelendrijver aan de overzijde van de scène.

    februari 1985

  • Armenwijk, 03-1985. De armenwijk, gezien vanaf de boog richting de eerste Marktscène. Alle decors zijn hier ingeschaduwd, maar figuren en rekwisieten ontbreken nog. Het is de eerste scène, een jaar voor opening, die gereed is voor plaatsing van de figuren. Hoe verder men de attractie inloopt hoe minder afgewerkt de scènes zijn. Ter vergelijking: pas over tien maanden zal de Troonzaal in deze fase van gereedheid zijn.

    maart 1985

  • Armenwijk, 03-1985. De linkerzijde van de Armenwijk, gezien vanuit de uitbouw aan de overzijde van de scène. Er is al geanticipeerd op de showverlichting, gezien de heftig aanwezige en nogal lokale vorm van inschaduwen.

    maart 1985

  • Armenwijk, 03-1985. De armenwijk, geheel gedecoreerd maar nog zonder figuren en rekwisieten. Op de plek van de ezeldrijver staan de diverse potten verf (deels in saus-emmers van de horeca-afdeling), in de vaargeul staat een compressor voor de verfspuit.

    maart 1985

  • Armenwijk, 03-1985. Detail van het 'ingestorte' bruggetje waar de ezeldrijver poogt zijn ezeltje overheen te duwen.

    maart 1985

  • Armenwijk, 03-1985. De rechterzijde van de armenwijk in afgewerkte staat. De inham in de wand krijgt later nog een vloer, zwevend vlak boven waterpeil, met daarachter een gordijn om diepte daarachter te suggereren.

    maart 1985

  • Armenwijk, 05-1985. De Armenwijk in afrondende fase. Rondom de bedelaars allerlei gereedschappen van de dames die de laatste hand leggen aan de kleding en decoratie van de maskers. Rechts van het bruggetje bij de ezel staat een kledingrek, aan het bruggetje hangen enkele zwarte kledinghoezen. In de voorgrond het keffende hondje, met daarnaast een forse speaker. Uiteindelijk wordt het hondje meer richting de linker muur geplaatst, minder dicht bij de bedelaars. De oranje emmer is een van de Calvé Pindasaus-emmers uit de park-horeca, die na gebruik worden bewaard voor allerlei doeleinden van de schilders en vormgevers.

    mei 1985

  • Armenwijk, 05-1985. Henk Merkelbach(?) speelt met een robothondje.

    mei 1985

  • Armenwijk, 05-1985. De armenwijk na het plaatsen van de eerste figuren. De kamelendrijver, wiens kamelen nog missen, zit nog een meter te ver naar rechts. De ezeldrijver heeft een warrige pruik die later wordt vervangen door een hoofddeksel. De open rug en billen van de ezel worden uiteindelijk voorzien van een transportkist en lappen stof. De tierende man heeft een rood gordijn, dat nog voor de opening wordt vervangen voor een neutraler crème gordijn. Rechts voor de brug staat een kledingrek met diverse alternatieve textielen en een berg lege kledinghoezen.

    mei 1985

  • Armenwijk, 05-1985. De ezeldrijver met pruik in plaats van hoofddeksel, de ezel nog zonder bepakking, de tierende man met ander gordijn en in de vaargeul een kledingrek met kledinghoezen. Wie goed kijkt ziet hoe zorgvuldig de vloeren gedecoreerd en afgewerkt zijn met her en der ingesleten kinderkopjes.

    mei 1985

  • Armenwijk, 05-1985. Close-up van de rechterzijde van de armenwijk in gedecoreerde staat, gezien vanaf de gevelrij aan de overzijde van de scène, ter hoogte van het keffende hondje.

    mei 1985

  • Armenwijk, 06-1985. Kostuumontwerper Jeannette Hildersley en haar collega werken aan de bedelaars, op de achtergrond kijkt een collega naar de zittende kamelendrijver. Rondom staan potjes grime waarmee de maskers worden gedecoreerd (tegenwoordig gebeurt dat niet meer met grime maar met verf). Door aan de dakranden van de gevels afdakjes van donkere pannen te maken valt de overgang naar het onafgewerkte plafond minder op.

    juni 1985

  • Armenwijk, 06-1985. De armenwijk gezien vanaf de loopbrug boven de doorgang richting de Marktscène. In de vaargeul kijkt vormgever-techneut Joop de Bont mee met de dames die de bedelaars voorzien van grime. Rekwisieten ontbreken nog waardoor de bedelaars in het luchtledige leunen. Aan de linkerzijde een voorbeeld van hoe efficient om te gaan met materiaal, waar maar één rijtje dakpannen gebruikt is omdat eventuele andere pannen toch niet te zien zouden zijn voor de bezoeker van de attractie.

    juni 1985

Eerste marktscène (lemma)

  • Eerste Marktscène, 01-1985. De eerste Marktscène gezien vanaf de steiger bij de toegangsboog van de scène. Rechts midden zien we het 'verkoopluik' van de groenteverkoper. Het decoratieve reliëf in het raam boven het verkoopluik is voorzien van een houten gefreesd paneel, dat mee wordt gestuct. Voor de inhammen links daarvan bevinden zich later de man met onhandig lange paal en daarnaast de tandarts met zijn wachtende patiënten. Links, net achter de gevel, zien we een zwarte kolom die het dak ondersteunt, net buiten de scène geplaatst.

    januari 1985

  • Eerste Marktscène, 02-1985. De eerste Marktscène gezien vanaf de linkerzijde van de scène, ter hoogte van waar de tandarts staat. Het stucwerk is aangebracht, waarbij ook de gedetailleerde reliëfs (met daaronder een houten gefreesde basis) al zichtbaar zijn. Over de toonbank waar later de groenteverkoper achter staat liggen de bouwtekeningen met gevelaanzichten gedrapeerd.

    februari 1985

  • Eerste Marktscène, 02-1985. De Marktscène ter hoogte van de tandarts en de watergooiende vrouw. Alle wanden zijn voorzien van stucwerk en houten detaillering. Balken die als houtkleurig in het zicht blijven, zijn grotendeels uitgevoerd uit echt oud hout. Voor gelakt hout en detaillering wordt nieuw hout gebruikt, maar ook plaatmateriaal, zoals het multiplex uitgefreesde sierlijstje op de balustrade. Na een laag decoratie zijn de zichtbare verschillen tussen de gebruikte materialen nihil.

    februari 1985

  • Eerste Marktscène, 03-1985. De eerste Marktscène, met rechts het verkoopluik van de groenteverkoper, gezien vanuit de vaargeul vlak nadat het decoratiewerk plaats heeft gevonden. De betonnen vloer is voorzien van authentieke tegels.

    maart 1985

  • Eerste Marktscène, 03-1985. Zicht op de linkerzijde van de Marktscène, gezien vanaf de man met de houten paal. De tegelvloer is vers gevoegd en aan de overzijde zien we de eerst geplaatste animatronic van de scène, de roepende man bij de mand. Vermoedelijk heeft hij 'standaard' paspop-benen en billen, voor een geloofwaardige contour van een figuur dat alleen zijn bovenlichaam beweegt.

    maart 1985

  • Eerste Marktscène, 03-1985. Zicht over de Eerste Marktscène, vanaf de man achter het gordijn, op de Tweede Marktscène. Terwijl de eerste marktscène vrijwel volledig gedecoreerd is, wordt er in de achterste scene nog gestuct. Voorin een palet vol Knauf ('Metsel Pleister Zonder Kalk, waterafstotend'). Aan de linkerzijde de roepende man bij de mand. Vermoedelijk heeft hij 'standaard' paspop-benen en billen, voor een geloofwaardige contour van een figuur dat alleen zijn bovenlichaam beweegt.

    maart 1985

  • Eerste Marktscène, 03-1985. Zicht op de eerste Marktscène vanuit de vaargeul, vanaf onder de doorgang richting de tweede Marktscène. Pallets vol Knauf ('Metsel Pleister Zonder Kalk, waterafstotend') liggen klaar om gebruikt te worden voor de tweede Marktscène. Over de uitstekende balken waar de luifel van de groenteverkoper op komt te rusten, zijn poetsdoeken gehangen om te voorkomen dat bouwlieden er hun hoofd aan stoten.

    maart 1985

  • Eerste Marktscène, 03-1985. Zicht op de Marktscène vanuit de patiënt in de tandartsstoel. Zelfs in de showvloer, vrijwel niet te zien voor de bezoeker in de boot, zit een geloofwaardig patroon met markeringen van diverse soorten tegels.

    maart 1985

  • Eerste Marktscène, 03-1985. Zicht op de Armenwijk vanuit de eerste Marktscène waar de tandarts staat. De afwerking van de wanden nadert voltooiing, al ontbreken rechts aan de pilaren nog sierlijke ornamenten.

    maart 1985

  • Eerste Marktscène, 03-1985. De vaargeul van de eerste Marktscène richting de tweede Marktscène, waar een groep personeelsleden wordt rondgeleid langs de scènes. Op de voorgrond pallets vol Knauf ('Metsel Pleister Zonder Kalk, waterafstotend') en een compressor met verfspuit.

    maart 1985

  • Eerste Marktscène, 05-1985. Doorkijk van de armenwijk naar de Marktscène waar de meeste figuren zijn geplaatst. De groenteverkoper en gesluierde klant ontbreken nog. Positites zijn aan verandering onderhevig: zo staat de man met de houten paal, nu nog een latje, nog vlak voor de marktkoopman terwijl deze uiteindelijk meer richting de tandarts wordt geplaatst. Wellicht speelt daarbij mee dat de paal deels over de boot met bezoekers zou moeten zwieren, een effect wat in de uiteindelijke show maar weinig impact heeft. Rechtsboven op de foto zien we de eerste geplaatste showverlichting, in de vaargeul liggen enorme haspels met kabel.

    mei 1985

  • Eerste Marktscène, 05-1985. Zicht vanuit de groenteverkoper op de man met de houten paal, die hier nog een houten latje vast heeft. Uiteindelijk krijgt de man een capuchon in plaats van deze fez-hoofddeksel. Op de achtergrond zijn aan de bruine kolommen polyester ornamenten geplaatst die nog gedecoreerd moeten worden. Ook staat daar de roepende man met boven hem een mand zoals type Sprookjesbosmand. Rechts boven zien we de eerste showverlichting.

    mei 1985

  • Eerste Marktscène, 06-1985. Mandenvlechter en koperslager in de Marktscène, en dier verschillende losse voeten daaromheen. Ook de groenteverkoper en de gesluierde vrouw zijn gearriveerd. In de achtergrond de voorbijlopende man, inclusief een rails met rijdende motor voor zijn loop-beweging, vergelijkbaar met de Monikkengang in het 7 jaar eerder geopende Spookslot. Aan de rechterzijde, onder het afdakje, de uitgeslepen paspop-achterzijde van de figuur die uiteindelijk aan de binnenzijde van het gesloten gordijn komt te staan.

    juni 1985

  • Eerste Marktscène, 06-1985. De tandarts en zijn patiënten, inclusief kleding maar nog zonder rekwisieten. De 'voeten' van de tandarts, met daarnaast de mechaniek van het bewegen van de tandartsstoel, worden in de uiteindelijke show bekist met een houten 'afstapje' waarop de voeten van de tandarts rusten. In de voorgrond een deel van de beige plastic draagtas met twee Pieckse kabouters, zoals begin jaren tachtig in omloop.

    juni 1985

  • Eerste Marktscène, 06-1985. Close-up van de fruitverkoper (met paprika) en de gesluierde vrouw (maiskolf). Op de toonbank allerhande rommel, van kniptangetjes tot koffiebekertjes. Op de grond een afgevallen handje.

    juni 1985

  • Eerste Marktscène, 06-1985. Close-up van de watergooiende vrouw met de oorspronkelijke kruik, nog zonder schenktuit, waardoor het water makkelijker op het houten balkon terecht komt, wat daarvan gaat rotten. Om rotting tegen te gaan zijn douglas schaaldelen gebruikt, een houtsoort die goed tegen vocht kan.

    juni 1985

  • Eerste Marktscène, 11-1985. Bijna alle figuren van de marktscène staan op hun definitieve positie, maar enkele rekwisieten ontbreken nog. Zo ook de slapende jongen in de mand naast de groenteverkoper. In de achtergrond een kledingrek, van verschillende figuren wordt de kleding passend gemaakt. Zo mist de tandarts zijn rode mantel, al zijn de klittenband-mouwen al wel aanwezig op de pop. Pas in een laat stadium kiest men er voor alsnog de stoel van de tandarts in kleur te beitsen. Voor de tandartspatiënten staat de houten tafel die bij de flessenverkoper in de tweede marktscène hoort. De antieke handkar wordt uiteindelijk als rekwisiet ingezet in de gaanderij in de achtergrond.

    november 1985

  • Eerste Marktscène, 12-1985. Close-up van de mandenvlechtende vrouw en daarachter de gesluierde dame die tussen de hangende manden neust.

    december 1985

  • Eerste Marktscène, 12-1985. Close-up van de mandenvlechter voorin de scène. De voeten en handen van de figuren zijn vrij grof afgewerkt en worden pas bij een renovatie van de figuren in 2010 aangepast.

    december 1985

  • Eerste Marktscène, 12-1985. Het eerste deel aan de rechterzijde van de Marktscène, rijkelijk bezaaid met rekwisieten. De gezichten zijn theatraal opgemaakt om goed uit te komen in de contrastrijke showverlichting, met lichte accenten op de lichtvangende delen van de gezichten.

    december 1985

  • Eerste Marktscène, 12-1985. Close-up van de tandarts en zijn patiënten, een tafereel dat al redelijk gelijk is aan de foto zoals die jarenlang in de fotoboekjes te zien was. De middelste patiënt mist het antieke rekje in zijn handen, dat er nu nog rechts naast ligt. In de achtergrond wordt uiteindelijk nog een bonte jas en hoed gehangen om de kale wand wat te breken.

    december 1985

  • Eerste Marktscène, 12-1985. De watergooiende vrouw in de staat waarin ze de eerste jaren in de attractie te zien blijft. Alleen een gordijntje achter haar ontbreekt nog. Later verandert de kleding en wordt de kruik vervangen door een exemplaar met schenktuit, wat het 'morsen' tegen het decor tegen moet gaan.

    december 1985

  • Eerste Marktscène, 12-1985. De watergooiende vrouw in de staat waarin ze de eerste jaren in de attractie te zien blijft. Alleen een gordijntje achter haar ontbreekt nog. Later verandert de kleding en wordt de kruik vervangen voor een exemplaar met schenktuit, wat het 'morsen' tegen het decor tegen moet gaan. Achter haar zien we een geleider met opgerolde waterslang, die meebeweegt als de vrouw naar voren beweegt.

    december 1985

  • Eerste Marktscène, 02-1986. De marktscène enkele maanden voor opening. Enkele rekwisieten, zoals het fruit en groente rondom de verkoper, missen nog, maar verder is de scène zo goed als af. Aan de linkerzijde piept een stukje boot in de scène, wat het aannemelijk maakt dat deze foto vanuit het voorste puntje van een boot is gemaakt.

    februari 1986

Tweede marktscène (lemma)

  • Tweede Marktscène, 02-1985. De tweede marktscène, gezien vanuit de vaargeul tegenover de tapijtenverkoper, richting de balie van de marktkoopman. De scène is volledig gestuct en wacht op schilderwerk en decoratie. De kolom aan de linkerzijde wordt later aangekleed als reusachtige palmboom.

    februari 1985

  • Tweede Marktscène, 02-1985. Het einde van de tweede marktscène, gezien vanuit de vaargeul ter hoogte van de tapijtenverkoper, richting de krokodillentunnel. Boven de tunnel is de onderzijde van een decoratieve uitbouw geconstrueerd en behangen met 'stucanet', een flexibel net van staaldraad en karton waar overheen gestuct kan worden. Uiteindelijk komen hierboven nog een vijftal 'ramen', waarvan de tussenschotten hier al geplaatst zijn. In de achtergrond een tijdelijke tonconstructie, omhoog gehouden met stempels, om de halfronde bakstenen tunnel te metselen. Op de voorgrond een zaagtafel.

    februari 1985

  • Tweede Marktscène, 02-1985. Zicht op de grote decoratieve doorgang met openslaande deuren in de achtergrond van de tweede marktscène, gezien vanuit de scène zelf. De wanden aan rechterzijde zijn ingeschaduwd, de wanden aan de linkerzijde, de poort en op de voorgrond de wandfontein moeten nog voorzien worden van decoratie.

    februari 1985

  • Tweede Marktscène, 03-1985. Zicht op de grote decoratieve doorgang met openslaande deuren in de achtergrond van de tweede marktscène, gezien vanuit de scène zelf. De wanden aan rechterzijde zijn ingeschaduwd, de wanden aan de linkerzijde, de poort en op de voorgrond de wandfontein moeten nog voorzien worden van decoratie.

    maart 1985

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De tweede marktscène, gezien vanuit de vaargeul tegenover de tapijtenverkoper, richting de balie van de marktkoopman. De scène is in de afrondende fase van het schilderwerk en decoratie. De kolom aan de linkerzijde wordt later aangekleed als reusachtige palmboom.

    mei 1985

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De tweede marktscène gezien ter hoogte van de ezel van de tapijtverkoper richting de balie van de marktkoopman. Rechts in de hoek liggen de planken over het gat in de vloer waar uiteindelijk de loop-techniek van de tapijtverkoper wordt geplaatst. Aan de rand van de vaargeul een aantal houten kratten met papier omhulde authentieke props, waaronder waarschijnlijk meer oude keramieken tegels zoals die er naast staan.

    mei 1985

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De uitbouw met schimmenspel, aan het eind van de tweede marktscène, staat hier in de grondverf.

    mei 1985

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De tweede marktscène, gezien vanuit de vaargeul. De wanden zijn gestuct en wachten op verf en decoratie. Oude kratjes met antieke tegels aan de voorzijde. De ruimte achter de openslaande houten deuren wordt later opgevuld met kunstgroen.

    mei 1985

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De wandfontein in de tweede marktscène, volledig gestuct, inclusief alle ornamenten en vormen waardoor het als één stenen geheel oogt. De waterbak wordt gebruikt als tafel om bouwtekeningen met wandaanzichten te bekijken.

    mei 1985

  • Tweede Marktscène, 05-1985. Zicht op de grote decoratieve doorgang met openslaande deuren in de achtergrond van de tweede marktscène, gezien vanuit de scène zelf. De wanden zijn ingeschaduwd, de poort en op de voorgrond de wandfontein moeten nog voorzien worden van decoratie.

    mei 1985

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De balie van de marktkoopman in de tweede marktscène gezien vanuit de loopbrug achter de tegenover gelegen gevel. Het decoratieve schilderwerk van deze gevel is afgerond, aan de linkerzijde zien we de decoratieve doorgang die nog in zijn basiskleur staat. Rechts de doorgang naar de eerste marktscène, waar de tandarts zijn patiënten helpt.

    mei 1985

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De doorgang tussen de eerste en tweede marktscènes, gezien vanuit de tweede. Om overlast van collega's in andere secties te voorkomen hangen tussen de scènes grote plastic zeilen.

    mei 1985

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De uitbouw met schimmenspel, aan het eind van de tweede marktscène, gezien vanuit een hoger raam in de scène. Het zijraam mist nog en er zit geen glas in de ramen, waardoor we kunnen zien dat de hele ruimte van binnen wit is geschilderd, bevorderlijk voor de reflectie van de schimmen.

    mei 1985

  • Tweede Marktscène, 07-1985. De tweede marktscène, gezien vanaf de boog van de eerste marktscène. Enkele animatronics, de toeschouwers van de fluitende fakir, zijn geplaatst. In de voorgrond staat een 'stoel' met nokkenschijven, klaar om geplaatst te worden aan de andere kant van de vaargeul. De zwarte kolom aan de rechterzijde wordt later aangekleed als enorme palmboom.

    juli 1985

  • Tweede Marktscène, 07-1985. De uitbouw met schimmenspel, aan het eind van de tweede marktscène, staat hier in de basiskleuren en behoeft nog een flinke laag patina. In de achtergrond het begin van de Krokodillentunnel. Rechts onderin de sleuf voor de mechaniek van de loopband van de Tapijtverkoper.

    juli 1985

  • Tweede Marktscène, 07-1985. Het einde van de tweede marktscène, gezien vanaf de flessenverkoper richting de tapijtverkoper. Al het decoratiewerk is afgerond. Op de plek waar de tapijtverkoper komt te staan liggen steigerplanken om te voorkomen dat iemand het gat in stapt waar later de mechaniek van zijn loopbeweging in komt te staan. In de vaargeul staat een stoel met nokkenschijven, klaar om onder de scènes (op het niveau van de vaargeul) geplaatst te worden.

    juli 1985

  • Tweede Marktscène, 07-1985. De uitbouw met schimmenspel, aan het eind van de tweede marktscène, staat hier in de basiskleuren en behoeft nog een flinke laag patina. Het zijraam mist nog en er zit geen glas in de ramen, waardoor we kunnen zien dat de hele ruimte van binnen wit is geschilderd, bevorderlijk voor de reflectie van de schimmen.

    juli 1985

  • Tweede Marktscène, 07-1985. De tweede marktscène, gezien vanaf de loopbrug aan de overkant van de scène. De animatronics, nog op hun houten onderplaten, worden gepositioneerd. Hier zien we de drie toeschouwers en rechts de fakir met fluit. In de achtergrond zien we de balustrade naast de trap richting de kelder (niveau van de vloer van de vaargeul) onder de scène. Daarnaast een stuk deurbeslag, wachtende om gemonteerd te worden op de houten openslaande deuren, die later nog turquoise gelakt worden. De nu nog kale achtergrond wordt later opgevuld met kunstgroen.

    juli 1985

  • Tweede Marktscène, 07-1985. De wandfontein in de tweede marktscène, volledig gedecoreerd, alleen de waterspuiter zelf mist nog.

    juli 1985

  • Tweede Marktscène, 07-1985. Close-up van de grote decoratieve doorgang met openslaande deuren in de achtergrond van de tweede marktscène, volledig gedecoreerd.

    juli 1985

  • Tweede Marktscène, 11-1985. De tweede marktscène, gezien vanuit de vaargeul. Rechts de flessenverkoper inclusief twee bijbehorende speakers, in de voorgrond naar achteren gericht (in beginpositie) de tapijtverkoper. In de achtergrond het groepje toeschouwers rondom de fluitende fakir en zijn slangenmand. Links achterin staat een figuur met het bovenlichaam van de lijfwachten van de Pasha, wat erop duidt dat deze nog in de verkeerde scène staat.

    november 1985

  • Tweede Marktscène, 01-1986. De tweede marktscène twee maanden voor opening. Een aantal rekwisieten ontbreken nog, maar verder is de scène in vrij gevorderde staat. We staan in de vaargeul, onder ooghoogte van de bezoeker. Er zijn nog onafgewerkte betonblokken boven de gevels te zien. De flessenverkoper wordt in de jaren na de opening vervangen door de minder excentrieke versie die we tegenwoordig kennen. De palmboom op het plein is gebouwd rondom een enorme kolom die het dak op deze plek moet ondersteunen.

    januari 1986

  • Tweede Marktscène, 02-1986. Close-up van de tapijtverkoper, met zicht op de rechthoekige sleuven in de vloer onder hem. Later wordt het zicht op de sleuven onttrokken door een reeks opgerolde tapijten die voor hem liggen. Schuin achter hem komt ook nog een zwevend tapijt.

    februari 1986

  • Tweede Marktscène, 02-1986. Close-up van de kinderen bij de wandfontein. Het kindje met de kruik op zijn hoofd wordt later geplaatst op de plek waar hier nog de opgestapelde Sprookjesbosmanden staan. Links een speaker die later nog afgedekt wordt met rekwisieten.

    februari 1986

  • Tweede Marktscène, 02-1986. De tweede marktscène enkele maanden voor opening. Voornamelijk rekwisieten missen nog en er staan nog opvallend veel Sprookjesbos-afvalmanden in de scene. Er wordt getest met water in de vaargeul, al is deze foto gemaakt vanuit de overkant van de scène.

    februari 1986

  • Tweede Marktscène, 02-1986. De waarschuwende man enkele maanden voor opening. Op de vloer achter hem een Bose-speaker.

    februari 1986

  • Tweede Marktscène, 02-1986. De Krokodillentunnel gezien vanuit de vaargeul aan het eind van de tweede marktscène, een maand voor opening. We zien een stukje van de waarschuwende man, die tegenwoordig meer gedraaid richting de boot staat, waardoor hij pas later te zien is. Hij staat nog op een met stempels opgehoogd plateau, niet op een betonvloer, wat er op zou kunnen duiden dat (de positie van) het figuur pas later daar is bedacht.

    februari 1986

  • Tweede Marktscène, 02-1986. De tweede marktscène enkele maanden voor opening. Voornamelijk rekwisieten missen nog, zoals de vele (lichtgevende) flessen van de flessenverkoper, waardoor we de simpele houten constructie van zijn tafeltje nog zien. Mogelijk mist de jongen met kruik op zijn hoofd, of valt deze net buiten de foto. Op de vloer schuin achter de tapijtverkoper komt later het zwevend tapijt.

    februari 1986

  • Tweede Marktscène, 02-1986. De tweede marktscène enkele maanden voor opening. Voornamelijk rekwisieten missen nog, zoals de vele (lichtgevende) flessen van de flessenverkoper, alleen de simpele houten constructie van zijn tafeltje staat al. Het zwevende tapijt achter de tapijtverkoper en de overige tapijten in de scène missen, maar er staan nog opvallend veel Sprookjesbos-afvalmanden. Bij de put zitten de twee kinderen, het kind met de kruik op zijn hoofd heeft nog geen kleding aan. Achter de openslaande deuren in de achtergrond hangt nu zwart doek, later komen hier nog planten voor om het wat levendiger te doen lijken.

    februari 1986

  • Tweede Marktscène, 02-1986. Close-up van de flessenverkoper en het groepje toeschouwers rondom de fakir met slangenmand. We zien nu ook goed het ezeltje achter hen, dat tegenwoordig lastiger te zien is, zeker omdat het ook nog bepakt is met manden en kleden.

    februari 1986

  • Tweede Marktscène, 02-1986. Close-up van de flessenverkoper, met nog opvallend weinig flessen, en de marktkoopman achter zijn toonbank. In de loop der jaren is de vulling van de toonbank aan verandering onderhevig en krijgt de plank met pantoffeltjes verschillende plekken in de scène. Wat opvalt is het grote gat in de voorgrond, de plek waardoor alle stoelen met nokkenschijven in de onderliggende kelders zijn geplaatst. Later wordt deze afgedekt en wordt het omliggende tegelpatroon doorgetrokken waardoor je het vrijwel niet kan zien.

    februari 1986

  • Tweede Marktscène, 02-1986. Close-up van de marktkoopman achter zijn toonbank. In de loop der jaren is de vulling van de toonbank aan verandering onderhevig en krijgt de plank met pantoffeltjes verschillende plekken in de scène. In de voorgrond loopt de vloer ietwat kunstmatig omhoog, omdat hier de opening in de vloer zat waar alle bewegingstechniek in de kelder werd getakeld.

    februari 1986

Krokodillentunnel (lemma)

  • Krokodillentunnel, 03-1985. Cees Bouwens metselt aan een overstekende bakstenen wand vlak boven het wateroppervlakte in de krokodillentunnel, om zo de scherpe bocht naar rechts te kunnen verhullen. De draaischijven waarover de kabel die de boten vooruit trekt in de vaargeul loopt zijn rond met een forse diameter en moeten hier onderdoor kunnen draaien. Ten tijde van het ontwerp van de lay-out was men nog van plan een 'wegvarende' boot rechtdoor achter de krokodillen te plaatsen om de suggestie te wekken dat de boot met gasten door de krokodillen moest varen. Door de rechtdoor lopende gemetselde muur moest het langer een verrassing blijven dat de boten eigenlijk een bocht naar rechts zullen maken.

    maart 1985

  • Krokodillentunnel, 03-1985. Cees Bouwens metselt aan een overstekende bakstenen wand vlak boven het wateroppervlakte in de krokodillentunnel, om zo de aanstaande bocht die de boten maken te verhullen. De ruimte die we hier rechts van de tunnel zien, kan worden beschouwd als loze ruimte. Bij oplevering van de attractie worden de ronde tunnelbuis en omliggende ruimtes voorzien van een houten plafond - een van de grootste loze ruimtes binnen de attractie waarvan, vanwege de beperkte draagkracht, het niet de bedoeling is dat je er overheen loopt.

    maart 1985

  • Krokodillentunnel, 03-1985. Een skelet van balken en platen om een tongewelf te kunnen metselen in de Krokodillentunnel.

    maart 1985

  • Krokodillentunnel, 03-1985. Constructie om het tongewelf te kunnen metselen gezien vanaf het begin van de tunnel.

    maart 1985

  • Krokodillentunnel, 03-1985. Overzicht van de krokodillentunnel, gezien vanaf de fundering, iets lager dan de kade, waar de krokodillen komen te liggen. De ruimte is relatief groot, omdat oorspronkelijk het idee was nog de 'voorgaande boot' weg te zien varen achter de krokodillen. Uiteindelijk is het effect niet gerealiseerd. De opgestapelde stenen en steigers aan de rechterzijde van de foto verhinderen een doorkijkje naar de naastgelegen Troonzaal.

    maart 1985

  • Krokodillentunnel, 03-1985. De achterzijde van het trappetje in de Krokodillentunnel, waar in 2010 ratten in werden geplaatst.

    maart 1985

  • Krokodillentunnel, 03-1985. Bovenzijde van het tongewelf van de Krokodillentunnel.

    maart 1985

  • Krokodillentunnel, 05-1985. Begin van de tunnelbuis, rechts hiervan staat de waarschuwende man.

    mei 1985

  • Krokodillentunnel, 10-1985. De krokodillentunnel, een half jaar voor opening van de attractie. Het tongewelf is gereed. Op de vloer kabelhaspels.

    oktober 1985

  • Krokodillentunnel, 10-1985. De krokodillentunnel, een half jaar voor opening van de attractie. Op de helft van het waterpeil is een verlaagde fundering gemaakt om de krokodillen te kunnen plaatsen.

    oktober 1985

Vallend Hek (lemma)

  • Vallend hek, 06-1985. Vers gevoegde tegels op de rechterkade van de Vallend Hek-scène, gezien vanuit de ramen aan de overkant. Dit is ongeveer het uitzicht dat de knikkende wachter zal hebben, die hier later wordt geplaatst.

    juni 1985

  • Vallend hek, 06-1985. De muur van de linkerkade van de Vallend Hek-scène. Achter het tweede raam van links wordt later de knikkende wachter geplaatst. Nu is er nog rechtstreeks zicht op de trap die toegang geeft tot de hoog gelegen dienstroute achter de Gevangenis-scène.

    juni 1985

  • Vallend hek, 07-1985. Het valhek, gezien vanuit de vaargeul. De voorportaal-scène hierachter staat vol met steigers waar decorateurs bezig zijn met afwerking.

    juli 1985

  • Vallend hek, 10-1985. De Vallend Hek-scène een half jaar voor de opening, gezien vanuit de vaargeul in de Krokodillentunnel. De figuren zijn nog niet aangekleed en rekwisieten ontbreken. We hebben goed zicht op de bewegende beugel op het hoofd van de rechter wachter, die in het openingsjaar diens tulband voor zijn ogen laat zakken waardoor de wachter 'per ongeluk' het kanon af laat gaan.

    oktober 1985

  • Vallend hek, 10-1985. De doorgang van de Krokodillentunnel richting het Vallend Hek, gezien vanaf de linkerkade van de scène. Omdat de boot een scherpe bocht moet maken is de draaischijf van de kabel in de hoek geplaatst waar hier de fundering een stuk naar binnen wijkt.

    oktober 1985

  • Vallend hek, 10-1985. De wachter met de sabel, seinend naar de man achter het raam, een half jaar voor de opening. De sabel die hij moet uittrekken maakt al integraal onderdeel uit van de animatronic.

    oktober 1985

  • Vallend hek, 10-1985. De wachter met de fakkel en een (hier nog ontbrekende) vallende tulband staat op een verder nog lege, maar afgewerkte kade.

    oktober 1985

  • Vallend hek, 10-1985. Het valhek waarnaar de scène is genoemd, gezien vanuit de vaargeul.

    oktober 1985

  • Vallend hek, 02-1985. De Vallend Hek-scène een maand voor opening. De figuren zijn aangekleed, maar het wegwerken van de bekabeling moet nog gebeuren en de kanonnen laten nog op zich wachten. De tulband van het rechter figuur is groter dan die van de linker, vanwege de bewegende beugel waarmee deze tulband voor zijn ogen glijdt.

    februari 1986

Voorportaal (lemma)

  • Voorportaal, 07-1985. De wand tegenover de scène met de buikdanseres, gezien vanuit de positie van de schele schutter in de rotsen. Het decoratiewerk aan de wand lijkt afgerond, maar de losse rotsen, deels polyester, worden nog aan elkaar gemaakt met gaas.

    juli 1985

  • Voorportaal, 07-1985. Detail van de wand tegenover de scène met de buikdanseres, gezien vanuit de vaargeul.

    juli 1985

  • Voorportaal, 07-1985. De rotsgang waarin je de martelscène en de cellen ziet, gezien vanuit de rotswand waar de schele schutter komt te staan. Hier zie je goed hoe het gespecialiseerde bedrijf GFK-Formteile van allerlei losse rots-vormen, afgietsels van echte rotsen, één rotswand wordt gecreëerd. Het moet arbeidsintensief werk zijn geweest om alle vormen te slijpen en vervolgens de naden geloofwaardig aan elkaar te plaatsen. Helemaal achter zien we de gasbetonblokken waar later de rots van de tweede kalief tegenaan wordt gemaakt.

    juli 1985

  • Voorportaal, 07-1985. Middels een geïmproviseerde hijsbalk op de bovenzijde van de rotswand wordt materiaal naar boven gebracht. De timmerman in het rode shirt staat op de plek waar later de schele schutter wordt geplaatst. Linksonder de inham waar de cipier met de gier plaatsneemt.

    juli 1985

  • Voorportaal, 07-1985. De trap tussen het voorportaal met de buikdanseres en de rotswand met de schele schutter. De kans is groot dat de groene trapleuning met beige bolletjes, hier al roestig, een restant uit elders in het park is dat hier is hergebruikt. In de voorgrond ligt een rol gaas om de naden van de rotsen te vullen en dicht te kunnen smeren.

    juli 1985

  • Voorportaal, 07-1985. De voorportaal-scène met de buikdanseres gezien vanuit de rotswand waar de schele schutter komt. In de ramen wordt later melkglas geplaatst waarachter licht schijnt, en ook de agressieve ijzeren puntenkammen op de vensterbanken ontbreken nog. De kans is groot dat de groene trapleuning met beige bolletjes, hier al roestig, een hergebruikt restant is elders uit het park.

    juli 1985

  • Voorportaal, 07-1985. De voorportaal-scène met de buikdanseres gezien vanuit de vaargeul. De echte houten deuren worden later geopend gepositioneerd en geven dan de scène wat meer diepte. In de ramen wordt later melkglas geplaatst waarachter licht schijnt en ook de agressieve ijzeren puntenkammen op de vensterbanken ontbreken nog.

    juli 1985

  • Voorportaal, 10-1985. De bocht van rotsen waar de schele schutter op plaatsneemt en de inham waar de giercipier komt te zitten, gezien vanuit het voorportaal van de gevangenis waar de buikdanseres haar kunsten vertoont. Het decoratiewerk is afgerond, maar kunstgroen, figuren en andere rekwisieten ontbreken nog.

    oktober 1985

  • Voorportaal, 11-1985. De voorportaal-scène met de buikdanseres gezien vanuit de vaargeul. Aan de rondzwervende steigerdelen te zien is het decoratieproces kort geleden afgerond. Een aantal figuren is geplaatst, een aantal ontbreekt.

    november 1985

  • Voorportaal, 11-1985. Een uitstulping in de muur schuin tegenover de voorportaal-scène wordt voorzien van enkele palmbomen, grotendeels in pvc-pijpen, onderin afgedekt met hier nog te versnijden kunstgras en ander kunstgroen. Later wordt de uitstulping van onder dichtgemetseld. Vlak daarnaast is getest met een toorts en gasfles, maar nog voor de opening is de toorts weggehaald. Wellicht omdat die vrij dicht bij het kunstgroen hangt. In de achtergrond een groot houten rad voor de (decoratieve) aandrijving van de gevangenis-loopmolen en daarnaast een 'stoel' met nokkenschijven.

    november 1985

  • Voorportaal, 01-1986. Een uitstulping in de muur schuin tegenover de voorportaal-scène is voorzien van enkele palmbomen, grotendeels in pvc-pijpen, aangevuld met kunstgroen. De randen zijn afgedekt met repen boomschors. Op de grond restanten pvc-pijp en lianen.

    januari 1986

  • Voorportaal, 02-1986. De voorportaal-scène, een maand voor opening. De figuren van de wachters en de band zijn compleet, alleen het hoofdpersonage, de buikdanseres, ontbreekt nog. De afwerking in het decor lijkt voltooid, al missen wel nog alle rekwisieten.

    februari 1986

  • Voorportaal, 02-1986. De scène anderhalve maand voor opening. Er is een wandtoorts geplaatst bij de trap, maar nog voor de opening is deze weggehaald. De buikdanseres ontbreekt, de ramen bovenin moeten nog worden afgedekt en op de pilaar ontbreekt nog de grote bollamp.

    februari 1986

Gevangenis (lemma)

  • Gevangenis, 11-1985. De rotsgang van de Gevangenis-scène gezien vanuit de vaargeul tegen de vaarrichting in. In de achtergrond een groot houten rad voor de (decoratieve) aandrijving van de loopmolen en daarnaast een 'stoel' met nokkenschijven, met een figuur ernaast. De spijlen van de cellen, waarvan de achterkant wordt afgedekt met rotswand, zijn in het midden nog geopend om efficiënt in te kunnen richten.

    november 1985

  • Gevangenis, 11-1985. De cellen tegenover de gevangenis, gezien vanuit de vaargeul tegenover de schele schutter. Persoon in lichtblauwe blouse is vermoedelijk Henny Knoet die 'zijn' uitgewerkte scenes hier bekijkt. Rechts voorin de plek waar de cipier met gier komt te zitten.

    november 1985

  • Gevangenis, 11-1985. De gevangenis-scène, ruim vier maanden voor opening, moet nog volledig worden opgebouwd. Het is één van de scenes die grotendeels door de bouwdienst in de werkplaats wordt voorbereid en in losse delen ter plekke in elkaar gezet wordt, mede vanwege het grote formaat en de samenhang tussen alle decor-onderdelen. Bij de bananendoos zien we de middenbalk van het looprad, met één gevangene, alvast geplaatst. In de voorgrond een stapel houten spijlen van het te bouwen rad.

    november 1985

  • Gevangenis, 11-1985. De gevangenis-scène, ruim vier maanden voor opening, is hier in aanbouw, waarbij het looprad met gevangenen afgelopen weken in elkaar is gezet. Ook uit hout opgetrokken is het levensgrote hakmes, voorzien van een triplex-snijblad dat later vakkundig als metaal gedecoreerd wordt.

    november 1985

  • Gevangenis, 12-1985. In de gevangenis-scène is in een maand tijd een houten martelwerktuig in elkaar gezet, op allerlei mogelijke manieren met elkaar verbonden. Enkele animatronics zijn geplaatst, evenals het ingestorte trappetje in de achtergrond. De toorts onder het trappetje ontbreekt nog.

    december 1985

  • Gevangenis, 12-1985. De gevangenisscène is in korte tijd gedecoreerd, waarbij het vers gebouwde martelwerktuig er nu uit ziet alsof het al decennia in gebruik is. Voorin de scène mist nog het het decor en de persoon die aan een hendel trekt, waardoor er nu vrij zicht is op het contragewicht van de meterslange blaasbalg.

    december 1985

  • Gevangenis, 01-1986. Detail van een varen met bloem in een hoek van (vermoedelijk) een van de cellen in de gevangenis.

    januari 1986

  • Gevangenis, 01-1986. Close-up van de cipier met gier in de gevangenis, twee maanden voor opening.

    januari 1986

Haven (lemma)

  • Haven, 11-1985. Close-up van de gemarmerde pilasters in de Haven-scène, onder andere door Sint Lucas-staigaire Karin Koppelmans gedecoreerd.

    november 1985

  • Haven, 11-1985. Het dak van het paviljoentje in de haven-scène, gefotografeerd vanuit het grote schip. Op de dakrand staan gipsen ornament-randen die elders in de scène ook tegen de muur zijn bevestigd. De pironnen zijn mogelijk gemaakt uit een mal die voor pironnen elders in het park al was geproduceerd.

    november 1985

  • Haven, 11-1985. Het paviljoen in de haven-scène gefotografeerd vanuit de loopbrug boven de rotsdeur die er toegang toe geeft. Omdat de scène visueel hoog zou moeten zijn, maar de gast er altijd vanuit een laag standpunt in kijkt heeft een groot deel van de scène geen vloer. De trap rechts start vlak achter de tijgertemmer, om de hoek van het paviljoen.

    november 1985

  • Haven, 11-1985. Het paviljoen in de haven-scène gefotografeerd vanuit de loopbrug boven de rotsdeur die er toegang toe geeft. Omdat de scène visueel hoog zou moeten zijn maar de gast er altijd vanuit een laag standpunt in kijkt, heeft een groot deel van de scène geen vloer.

    november 1985

  • Haven, 11-1985. De poort van de Haven naar de Harem, gezien vanuit de vaargeul. In de voorgrond twee 'stoelen' met nokkenschijven. Achter de poort kijken we dankzij een nog volledig ontbrekende harem-scène rechtstreeks op de achterzijde van het raam van de Troonzaal.

    november 1985

  • Haven, 12-1985. Overzicht van het linkerdeel van de Haven-scène, het paviljoentje met (nu nog op de grond liggende) fontein. De kunstbuxus-hagen staan nog in hun houten bekisting, de pilasters zijn nog niet voorzien van hun blauwe verdikkingen.

    december 1985

  • Haven, 01-1986. Het paviljoen in de haven-scène gefotografeerd vanuit een steiger in de vaargeul. Aan de linkerzijde is een eilandje met kunstgroen gecreëerd. De palmboom-stammen zijn geplaatst in pvc-pijpen die als stam zijn gedecoreerd - het kleurverschil is zichtbaar.

    januari 1986

Harem (lemma)

  • Harem, 10-1985. De deur rechts in de hoek van de Harem-scène is nog grotendeels ongedecoreerd. De ruimte tussen de vloer en de deur wordt later voorzien van een forse trap.

    oktober 1985

  • Harem, 01-1986. Deur rechts in de hoek van de Harem-scène, twee maanden voor opening, grotendeels gedecoreerd. Een groot deel van deze scene wordt bedekt met kunstgroen, waarvan de eerste delen zojuist zijn geplaatst.

    januari 1986

  • Harem, 02-1986. Decorateur Reinier Mieris staat al lakkende in een lege vaargeul onder de poort van de Haven naar de Harem. Achter de poort zien we de naakte dames van de Harem, gezien de volledige afwerking waarschijnlijk kant-en-klaar ingekochte paspopfiguren. De rasters voor de enorme ramen missen nog, evenals de draperieën daarachter. Ook in de Troonzaal zijn er nog verschillende figuren zonder kleding.

    februari 1986

  • Harem, 02-1986. De doorgang van de Haven naar de Harem, vlak voor de doorkijk met de tijgertemmer. In de hoeken zijn recent de extra stootwielen geplaatst, zodat de boten niet tegen de hoeken van de scènes kunnen botsen - waarbij de bevestiging nog in het zicht is. In de achtergrond nog ongeklede harem-dames.

    februari 1986

  • Harem, 02-1986. Het wat loze linkergedeelte van de Harem-scène, een hoekje met kunstgroen en enkele palmen.

    februari 1986

  • Harem, 02-1986. De harem-scène een maand voor opening van de attractie. De figuren zijn nog nog niet aangekleed, het middelste 'raster' in het kozijn mist en de draperieën die de achterwand van de Troonzaal bedekken ontbreken nog. Voor de opening worden de hoeken van de reling nog voorzien van grote bloemenvazen, komt onder het kozijn nog een sierrand van arabesk-tegels en worden de vlakken boven de kozijnen ook nog voorzien van een blauw arabesk-reliëf.

    februari 1986

Troonzaal (lemma)

  • Troonzaal, 10-1985. De hoek van de Troonzaal waar de Pasha op zijn verhoging zit, gefotografeerd vanuit de plek waar tegenwoordig diens gasten zitten. Links in de hoek zien we witte lichaamsdelen van de Djinn. Alle pilaren krijgen nog decoratieve ombouwen met marmer-imitatie en daartussen komt nog de trapsgewijze verhoging. Alle ramen worden voorzien van glas-in-lood-imitatie en behangen met Aziatisch behang, bij gebrek aan niet-leverbaar Oosters behang.

    oktober 1985

  • Troonzaal, 11-1985. In de hoek van de Troonzaal is de houten verhoging gebouwd waarop de pasha plaatsneemt. Uiteindelijk wordt het geheel volledig bekleed met het tapijt dat ook op de vloer komt te liggen en blijven alleen de randen, goudgeschilderd, zichtbaar. De pilaren hebben een witte basislaag om overheen te marmeren, aan de onderzijdes missen nog de polyester decoratieve ombouwen. Ook mist nog het Aziatische behang, bij gebrek aan niet-leverbaar Oosters behang.

    november 1985

  • Troonzaal, 11-1985. De vaargeul van de Troonzaal, gezien vanuit de doorgang richting de Djinn. Twee decorateurs bevestigen een band met een rood-gouden motief aan de plafond-constructie waar de draperieën later worden ingehangen. Links voorin staat een fiets, het snelste vervoersmiddel om je via de vaargeul door de attractie te bewegen.

    november 1985

  • Troonzaal, 11-1985. Detail van een raam aan de achterzijde van de Troonzaal. Het kozijn wordt later voorzien van vier houten pilasters, het raam wordt uiteindelijk voorzien van melkglas en de omliggende muren worden voorzien van behang.

    november 1985

  • Troonzaal, 11-1985. Detail van een raam ter hoogte van het bandje in de Troonzaal, op de linkerkade. De witte delen worden nog voorzien van wit en roze marmer, de rode delen worden uiteindelijk behangen.

    november 1985

  • Troonzaal, 12-1985. Decoratieve boeiboorden in de Troonzaal, voorzien van ezelsrug en een uitgewerkt bloemenmotief van Ton van de Ven. Middels zeefdrukken en zeefdrukramen met verschillende kleuren werden de tientallen meters met dezelfde patronen in de werkplaatsen voorbereid en kant en klaar in de attractie geplaatst.

    december 1985

  • Troonzaal, 12-1985. Decoratieve boeiboorden en plafondafwerking boven de Pasha, met uitgewerkte patronen van Ton van de Ven. Middels zeefdrukken en zeefdrukramen met verschillende kleuren werden de tientallen meters met dezelfde patronen in de werkplaatsen voorbereid en kant en klaar in de attractie geplaatst.

    december 1985

  • Troonzaal, 12-1985. Reinier Mieris voorziet de Troonzaal van marmer-imitatie. Mieris werkte van midden jaren zestig tot aan zijn pensionering begin jaren negentig bij de Efteling. Op zijn hoofd een witte Natuurpark de Efteling-personeelspet.

    december 1985

  • Troonzaal, 01-1986. De Troonzaal, twee maanden voor opening. We zien de verhoging waar de Pasha komt te zitten. Uiteindelijk wordt de hele verhoging voorzien van tapijt. De trapranden worden hier geschuurd en straks in de gouden lak gezet. De ruimte is inmiddels voorzien van behang. De twee lijfwachten, links en rechts van de Pasha, zijn hier de enige figuren op de foto en moeten nog verplaatst worden naar hun definitieve locatie.

    januari 1986

  • Troonzaal, 01-1986. De Troonzaal, twee maanden voor opening. Rechts in beeld staan twee grote behangtafels, de ruimte is kort geleden behangen met Aziatisch behang, bij gebrek aan niet leverbaar Arabisch behang.

    januari 1986

  • Troonzaal, 01-1986. Detail van een raam aan de achterzijde van de Troonzaal.

    januari 1986

  • Troonzaal, 01-1986. Detail van een plafondpaneel aan de linkerkant van de scène, waar het bandje speelt.

    januari 1986

  • Troonzaal, 01-1986. Zwart-witfoto van de decoratieve boeiboorden in de Troonzaal, voorzien van ezelsrug en een uitgewerkt bloemenmotief van Ton van de Ven.

    januari 1986

  • Troonzaal, 02-1986. Een maand voor opening van de attractie. Dit is de scène waar waarschijnlijk nog het meest aan moet gebeuren, omdat men in principe de scènes van voor naar achter door de attractie oplevert. De volledige ruimte moet nog worden voorzien van tapijt, de meubel-ombouwen rondom de animatronics (inclusief de troon van de Pasha) zijn er nog niet en het merendeel van de figuren moet nog worden afgesteld met maskers en kleding. Links in blauwe overall Martin Vromans, werktuigbouwkundig medewerker.

    februari 1986

  • Troonzaal, 02-1986. Een maand voor opening van de attractie. Dit is de scène waar waarschijnlijk nog het meest aan moet gebeuren, omdat men de scènes in de attractie van voor naar achter oplevert. In het midden de Pasha op een deel van zijn troon-ombouw. Rechts in de scène staan diverse buikdanseressen klaar om geplaatst te worden rondom het podium. Links voorin een toegang tot de kelder met de bewegingstechnieken, die tegenwoordig wordt gemaskeerd door een Perzisch tapijt.

    februari 1986

  • Troonzaal, 02-1986. Een maand voor opening van de attractie. Dit is de scène waar waarschijnlijk nog het meest aan moet gebeuren, omdat de scènes van de attractie op volgorde van voor naar achter worden opgeleverd. De volledige ruimte moet nog worden voorzien van tapijt, de meubel-ombouwen rondom de animatronics ontbreken nog en het merendeel van de figuren moet nog worden afgewerkt met maskers en kleding. Her en der in de ruimte staan geknielde buikdanseressen te wachten om geplaatst te worden rondom de pasha.

    februari 1986

  • Troonzaal, 02-1986. De vaargeul van de Troonzaal, gezien vanuit de Harem. Een maand voor de opening moet er nog veel gebeuren. Boven de vaargeul hangt inmiddels een van de kroonluchters. Op de achtergrond zien we de onderbenen van de Djinn en het zwarte frame waaromheen zijn andere polyester lichaamsdelen gevormd moeten worden. Daar weer achter zien we de ruit van de Pepper's Ghost van de derde kalief - voorzien met een groot bord 'GLAS.'.

    februari 1986

  • Troonzaal, 02-1986. Detail van een raam ter hoogte van het bandje in de Troonzaal, op de linkerkade. In de voorgrond zijn de gouden kunststof omhulsels van de pilaren zojuist afgeplakt en goud gespoten. In de achtergrond mist nog het rode tapijt.

    februari 1986

Schatkamer (lemma)

  • Schatkamer, 08-1984. Een 'zwevende' fundering voor het einde van de schatkamer tegenover de glasplaat van de derde Kalief, waarbij het belangrijk is dat er onverwacht een scherpe bocht naar rechts wordt gemaakt wanneer de Pepper's Ghost verdwijnt. De onverwachte bocht vereist een draaischijf die grotendeels onder de wand verdwijnt, waarvoor er een inkeping in de fundering moet komen. De foto is genomen vlak na de toegangsdeur tot de Stormsequentie.

    augustus 1984

  • Schatkamer, 08-1985. Een 'zwevende' fundering voor het einde van de schatkamer tegenover de glasplaat van de derde Kalief, waarbij het belangrijk is dat er onverwacht een scherpe bocht naar rechts wordt gemaakt wanneer de Pepper's Ghost verdwijnt. De onverwachte bocht vereist dat de draaischijf grotendeels onder de wand komt te liggen, waarvoor er een inkeping in de fundering moet komen. De foto is genomen vlak na de toegangsdeur tot de Stormsequentie.

    augustus 1985

  • Schatkamer, 10-1985. Een 'zwevende' fundering voor het einde van de schatkamer tegenover de glasplaat van de derde Kalief, waarbij het belangrijk is dat er onverwacht een scherpe bocht naar rechts wordt gemaakt wanneer de Pepper's Ghost verdwijnt. De onverwachte bocht vereist dat de draaischijf grotendeels schuil gaat onder de wand, waarvoor er een inkeping in de fundering moet komen. De foto is genomen vlak na het passeren van de Djinn. Links Tiny Brabers, werktuigbouwkundig medewerker.

    oktober 1985

  • Schatkamer, 11-1985. Doorkijkje vanaf de schatkamer richting de derde kalief. Later zouden we hier rechts en links de benen van de Djinn kunnen zien - nu kunnen we nog enkel op de kade de hand van de Djinn ontwaren. Rechtsonder in de vaargeul een fiets, de meest efficiënte manier om je tussen de scenes te verplaatsen.

    november 1985

  • Schatkamer, 12-1985. Het hoofd van de Djinn, bijna twee meter hoog, uitgevoerd in polyester, ligt te wachten in de rotsgang van de gevangenis.

    december 1985

  • Schatkamer, 01-1986. Het skelet van de Djinn, twee maanden voor de opening. Alleen de onderbenen zijn op hun plek bevestigd, de overige delen zullen spoedig volgen. We zien hoe het skelet van het figuur overloopt in het skelet van de palen waar de draperieën rondom de vaargeul aan hangen. De palen staan op een dunnere paal die de grond in zakt maar nog wel flexibel als scharnier fungeert om zo het schudden van de ruimte mogelijk te maken. In de achtergrond een enorme draaischijf, inclusief gespannen staalkabel, om de boten een snelle en onverwachte bocht te kunnen laten maken. De ruit van de Peppers Ghost in de achtergrond is voorzien van een bord 'GLAS.'.

    januari 1986

  • Schatkamer, 02-1986. De Djinn, een maand voor opening. Ondanks dat er boten in het water varen, staat de steiger nog in de vaargeul. De naden tussen de lichaamsdelen worden deels gemaskeerd door stoffen kleding van het figuur. Het hoofd van het figuur is nog elders en de volledige scène behoeft nog afwerking zoals tapijt, draperieën en de decoratieve ombouwen van de vele pilaren.

    februari 1986

Stormsequentie (lemma)

  • Stormsequentie, 08-1985. De stormsequentie, de kaalste scène van de attractie. Hier nog met ongestucte muren en ongelakt balkenplafond.

    augustus 1985

  • Stormsequentie, 02-1986. De stormsequentie een maand voor de opening, gezien vanuit de ingang van de scène, waar de grote draaischijf in de vaargeul zit om met een scherpe bocht voor de derde kalief weg te draaien. Op de achtergrond wordt (waarschijnlijk door Joop de Bont) gewerkt aan de afwerking van de doorgang richting de Kantelkamer.

    februari 1986

  • Stormsequentie, 02-1986. De doorgang richting de Kantelkamer gezien vanuit de stormsequentie, een maand voor opening van de attractie.

    februari 1986

Kantelkamer (lemma)

  • Kantelkamer, 11-1985. De staalconstructie van de Kantelkamer, gezien vanuit de kamer zelf tegen de vaarrichting in, dus richting de stormsequentie. De meebewegende vloer is geheel uitgevoerd uit stalen roosterwerk, waaroverheen de boten straks varen.

    november 1985

  • Kantelkamer en laatste Jungle, 11-1985. Een loopbrug boven de 'uitgang' van de Kantelkamer, vanuit de laatste Jungle gefotografeerd. In het zwarte raster worden later alle planten geplaatst. De loopbrug loopt tussen de opstaphal van de attractie en de (keurig betegelde) personeelsruimtes achter de scènes en is dus een veelgebruikte personeelsroute.

    november 1985

  • Kantelkamer, ± 03-1986. Werktuigbouwkundige Tiny Brabers (l) en vormgever Hans Pulles bekijken de spuitkoppen (voor het bubbel-effect) die afgedekt zullen worden met de goudkleurige schalen, die hier ondersteboven staan opgesteld.

    winter 1985/86

  • Kantelkamer, winter '85-'86. Vormgever Hans Pulles werkt in de Waterorgelfoyer aan de slangenkop die aan het eind van de Kantelkamer moet komen. Op de voorgrond ter referentie het model dat hij eerder maakte. De Waterorgelfoyer werd tijdens de jaarlijkse wintersluitingen ingezet als extra atelierruimte voor de decorateurs.

    winter 1985/86

  • Kantelkamer, winter '85-'86. Vormgever Hans Pulles werkt in de Waterorgelfoyer aan de slangenkop die aan het eind van de Kantelkamer moet komen. Op de voorgrond ter referentie het model dat hij eerder maakte. De Waterorgelfoyer werd tijdens de jaarlijkse wintersluitingen ingezet als extra atelierruimte voor de decorateurs.

    winter 1985/86

  • Kantelkamer, winter '85-'86. Vormgever Hans Pulles werkt aan de slangenkop die aan het eind van de Kantelkamer komt. Op de voorgrond het model dat hij eerder maakte.

    winter 1985/86

  • Kantelkamer, 02-1986. Close-up van de wand van de Kantelkamer. Enkel het kapiteel aan het eind van de zuil en de waterspuwer ontbreken nog.

    februari 1986

  • Kantelkamer, 02-1986. Montage van schuifdeuren tussen de Kantelkamer en de Laatste Jungle, gezien vanuit de Kantelkamer. Later wordt hier de slangenkop tegenaan geplaatst.

    februari 1986

  • Kantelkamer, 02-1986. Montage van de schuifdeuren tussen de Kantelkamer en de Laatste Jungle, gezien vanuit de Kantelkamer. Later wordt hier de slangenkop tegenaan geplaatst.

    februari 1986

mei 1984

  • Exterieur, 05-1984. Precies een jaar geleden zijn de bouwtekeningen ingediend, enkele maanden geleden is gestart met de bouw. De oranje bouwketen zijn van hoofdaannemer Pepping uit Kaatsheuvel. We zien het bewapeningsijzer voor de fundering die de vaargeul gaat vormen. In de achtergrond de vijver, die pas later wordt uitgegraven tot aan de gevel. De Vonderplas is tijdens de bouw nog lang in gebruik als Roeivijver. Een gele boot is geparkeerd bij de rode truck, vlak voor het bouwhek dat de Vonderplas-route blokkeert.

    Exterieur

  • Exterieur, 05-1984. Beton wordt gestort. Op de achtergrond een tijdelijke werkplaats en dito 'nissenhut' waar verschillende technieken door o.a. Mari van Heumen en Henk Smulders gemaakt worden. Het bruine houten schuurtje is een overblijfsel van de voormalige manege, die later plaats maakt voor het voorplein van de attractie.

    Exterieur

  • Exterieur, 05-1984. Fundering van de attractie

    Exterieur

  • Exterieur, 05-1984. We zien vermoedelijk de fundering voor de buitenmuren aan de voorste hoek van het gebouw, nabij de Bazaar. Links in de achtergrond het Roeivijver-huisje nabij de Veulenweide. Het geheel is afgezet met bouwhekken. Aan de andere kant van de Veulenweide wordt over enkele maanden gestart met de bouw van de Bob.

    Exterieur

  • Exterieur, 05-1984. Fundering van een kolom op de kopse kant van een wand.

    Exterieur

juni 1984

  • Exterieur, 06-1984. We kijken vanuit de Marktscène, de vaargeul links op de foto, richting de Gevangenis-scène aan de Kinkenpolder-zijde van het pad. Aan de rechterzijde de fundering van de kade aan de nog niet volledig afgegraven Vonderplas.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1984. Fundering wordt gebouwd, op de achtergrond een hoge wal die het zicht vanaf de Eftelingsestraat op het voormalig dienstterrein beperkt. Op de voorgrond zien we de diepe put waar de Kantelkamer gesitueerd wordt.

    Exterieur

augustus 1984

  • Schatkamer, 08-1984. Een 'zwevende' fundering voor het einde van de schatkamer tegenover de glasplaat van de derde Kalief, waarbij het belangrijk is dat er onverwacht een scherpe bocht naar rechts wordt gemaakt wanneer de Pepper's Ghost verdwijnt. De onverwachte bocht vereist een draaischijf die grotendeels onder de wand verdwijnt, waarvoor er een inkeping in de fundering moet komen. De foto is genomen vlak na de toegangsdeur tot de Stormsequentie.

    Schatkamer

september 1984

  • Exterieur, 09-1984. Stalen dakspanten liggen op de fundering, klaar om omhoog gehesen te worden. Waar het statief staat is de 'binnenbocht' van de Krokodillentunnel, waar bij de krokodillen op het verhoogde stuk fundering liggen. Op de achtergrond, bij de witte truck, staat een groep mannen te overleggen.

    Exterieur

  • Exterieur, 09-1984. We kijken dwars door verschillende scènes heen, in de achtergrond de pilaren rondom de Troonzaal en Harem.

    Exterieur

  • Exterieur, 09-1984. In het park wordt nog volop geroeid. We kijken hier vanaf de achterzijde (Eftelingsestraat) recht in de vaargeul van de harem en de Troonzaal. Waar het statief staat is de binnenbocht van de Krokodillentunnel. Aan de rechterzijde mogelijk een overblijfsel van de manege.

    Exterieur

  • Exterieur, 09-1984. We kijken vanaf het voorplein de opstaphal in. Aan de achterzijde is men begonnen met het stalen frame waaromheen de wanden worden opgetrokken.

    Exterieur

  • Exterieur, 09-1984. Terwijl in de achtergrond al de stalen constructie van het dak en de wanden op de fundering wordt gezet, is men nog bezig met het storten van de vaargeul van de Jungle-scène.

    Exterieur

  • Exterieur, 09-1984. We kijken vanaf een van de kolommen nabij de Gevangenis-scène. Rechts de Eftelingsestraat. Waar later het voorplein komt staat nu een restant van de voormalige manege en de werkplaatsen. In de voorgrond, de zwevende fundering in de binnenbocht van de Krokodillentunnel. Het was aanvankelijk het idee om achter de krokodillen op het verhoogde stuk fundering (onderin rechts) een deel van een decor-boot te laten wegvaren om de suggestie te wekken dat gasten tussen de krokodillen door zouden moeten gaan varen.

    Exterieur

  • Exterieur, 09-1984. In de voorgrond het zwevende funderingsdeel in de binnenbocht van de Krokodillentunnel, waarbij de krokodillen op de verhoogde fundering komen te liggen. In de achtergrond (rechts van de liggende ladder) stopt de fundering waar de roldeur komt in de Haven-scène waar later de boten in de vaargeul worden getakeld.

    Exterieur

  • Exterieur, 09-1984. Vanaf de dakspanten kijken we over de wal voor de Eftelingsestraat, aan de linkerzijde zou je tegenwoordig de parkeerplaats van het Loonsche Land zien liggen.

    Exterieur

oktober 1984

  • Exterieur, 10-1984. Vanaf de dakspanten van de opstaphal zien we de funderingsplaat in het middenstuk, waar later de draaischijf komt. Betonblokken liggen klaar om de motoren en geleiders onder de draaischijf op te plaatsen.

    Exterieur

  • Exterieur, 10-1984. We kijken vanaf de Harem-scène richting de Krokodillentunnel, waar het statief op het overstekende vloerdeel van de binnenbocht staat. Dakspanten liggen klaar om gehesen en gemonteerd te worden. Op de achtergrond pakken gasten de laatste zonnestralen van oktober mee op de Vonderplas. Waar zich tegenwoordig het Efteling Grand Hotel bevindt, wordt gesproeid met grote sproeiinstallatie.

    Exterieur

  • Exterieur, 10-1984. De fundering rondom de draaischijf staat op het punt om gestort te worden. In de voorgrond, nabij het rode zeil, bevindt zich nu het gordijn dat toegang geeft de Jungle-scène. Linksonderin de vaargeul van de Armenwijk, waar ongeveer de bedelaars zullen zitten. Waar het houten balkenframe ligt verrijst later de kantelkamer. Achterin de houten schuur van de voormalige manege en de tijdelijke werkplaatsen voor o.a. de bewegingstechnieken.

    Exterieur

  • Exterieur, 10-1984. We staan ongeveer op de plek van de watergooiende vrouw in de Marktscène en kijken richting de rotspartij waar de schietende gevangenisbewaker komt. Het verhoogde zandpad is de huidige kade van de Vonderplas, die pas in een later stadium wordt afgegraven. Gasten kunnen tot op een tiental meters van de bouwplaats lopen via het pad rondom de Vonderplas, dat is afgezet met een hekwerk.

    Exterieur

  • Exterieur, 10-1984. Rechts bevindt zich de achterzijde van de troonzaal. Het houten balkenframe ligt op de 'put', een van de diepere plekken van de attractie, waar de constructie van de Kantelkamer wordt ingebouwd.

    Exterieur

  • Exterieur, 10-1984. In de voorgrond zien we de fundering van de draaischijf. In tegenwoordige tijd arbotechnisch gezien ondenkbaar, maar al zittend op een dakspant worden de hangende nieuwe dakspanten op de juiste plek gemonteerd. Op de achtergrond wordt gestart met het optrekken van de buitenmuur van de 'voorgevel' aan de Vonderplas.

    Exterieur

  • Exterieur, 10-1984. We bevinden ons ter hoogte van het 'Voorportaal' van de gevangenis en kijken richting de Marktscènes. Waar de ladder in de vaargeul staat, varen we straks langs de tandarts. In de achtergrond de Veulenweide, met achterin een witte constructie die vermoedelijk van de bouw van de Bob is.

    Exterieur

november 1984

  • Exterieur, 11-1984. Voorin zien we mogelijk de inham van de Pepper's Ghost van de kalief. We komen van rechts en moeten daar de scherpe bocht (bij de fundering op stempels) maken richting de stormsequentie die we recht in kijken. Technisch gezien staan we in de bocht van de Tweede Marktscène, vlak voor de watergooiende vrouw.

    Exterieur

  • Exterieur, 11-1984. Rechts voorin ligt het handelsschip in de Haven, we varen hier af op de harem, aan de linkerkade komt later de grommende tijger te staan.

    Exterieur

  • Exterieur, 11-1984. We staan in de haven en zien hier de plek waar de 'buitenmuren' van het paleis komen, met het prieeltje en de fontein; aan de rechterzijde komt de boot met marktkooplieden te liggen.

    Exterieur

  • Exterieur, 11-1984. We kijken vanuit de vaargeul van de armenwijk, recht voor ons komen de bedelaars te zitten. De inham in de bocht is die waar de doorgezakte 'ezelbrug' overheen komt. De grote opening in de muur achterin is in de Haven-scène, waar de boten de attractie in gehesen kunnen worden.

    Exterieur

  • Exterieur, 11-1984. We kijken vanaf het voorplein, tegenwoordig de overdekte buitenwachtrij van de attractie, richting de opstaphal.

    Exterieur

  • Exterieur, 11-1984. We staan op de plek van de eerste Kalief, in de Jungle. We kijken richting de opstaphal, waar om de grote kolom in het midden van de draaischijf nu de bedieningsruimte is. Een aantal wielen, die dienen als geleider voor de draaischijf, zijn reeds geplaatst. De langwerpige opening (voor ventilatie) in de buitenmuur is nog steeds herkenbaar in de tegenwoordige opstaphal.

    Exterieur

december 1984

  • Armenwijk, 12-1984. Links boven de bedelaars in de Armenwijk zit dit dakje verscholen, vrij hoog in de scène richting het plafond. Het is hier nog geheel vers, maar wordt later in diverse bruintinten gedecoreerd als onopvallend achtergrondtafereel.

    Armenwijk

  • Armenwijk, 12-1984. Links boven de bedelaars in de Armenwijk zit dit, in basis, groene dakje verscholen. Later wordt dit zeer donker en dof gedecoeerd. Rechtsonder een boog als relief in de muur direct achter de bedelaars. De boog linksonderin is van een 'voordeur' links van de bedelaars. Rechts aan de wand hangt een bouwtekening van Ton van de Ven met daarop de detaillering van de scène.

    Armenwijk

  • Armenwijk, 12-1984. Het aanbrengen van het stucwerk en het krabben/vormgeven van de wanden in de Armenwijk, gezien vanaf de steiger tegenover de kamelen. Rechts onder het ingestorte houten afdak zitten tegenwoordig de bedelaars.

    Armenwijk

  • Armenwijk, 12-1984. Uit balken en plaatmateriaal opgetrokken geveltjes aan de rechterzijde van de armenwijk, nog bedekt met 'stucanet', een flexibel net van staaldraad met karton waar overheen gestuct kan worden. Ook hier een efficiente enkele laag dakpannen, daar waar de suggestie van een volledig pannendakje wordt gewekt. De verschillende scènes zijn in verschillende stadia van het bouwproces. Om overlast van collega's in andere secties te voorkomen hangen tussen de scènes grote plastic zeilen.

    Armenwijk

  • Armenwijk, 12-1984. De hoek van de armenwijk schuin boven de dubbele houten toegangsdeur, bedekt met 'stucanet', een flexibel net van staaldraad met karton waar overheen gestuct kan worden. Op verschillende plekken zwerven de bouwtekeningen waarop nauwkeurige aanzichten van de wandafwerking te zien zijn.

    Armenwijk

januari 1985

  • Armenwijk, 01-1985. De rechterzijde van de armenwijk, het minst opvallend maar gedetailleerd ontworpen en uitgevoerd. Een bijzonder krakkemikkige uitbouw, deels boven de vaargeul, is in basis al scheef geconstrueerd en bedekt met 'stucanet', een flexibel net van staaldraad met karton waar overheen gestuct kan worden. Op de achtergrond de grote boog richting de Marktscène.

    Armenwijk

  • Armenwijk, 01-1985. De poort tussen de armenwijk en de Eerste Marktscène in aanbouw. Het stucwerk en ondergronden zijn gereed. Al het 'oude' houtwerk zoals ballustrades en uitbouwtjes is uitgevoerd met echt oud hout. Aan de rechterzijde een efficiënte manier van decorafwerking, met alleen de eerste rij overhellende dakpannen die zichtbaar zijn voor de bezoeker in de boot, waarmee de suggestie van het overige pannendak al voldoende gewekt is.

    Armenwijk

  • Eerste Marktscène, 01-1985. De eerste Marktscène gezien vanaf de steiger bij de toegangsboog van de scène. Rechts midden zien we het 'verkoopluik' van de groenteverkoper. Het decoratieve reliëf in het raam boven het verkoopluik is voorzien van een houten gefreesd paneel, dat mee wordt gestuct. Voor de inhammen links daarvan bevinden zich later de man met onhandig lange paal en daarnaast de tandarts met zijn wachtende patiënten. Links, net achter de gevel, zien we een zwarte kolom die het dak ondersteunt, net buiten de scène geplaatst.

    Eerste marktscène

februari 1985

  • Exterieur, 02-1985. Tussen november en februari is de volledige buitengevel opgebouwd en al grotendeels afgewerkt, nu bedekt met een laagje sneeuw. Rechts de minaret, met een metalen ladder in de constructie om bovenin te geraken. De grote lichtgele koepel is die van de Bazaar. In de achtergrond een bouwkraan ter hoogte van de Bob in aanbouw, door het raam in het oker torentje voorin zie je een baandeel van de Bob.

    Exterieur

  • Exterieur, 02-1985. Het hoge deel van het dak, besneeuwd. Enkele koepeltjes moeten nog geplaatst worden. Mogelijk gooit het winterweer wat roet in het eten van de weekplanning.

    Exterieur

  • Armenwijk, 02-1985. De rechterzijde van de armenwijk in gedecoreerde staat, gezien vanaf de kamelendrijver aan de overzijde van de scène.

    Armenwijk

  • Eerste Marktscène, 02-1985. De eerste Marktscène gezien vanaf de linkerzijde van de scène, ter hoogte van waar de tandarts staat. Het stucwerk is aangebracht, waarbij ook de gedetailleerde reliëfs (met daaronder een houten gefreesde basis) al zichtbaar zijn. Over de toonbank waar later de groenteverkoper achter staat liggen de bouwtekeningen met gevelaanzichten gedrapeerd.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 02-1985. De Marktscène ter hoogte van de tandarts en de watergooiende vrouw. Alle wanden zijn voorzien van stucwerk en houten detaillering. Balken die als houtkleurig in het zicht blijven, zijn grotendeels uitgevoerd uit echt oud hout. Voor gelakt hout en detaillering wordt nieuw hout gebruikt, maar ook plaatmateriaal, zoals het multiplex uitgefreesde sierlijstje op de balustrade. Na een laag decoratie zijn de zichtbare verschillen tussen de gebruikte materialen nihil.

    Eerste marktscène

  • Tweede Marktscène, 02-1985. De tweede marktscène, gezien vanuit de vaargeul tegenover de tapijtenverkoper, richting de balie van de marktkoopman. De scène is volledig gestuct en wacht op schilderwerk en decoratie. De kolom aan de linkerzijde wordt later aangekleed als reusachtige palmboom.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 02-1985. Het einde van de tweede marktscène, gezien vanuit de vaargeul ter hoogte van de tapijtenverkoper, richting de krokodillentunnel. Boven de tunnel is de onderzijde van een decoratieve uitbouw geconstrueerd en behangen met 'stucanet', een flexibel net van staaldraad en karton waar overheen gestuct kan worden. Uiteindelijk komen hierboven nog een vijftal 'ramen', waarvan de tussenschotten hier al geplaatst zijn. In de achtergrond een tijdelijke tonconstructie, omhoog gehouden met stempels, om de halfronde bakstenen tunnel te metselen. Op de voorgrond een zaagtafel.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 02-1985. Zicht op de grote decoratieve doorgang met openslaande deuren in de achtergrond van de tweede marktscène, gezien vanuit de scène zelf. De wanden aan rechterzijde zijn ingeschaduwd, de wanden aan de linkerzijde, de poort en op de voorgrond de wandfontein moeten nog voorzien worden van decoratie.

    Tweede marktscène

maart 1985

  • Exterieur, 03-1985. De constructie van de minaret bij ochtendgloren, in de voorgrond een bouwkeet met geparkeerd 'dienstvoertuig'.

    Exterieur

  • Armenwijk, 03-1985. De armenwijk, gezien vanaf de boog richting de eerste Marktscène. Alle decors zijn hier ingeschaduwd, maar figuren en rekwisieten ontbreken nog. Het is de eerste scène, een jaar voor opening, die gereed is voor plaatsing van de figuren. Hoe verder men de attractie inloopt hoe minder afgewerkt de scènes zijn. Ter vergelijking: pas over tien maanden zal de Troonzaal in deze fase van gereedheid zijn.

    Armenwijk

  • Armenwijk, 03-1985. De linkerzijde van de Armenwijk, gezien vanuit de uitbouw aan de overzijde van de scène. Er is al geanticipeerd op de showverlichting, gezien de heftig aanwezige en nogal lokale vorm van inschaduwen.

    Armenwijk

  • Armenwijk, 03-1985. De armenwijk, geheel gedecoreerd maar nog zonder figuren en rekwisieten. Op de plek van de ezeldrijver staan de diverse potten verf (deels in saus-emmers van de horeca-afdeling), in de vaargeul staat een compressor voor de verfspuit.

    Armenwijk

  • Armenwijk, 03-1985. Detail van het 'ingestorte' bruggetje waar de ezeldrijver poogt zijn ezeltje overheen te duwen.

    Armenwijk

  • Armenwijk, 03-1985. De rechterzijde van de armenwijk in afgewerkte staat. De inham in de wand krijgt later nog een vloer, zwevend vlak boven waterpeil, met daarachter een gordijn om diepte daarachter te suggereren.

    Armenwijk

  • Eerste Marktscène, 03-1985. De eerste Marktscène, met rechts het verkoopluik van de groenteverkoper, gezien vanuit de vaargeul vlak nadat het decoratiewerk plaats heeft gevonden. De betonnen vloer is voorzien van authentieke tegels.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 03-1985. Zicht op de linkerzijde van de Marktscène, gezien vanaf de man met de houten paal. De tegelvloer is vers gevoegd en aan de overzijde zien we de eerst geplaatste animatronic van de scène, de roepende man bij de mand. Vermoedelijk heeft hij 'standaard' paspop-benen en billen, voor een geloofwaardige contour van een figuur dat alleen zijn bovenlichaam beweegt.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 03-1985. Zicht over de Eerste Marktscène, vanaf de man achter het gordijn, op de Tweede Marktscène. Terwijl de eerste marktscène vrijwel volledig gedecoreerd is, wordt er in de achterste scene nog gestuct. Voorin een palet vol Knauf ('Metsel Pleister Zonder Kalk, waterafstotend'). Aan de linkerzijde de roepende man bij de mand. Vermoedelijk heeft hij 'standaard' paspop-benen en billen, voor een geloofwaardige contour van een figuur dat alleen zijn bovenlichaam beweegt.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 03-1985. Zicht op de eerste Marktscène vanuit de vaargeul, vanaf onder de doorgang richting de tweede Marktscène. Pallets vol Knauf ('Metsel Pleister Zonder Kalk, waterafstotend') liggen klaar om gebruikt te worden voor de tweede Marktscène. Over de uitstekende balken waar de luifel van de groenteverkoper op komt te rusten, zijn poetsdoeken gehangen om te voorkomen dat bouwlieden er hun hoofd aan stoten.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 03-1985. Zicht op de Marktscène vanuit de patiënt in de tandartsstoel. Zelfs in de showvloer, vrijwel niet te zien voor de bezoeker in de boot, zit een geloofwaardig patroon met markeringen van diverse soorten tegels.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 03-1985. Zicht op de Armenwijk vanuit de eerste Marktscène waar de tandarts staat. De afwerking van de wanden nadert voltooiing, al ontbreken rechts aan de pilaren nog sierlijke ornamenten.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 03-1985. De vaargeul van de eerste Marktscène richting de tweede Marktscène, waar een groep personeelsleden wordt rondgeleid langs de scènes. Op de voorgrond pallets vol Knauf ('Metsel Pleister Zonder Kalk, waterafstotend') en een compressor met verfspuit.

    Eerste marktscène

  • Tweede Marktscène, 03-1985. Zicht op de grote decoratieve doorgang met openslaande deuren in de achtergrond van de tweede marktscène, gezien vanuit de scène zelf. De wanden aan rechterzijde zijn ingeschaduwd, de wanden aan de linkerzijde, de poort en op de voorgrond de wandfontein moeten nog voorzien worden van decoratie.

    Tweede marktscène

  • Krokodillentunnel, 03-1985. Cees Bouwens metselt aan een overstekende bakstenen wand vlak boven het wateroppervlakte in de krokodillentunnel, om zo de scherpe bocht naar rechts te kunnen verhullen. De draaischijven waarover de kabel die de boten vooruit trekt in de vaargeul loopt zijn rond met een forse diameter en moeten hier onderdoor kunnen draaien. Ten tijde van het ontwerp van de lay-out was men nog van plan een 'wegvarende' boot rechtdoor achter de krokodillen te plaatsen om de suggestie te wekken dat de boot met gasten door de krokodillen moest varen. Door de rechtdoor lopende gemetselde muur moest het langer een verrassing blijven dat de boten eigenlijk een bocht naar rechts zullen maken.

    Krokodillentunnel

  • Krokodillentunnel, 03-1985. Cees Bouwens metselt aan een overstekende bakstenen wand vlak boven het wateroppervlakte in de krokodillentunnel, om zo de aanstaande bocht die de boten maken te verhullen. De ruimte die we hier rechts van de tunnel zien, kan worden beschouwd als loze ruimte. Bij oplevering van de attractie worden de ronde tunnelbuis en omliggende ruimtes voorzien van een houten plafond - een van de grootste loze ruimtes binnen de attractie waarvan, vanwege de beperkte draagkracht, het niet de bedoeling is dat je er overheen loopt.

    Krokodillentunnel

  • Krokodillentunnel, 03-1985. Een skelet van balken en platen om een tongewelf te kunnen metselen in de Krokodillentunnel.

    Krokodillentunnel

  • Krokodillentunnel, 03-1985. Constructie om het tongewelf te kunnen metselen gezien vanaf het begin van de tunnel.

    Krokodillentunnel

  • Krokodillentunnel, 03-1985. Overzicht van de krokodillentunnel, gezien vanaf de fundering, iets lager dan de kade, waar de krokodillen komen te liggen. De ruimte is relatief groot, omdat oorspronkelijk het idee was nog de 'voorgaande boot' weg te zien varen achter de krokodillen. Uiteindelijk is het effect niet gerealiseerd. De opgestapelde stenen en steigers aan de rechterzijde van de foto verhinderen een doorkijkje naar de naastgelegen Troonzaal.

    Krokodillentunnel

  • Krokodillentunnel, 03-1985. De achterzijde van het trappetje in de Krokodillentunnel, waar in 2010 ratten in werden geplaatst.

    Krokodillentunnel

  • Krokodillentunnel, 03-1985. Bovenzijde van het tongewelf van de Krokodillentunnel.

    Krokodillentunnel

april 1985

  • Exterieur, 04-1985. De Bazaar in aanbouw, die aanvankelijk is opgezet als balie-verkooppunt. Het is een vrij rommelig gedeelte van de bouwplaats, waar prefab onderdelen gestort worden te midden van allerlei bouwafval. Het sparretje is wellicht een overblijfsel van Kerstige aankleding van de bouwplaats.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Het voorplein komt pas laat tijdens de bouw gereed - hier bestaat het nog grotendeels uit het een grasveld met daaromheen bosschages en bomen. Hier net buiten beeld staan de tijdelijke werkplaats en nissenhut en de restanten van de manege. Twee mannen werken aan de minaret.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. De minaret in aanbouw, inclusief de Bazaar in diens originele omvang als balie-verkoop - de helft van de huidige winkel. Het is niet duidelijk of de sparren rechts er al stonden of er in de kerstperiode geplaatst zijn.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Detail van een torentje op het dak, decoratief ingkrabt, nog niet geschilderd en ingeschaduwd.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Het dak van het showgebouw, gezien vanaf de minaret. Enkele prefab-decoraties ontbreken nog op de dakranden. Op de achtergrond goed zicht op de heuvel aan de Vonderplas met Pieckse bankjes.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Het dak van het showgebouw, gezien vanaf de minaret. Inmiddels is de Vonderplas afgegraven tot aan de kademuren. Onder de overkapping aan de kade is men bezig met schilderwerk. Op de achtergrond goed zicht op de heuvel aan de Vonderplas met helemaal rechts de oorspronkelijke stenen brug, nog niet gestuct in de stijl van Fata Morgana zoals later het geval zou zijn.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met nog maar weinig delen in de juiste kleuren afgewerkt en ingeschaduwd.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met nog maar weinig delen in de juiste kleuren afgewerkt en ingeschaduwd.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met nog maar weinig delen in de juiste kleuren afgewerkt en ingeschaduwd.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met nog maar weinig delen in de juiste kleuren afgewerkt en ingeschaduwd. Uiteindelijk wordt één van de twee bomen aan deze zijde nog verwijderd.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met al enkele delen in de juiste kleuren afgewerkt en ingeschaduwd.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met al enkele delen in de juiste kleuren afgewerkt en ingeschaduwd.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met vollledig ingeschaduwde wanden.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Zicht op de voorgevel, met al enkele delen in de juiste kleuren afgewerkt en ingeschaduwd.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. De Bazaar gezien vanuit de minaret. De smalle doorgang met sierlijke boog dient als uitgang richting het plein. Er is nog geen toegang van die zijde tot de winkel. De personeelsingang tot het magazijngedeelte (nog niet toegankelijk vanuit de winkel zelf) bevindt zich aan de andere zijkant.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Dak van het showgebouw, gezien vanaf de minaret, richting de Eftelingsestraat in de hoek van de Kinkenpolder. Tegenwoordig zouden we linksboven de contouren van Efteling Bosrijk moeten zien liggen.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Het dak van het showgebouw, gezien vanaf de minaret. Inmiddels is de Vonderplas afgegraven tot aan de kademuren. Op de achtergrond goed zicht op de heuvel aan de Vonderplas met rechts de oorspronkelijke stenen brug, nog niet gestuct in de stijl van Fata Morgana zoals later het geval. Wel staat vlak voor de brug een tractor en is er een steiger naast de brug geplaatst, met daarnaast weer een roeiboot, wat kan duiden op een spoedige start met de upgrade van de brug in nieuwe stijl.

    Exterieur

  • Exterieur, 04-1985. Decoratief krabwerk aan de gevel, nog niet gedecoreerd.

    Exterieur

mei 1985

  • Exterieur, 06-1985. De koepel wordt op de minaret geplaatst, waarmee een van de laatste exterieur-bouwelementen gereed komt. In de voorgrond de typische kleine witte steentjes waarmee het voorplein bestraat wordt en die er de eerste twaalf jaar blijven liggen. De boom die hier nog naast de minaret staat wordt uiteindelijk verwijderd, vermoedelijk omdat die afbreuk doet aan het zicht op en/of de schaal van de imposante toren.

    Exterieur

  • Exterieur, 05-1985. Zicht op de voorgevel, in keurig ingeschaduwde en afgewerkte staat. Een man in bedrukte Eftelingjas met een duimstok(?) wijst naar een man op het dak (Jan Verhoeven?), die terugzwaait.

    Exterieur

  • Armenwijk, 05-1985. De Armenwijk in afrondende fase. Rondom de bedelaars allerlei gereedschappen van de dames die de laatste hand leggen aan de kleding en decoratie van de maskers. Rechts van het bruggetje bij de ezel staat een kledingrek, aan het bruggetje hangen enkele zwarte kledinghoezen. In de voorgrond het keffende hondje, met daarnaast een forse speaker. Uiteindelijk wordt het hondje meer richting de linker muur geplaatst, minder dicht bij de bedelaars. De oranje emmer is een van de Calvé Pindasaus-emmers uit de park-horeca, die na gebruik worden bewaard voor allerlei doeleinden van de schilders en vormgevers.

    Armenwijk

  • Armenwijk, 05-1985. Henk Merkelbach(?) speelt met een robothondje.

    Armenwijk

  • Armenwijk, 05-1985. De armenwijk na het plaatsen van de eerste figuren. De kamelendrijver, wiens kamelen nog missen, zit nog een meter te ver naar rechts. De ezeldrijver heeft een warrige pruik die later wordt vervangen door een hoofddeksel. De open rug en billen van de ezel worden uiteindelijk voorzien van een transportkist en lappen stof. De tierende man heeft een rood gordijn, dat nog voor de opening wordt vervangen voor een neutraler crème gordijn. Rechts voor de brug staat een kledingrek met diverse alternatieve textielen en een berg lege kledinghoezen.

    Armenwijk

  • Armenwijk, 05-1985. De ezeldrijver met pruik in plaats van hoofddeksel, de ezel nog zonder bepakking, de tierende man met ander gordijn en in de vaargeul een kledingrek met kledinghoezen. Wie goed kijkt ziet hoe zorgvuldig de vloeren gedecoreerd en afgewerkt zijn met her en der ingesleten kinderkopjes.

    Armenwijk

  • Armenwijk, 05-1985. Close-up van de rechterzijde van de armenwijk in gedecoreerde staat, gezien vanaf de gevelrij aan de overzijde van de scène, ter hoogte van het keffende hondje.

    Armenwijk

  • Eerste Marktscène, 05-1985. Doorkijk van de armenwijk naar de Marktscène waar de meeste figuren zijn geplaatst. De groenteverkoper en gesluierde klant ontbreken nog. Positites zijn aan verandering onderhevig: zo staat de man met de houten paal, nu nog een latje, nog vlak voor de marktkoopman terwijl deze uiteindelijk meer richting de tandarts wordt geplaatst. Wellicht speelt daarbij mee dat de paal deels over de boot met bezoekers zou moeten zwieren, een effect wat in de uiteindelijke show maar weinig impact heeft. Rechtsboven op de foto zien we de eerste geplaatste showverlichting, in de vaargeul liggen enorme haspels met kabel.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 05-1985. Zicht vanuit de groenteverkoper op de man met de houten paal, die hier nog een houten latje vast heeft. Uiteindelijk krijgt de man een capuchon in plaats van deze fez-hoofddeksel. Op de achtergrond zijn aan de bruine kolommen polyester ornamenten geplaatst die nog gedecoreerd moeten worden. Ook staat daar de roepende man met boven hem een mand zoals type Sprookjesbosmand. Rechts boven zien we de eerste showverlichting.

    Eerste marktscène

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De tweede marktscène, gezien vanuit de vaargeul tegenover de tapijtenverkoper, richting de balie van de marktkoopman. De scène is in de afrondende fase van het schilderwerk en decoratie. De kolom aan de linkerzijde wordt later aangekleed als reusachtige palmboom.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De tweede marktscène gezien ter hoogte van de ezel van de tapijtverkoper richting de balie van de marktkoopman. Rechts in de hoek liggen de planken over het gat in de vloer waar uiteindelijk de loop-techniek van de tapijtverkoper wordt geplaatst. Aan de rand van de vaargeul een aantal houten kratten met papier omhulde authentieke props, waaronder waarschijnlijk meer oude keramieken tegels zoals die er naast staan.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De uitbouw met schimmenspel, aan het eind van de tweede marktscène, staat hier in de grondverf.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De tweede marktscène, gezien vanuit de vaargeul. De wanden zijn gestuct en wachten op verf en decoratie. Oude kratjes met antieke tegels aan de voorzijde. De ruimte achter de openslaande houten deuren wordt later opgevuld met kunstgroen.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De wandfontein in de tweede marktscène, volledig gestuct, inclusief alle ornamenten en vormen waardoor het als één stenen geheel oogt. De waterbak wordt gebruikt als tafel om bouwtekeningen met wandaanzichten te bekijken.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 05-1985. Zicht op de grote decoratieve doorgang met openslaande deuren in de achtergrond van de tweede marktscène, gezien vanuit de scène zelf. De wanden zijn ingeschaduwd, de poort en op de voorgrond de wandfontein moeten nog voorzien worden van decoratie.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De balie van de marktkoopman in de tweede marktscène gezien vanuit de loopbrug achter de tegenover gelegen gevel. Het decoratieve schilderwerk van deze gevel is afgerond, aan de linkerzijde zien we de decoratieve doorgang die nog in zijn basiskleur staat. Rechts de doorgang naar de eerste marktscène, waar de tandarts zijn patiënten helpt.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De doorgang tussen de eerste en tweede marktscènes, gezien vanuit de tweede. Om overlast van collega's in andere secties te voorkomen hangen tussen de scènes grote plastic zeilen.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 05-1985. De uitbouw met schimmenspel, aan het eind van de tweede marktscène, gezien vanuit een hoger raam in de scène. Het zijraam mist nog en er zit geen glas in de ramen, waardoor we kunnen zien dat de hele ruimte van binnen wit is geschilderd, bevorderlijk voor de reflectie van de schimmen.

    Tweede marktscène

  • Krokodillentunnel, 05-1985. Begin van de tunnelbuis, rechts hiervan staat de waarschuwende man.

    Krokodillentunnel

juni 1985

  • Exterieur, 06-1985. De koepel van de minaret in azuurblauw gelakt, klaar om naar diens definitieve plek gehesen te worden.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Bouwlieden op de minaret tijdens het plaatsen van de koepel, gezien vanaf de Eftelingsestraat. In de achtergrond zien we de net geopende Bob.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Bouwlieden op de minaret tijdens het plaatsen van de koepel.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Bouwlieden op de minaret tijdens het plaatsen van de koepel.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Bouwlieden op de minaret geleiden de koepel zodat die exact aansluit op de wanden.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Bouwlieden op de minaret geleiden de koepel zodat die exact aansluit op de wanden.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Twee mannen plaatsen een, hier nog ingepakte, enorme bladgouden piron met halve maan op de minaret, waarmee het hoogste punt van de attractie is bereikt.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Twee mannen plaatsen een, hier nog ingepakte, enorme bladgouden piron met halve maan op de minaret, waarmee het hoogste punt van de attractie is bereikt.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Twee mannen plaatsen een enorme bladgouden piron met halve maan op de minaret, waarmee het hoogste punt van de attractie is bereikt.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Afwerking van de minaret. De boom die hier naast de minaret staat wordt uiteindelijk verwijderd, vermoedelijk omdat die afbreuk doet aan het zicht op en/of de schaal van de imposante minaret.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Schilders werken aan de Bazaar. De bomen die hier rondom de Bazaar en de minaret staan worden later nog verwijderd, vermoedelijk omdat het afbreuk doet aan het zicht op en/of de schaal van de imposante minaret.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. De kademuur staat overeind. Op de voorgrond de Bazaar, met op de achtergrond de restanten van de manege (golfplatendak) en daarachter de werkplaats en nissenhut. Er wordt nog een jaar gewerkt aan de afwerking van de binnenzijde en zodoende is de werkruimte hard nodig.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Close-up van de Minaret, wel geschilderd maar nog niet ingeschaduwd.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. De Bazaar in de basiskleuren van het gebouw.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Zicht op de voorgevel, in keurige ingeschaduwde en afgewerkte staat. Ook de brug heeft inmiddels zijn Fata Morgana-metamorfose ondergaan. Wat opvalt is de enorme hoeveelheid groen op het voorplein, wat later grotendeels zal worden gekapt als het plein eenmaal wordt aangelegd en afgewerkt.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Zicht op de voorgevel, in keurig ingeschaduwde en afgewerkte staat.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Zicht op de voorgevel, in keurig ingeschaduwde en afgewerkte staat.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Zicht op de voorgevel, in keurig ingeschaduwde en afgewerkte staat.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Zicht op de voorgevel, in keurig ingeschaduwde en afgewerkte staat. Men is druk bezig met het egaliseren van de kade voor het bestraten.

    Exterieur

  • Exterieur, 06-1985. Zicht op de voorgevel, in keurig ingeschaduwde en afgewerkte staat. In de achtergrond staan nog steeds de oranje bouwketen van Pepping.

    Exterieur

  • Armenwijk, 06-1985. Kostuumontwerper Jeannette Hildersley en haar collega werken aan de bedelaars, op de achtergrond kijkt een collega naar de zittende kamelendrijver. Rondom staan potjes grime waarmee de maskers worden gedecoreerd (tegenwoordig gebeurt dat niet meer met grime maar met verf). Door aan de dakranden van de gevels afdakjes van donkere pannen te maken valt de overgang naar het onafgewerkte plafond minder op.

    Armenwijk

  • Armenwijk, 06-1985. De armenwijk gezien vanaf de loopbrug boven de doorgang richting de Marktscène. In de vaargeul kijkt vormgever-techneut Joop de Bont mee met de dames die de bedelaars voorzien van grime. Rekwisieten ontbreken nog waardoor de bedelaars in het luchtledige leunen. Aan de linkerzijde een voorbeeld van hoe efficient om te gaan met materiaal, waar maar één rijtje dakpannen gebruikt is omdat eventuele andere pannen toch niet te zien zouden zijn voor de bezoeker van de attractie.

    Armenwijk

  • Eerste Marktscène, 06-1985. Mandenvlechter en koperslager in de Marktscène, en dier verschillende losse voeten daaromheen. Ook de groenteverkoper en de gesluierde vrouw zijn gearriveerd. In de achtergrond de voorbijlopende man, inclusief een rails met rijdende motor voor zijn loop-beweging, vergelijkbaar met de Monikkengang in het 7 jaar eerder geopende Spookslot. Aan de rechterzijde, onder het afdakje, de uitgeslepen paspop-achterzijde van de figuur die uiteindelijk aan de binnenzijde van het gesloten gordijn komt te staan.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 06-1985. De tandarts en zijn patiënten, inclusief kleding maar nog zonder rekwisieten. De 'voeten' van de tandarts, met daarnaast de mechaniek van het bewegen van de tandartsstoel, worden in de uiteindelijke show bekist met een houten 'afstapje' waarop de voeten van de tandarts rusten. In de voorgrond een deel van de beige plastic draagtas met twee Pieckse kabouters, zoals begin jaren tachtig in omloop.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 06-1985. Close-up van de fruitverkoper (met paprika) en de gesluierde vrouw (maiskolf). Op de toonbank allerhande rommel, van kniptangetjes tot koffiebekertjes. Op de grond een afgevallen handje.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 06-1985. Close-up van de watergooiende vrouw met de oorspronkelijke kruik, nog zonder schenktuit, waardoor het water makkelijker op het houten balkon terecht komt, wat daarvan gaat rotten. Om rotting tegen te gaan zijn douglas schaaldelen gebruikt, een houtsoort die goed tegen vocht kan.

    Eerste marktscène

  • Vallend hek, 06-1985. Vers gevoegde tegels op de rechterkade van de Vallend Hek-scène, gezien vanuit de ramen aan de overkant. Dit is ongeveer het uitzicht dat de knikkende wachter zal hebben, die hier later wordt geplaatst.

    Vallend Hek

  • Vallend hek, 06-1985. De muur van de linkerkade van de Vallend Hek-scène. Achter het tweede raam van links wordt later de knikkende wachter geplaatst. Nu is er nog rechtstreeks zicht op de trap die toegang geeft tot de hoog gelegen dienstroute achter de Gevangenis-scène.

    Vallend Hek

juli 1985

  • Exterieur, 07-1985. Het exterieur is nu ook grotendeels afgewerkt. In de attractie zelf, inclusief de wachtrij (hier nog onbetegeld) moet nog veel gebeuren.

    Exterieur

  • Exterieur, 07-1985. Het exterieur is al grotendeels afgewerkt. De witte kleine steentjes voor de bestrating van het plein zijn reeds geleverd, maar het zal nog even duren voordat het voorplein in gereedheid wordt gebracht.

    Exterieur

  • Tweede Marktscène, 07-1985. De tweede marktscène, gezien vanaf de boog van de eerste marktscène. Enkele animatronics, de toeschouwers van de fluitende fakir, zijn geplaatst. In de voorgrond staat een 'stoel' met nokkenschijven, klaar om geplaatst te worden aan de andere kant van de vaargeul. De zwarte kolom aan de rechterzijde wordt later aangekleed als enorme palmboom.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 07-1985. De uitbouw met schimmenspel, aan het eind van de tweede marktscène, staat hier in de basiskleuren en behoeft nog een flinke laag patina. In de achtergrond het begin van de Krokodillentunnel. Rechts onderin de sleuf voor de mechaniek van de loopband van de Tapijtverkoper.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 07-1985. Het einde van de tweede marktscène, gezien vanaf de flessenverkoper richting de tapijtverkoper. Al het decoratiewerk is afgerond. Op de plek waar de tapijtverkoper komt te staan liggen steigerplanken om te voorkomen dat iemand het gat in stapt waar later de mechaniek van zijn loopbeweging in komt te staan. In de vaargeul staat een stoel met nokkenschijven, klaar om onder de scènes (op het niveau van de vaargeul) geplaatst te worden.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 07-1985. De uitbouw met schimmenspel, aan het eind van de tweede marktscène, staat hier in de basiskleuren en behoeft nog een flinke laag patina. Het zijraam mist nog en er zit geen glas in de ramen, waardoor we kunnen zien dat de hele ruimte van binnen wit is geschilderd, bevorderlijk voor de reflectie van de schimmen.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 07-1985. De tweede marktscène, gezien vanaf de loopbrug aan de overkant van de scène. De animatronics, nog op hun houten onderplaten, worden gepositioneerd. Hier zien we de drie toeschouwers en rechts de fakir met fluit. In de achtergrond zien we de balustrade naast de trap richting de kelder (niveau van de vloer van de vaargeul) onder de scène. Daarnaast een stuk deurbeslag, wachtende om gemonteerd te worden op de houten openslaande deuren, die later nog turquoise gelakt worden. De nu nog kale achtergrond wordt later opgevuld met kunstgroen.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 07-1985. De wandfontein in de tweede marktscène, volledig gedecoreerd, alleen de waterspuiter zelf mist nog.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 07-1985. Close-up van de grote decoratieve doorgang met openslaande deuren in de achtergrond van de tweede marktscène, volledig gedecoreerd.

    Tweede marktscène

  • Vallend hek, 07-1985. Het valhek, gezien vanuit de vaargeul. De voorportaal-scène hierachter staat vol met steigers waar decorateurs bezig zijn met afwerking.

    Vallend Hek

  • Voorportaal, 07-1985. De wand tegenover de scène met de buikdanseres, gezien vanuit de positie van de schele schutter in de rotsen. Het decoratiewerk aan de wand lijkt afgerond, maar de losse rotsen, deels polyester, worden nog aan elkaar gemaakt met gaas.

    Voorportaal

  • Voorportaal, 07-1985. Detail van de wand tegenover de scène met de buikdanseres, gezien vanuit de vaargeul.

    Voorportaal

  • Voorportaal, 07-1985. De rotsgang waarin je de martelscène en de cellen ziet, gezien vanuit de rotswand waar de schele schutter komt te staan. Hier zie je goed hoe het gespecialiseerde bedrijf GFK-Formteile van allerlei losse rots-vormen, afgietsels van echte rotsen, één rotswand wordt gecreëerd. Het moet arbeidsintensief werk zijn geweest om alle vormen te slijpen en vervolgens de naden geloofwaardig aan elkaar te plaatsen. Helemaal achter zien we de gasbetonblokken waar later de rots van de tweede kalief tegenaan wordt gemaakt.

    Voorportaal

  • Voorportaal, 07-1985. Middels een geïmproviseerde hijsbalk op de bovenzijde van de rotswand wordt materiaal naar boven gebracht. De timmerman in het rode shirt staat op de plek waar later de schele schutter wordt geplaatst. Linksonder de inham waar de cipier met de gier plaatsneemt.

    Voorportaal

  • Voorportaal, 07-1985. De trap tussen het voorportaal met de buikdanseres en de rotswand met de schele schutter. De kans is groot dat de groene trapleuning met beige bolletjes, hier al roestig, een restant uit elders in het park is dat hier is hergebruikt. In de voorgrond ligt een rol gaas om de naden van de rotsen te vullen en dicht te kunnen smeren.

    Voorportaal

  • Voorportaal, 07-1985. De voorportaal-scène met de buikdanseres gezien vanuit de rotswand waar de schele schutter komt. In de ramen wordt later melkglas geplaatst waarachter licht schijnt, en ook de agressieve ijzeren puntenkammen op de vensterbanken ontbreken nog. De kans is groot dat de groene trapleuning met beige bolletjes, hier al roestig, een hergebruikt restant is elders uit het park.

    Voorportaal

  • Voorportaal, 07-1985. De voorportaal-scène met de buikdanseres gezien vanuit de vaargeul. De echte houten deuren worden later geopend gepositioneerd en geven dan de scène wat meer diepte. In de ramen wordt later melkglas geplaatst waarachter licht schijnt en ook de agressieve ijzeren puntenkammen op de vensterbanken ontbreken nog.

    Voorportaal

augustus 1985

  • Schatkamer, 08-1985. Een 'zwevende' fundering voor het einde van de schatkamer tegenover de glasplaat van de derde Kalief, waarbij het belangrijk is dat er onverwacht een scherpe bocht naar rechts wordt gemaakt wanneer de Pepper's Ghost verdwijnt. De onverwachte bocht vereist dat de draaischijf grotendeels onder de wand komt te liggen, waarvoor er een inkeping in de fundering moet komen. De foto is genomen vlak na de toegangsdeur tot de Stormsequentie.

    Schatkamer

  • Stormsequentie, 08-1985. De stormsequentie, de kaalste scène van de attractie. Hier nog met ongestucte muren en ongelakt balkenplafond.

    Stormsequentie

oktober 1985

  • Krokodillentunnel, 10-1985. De krokodillentunnel, een half jaar voor opening van de attractie. Het tongewelf is gereed. Op de vloer kabelhaspels.

    Krokodillentunnel

  • Krokodillentunnel, 10-1985. De krokodillentunnel, een half jaar voor opening van de attractie. Op de helft van het waterpeil is een verlaagde fundering gemaakt om de krokodillen te kunnen plaatsen.

    Krokodillentunnel

  • Vallend hek, 10-1985. De Vallend Hek-scène een half jaar voor de opening, gezien vanuit de vaargeul in de Krokodillentunnel. De figuren zijn nog niet aangekleed en rekwisieten ontbreken. We hebben goed zicht op de bewegende beugel op het hoofd van de rechter wachter, die in het openingsjaar diens tulband voor zijn ogen laat zakken waardoor de wachter 'per ongeluk' het kanon af laat gaan.

    Vallend Hek

  • Vallend hek, 10-1985. De doorgang van de Krokodillentunnel richting het Vallend Hek, gezien vanaf de linkerkade van de scène. Omdat de boot een scherpe bocht moet maken is de draaischijf van de kabel in de hoek geplaatst waar hier de fundering een stuk naar binnen wijkt.

    Vallend Hek

  • Vallend hek, 10-1985. De wachter met de sabel, seinend naar de man achter het raam, een half jaar voor de opening. De sabel die hij moet uittrekken maakt al integraal onderdeel uit van de animatronic.

    Vallend Hek

  • Vallend hek, 10-1985. De wachter met de fakkel en een (hier nog ontbrekende) vallende tulband staat op een verder nog lege, maar afgewerkte kade.

    Vallend Hek

  • Vallend hek, 10-1985. Het valhek waarnaar de scène is genoemd, gezien vanuit de vaargeul.

    Vallend Hek

  • Voorportaal, 10-1985. De bocht van rotsen waar de schele schutter op plaatsneemt en de inham waar de giercipier komt te zitten, gezien vanuit het voorportaal van de gevangenis waar de buikdanseres haar kunsten vertoont. Het decoratiewerk is afgerond, maar kunstgroen, figuren en andere rekwisieten ontbreken nog.

    Voorportaal

  • Harem, 10-1985. De deur rechts in de hoek van de Harem-scène is nog grotendeels ongedecoreerd. De ruimte tussen de vloer en de deur wordt later voorzien van een forse trap.

    Harem

  • Troonzaal, 10-1985. De hoek van de Troonzaal waar de Pasha op zijn verhoging zit, gefotografeerd vanuit de plek waar tegenwoordig diens gasten zitten. Links in de hoek zien we witte lichaamsdelen van de Djinn. Alle pilaren krijgen nog decoratieve ombouwen met marmer-imitatie en daartussen komt nog de trapsgewijze verhoging. Alle ramen worden voorzien van glas-in-lood-imitatie en behangen met Aziatisch behang, bij gebrek aan niet-leverbaar Oosters behang.

    Troonzaal

  • Schatkamer, 10-1985. Een 'zwevende' fundering voor het einde van de schatkamer tegenover de glasplaat van de derde Kalief, waarbij het belangrijk is dat er onverwacht een scherpe bocht naar rechts wordt gemaakt wanneer de Pepper's Ghost verdwijnt. De onverwachte bocht vereist dat de draaischijf grotendeels schuil gaat onder de wand, waarvoor er een inkeping in de fundering moet komen. De foto is genomen vlak na het passeren van de Djinn. Links Tiny Brabers, werktuigbouwkundig medewerker.

    Schatkamer

november 1985

  • Jungle, 11-1985. Vanuit de vaargeul van de Jungle kijken we naar de eerste Kalief, van wie we de armen zien achter de gaasconstructie waarin later het kunstgroen wordt bevestigd. Grote lappen schors worden tot boom gevormd.

    Jungle

  • Jungle, 11-1985. Grote lappen schors worden tot boom gevormd, rechts van de eerste kalief.

    Jungle

  • Eerste Marktscène, 11-1985. Bijna alle figuren van de marktscène staan op hun definitieve positie, maar enkele rekwisieten ontbreken nog. Zo ook de slapende jongen in de mand naast de groenteverkoper. In de achtergrond een kledingrek, van verschillende figuren wordt de kleding passend gemaakt. Zo mist de tandarts zijn rode mantel, al zijn de klittenband-mouwen al wel aanwezig op de pop. Pas in een laat stadium kiest men er voor alsnog de stoel van de tandarts in kleur te beitsen. Voor de tandartspatiënten staat de houten tafel die bij de flessenverkoper in de tweede marktscène hoort. De antieke handkar wordt uiteindelijk als rekwisiet ingezet in de gaanderij in de achtergrond.

    Eerste marktscène

  • Tweede Marktscène, 11-1985. De tweede marktscène, gezien vanuit de vaargeul. Rechts de flessenverkoper inclusief twee bijbehorende speakers, in de voorgrond naar achteren gericht (in beginpositie) de tapijtverkoper. In de achtergrond het groepje toeschouwers rondom de fluitende fakir en zijn slangenmand. Links achterin staat een figuur met het bovenlichaam van de lijfwachten van de Pasha, wat erop duidt dat deze nog in de verkeerde scène staat.

    Tweede marktscène

  • Voorportaal, 11-1985. De voorportaal-scène met de buikdanseres gezien vanuit de vaargeul. Aan de rondzwervende steigerdelen te zien is het decoratieproces kort geleden afgerond. Een aantal figuren is geplaatst, een aantal ontbreekt.

    Voorportaal

  • Voorportaal, 11-1985. Een uitstulping in de muur schuin tegenover de voorportaal-scène wordt voorzien van enkele palmbomen, grotendeels in pvc-pijpen, onderin afgedekt met hier nog te versnijden kunstgras en ander kunstgroen. Later wordt de uitstulping van onder dichtgemetseld. Vlak daarnaast is getest met een toorts en gasfles, maar nog voor de opening is de toorts weggehaald. Wellicht omdat die vrij dicht bij het kunstgroen hangt. In de achtergrond een groot houten rad voor de (decoratieve) aandrijving van de gevangenis-loopmolen en daarnaast een 'stoel' met nokkenschijven.

    Voorportaal

  • Gevangenis, 11-1985. De rotsgang van de Gevangenis-scène gezien vanuit de vaargeul tegen de vaarrichting in. In de achtergrond een groot houten rad voor de (decoratieve) aandrijving van de loopmolen en daarnaast een 'stoel' met nokkenschijven, met een figuur ernaast. De spijlen van de cellen, waarvan de achterkant wordt afgedekt met rotswand, zijn in het midden nog geopend om efficiënt in te kunnen richten.

    Gevangenis

  • Gevangenis, 11-1985. De cellen tegenover de gevangenis, gezien vanuit de vaargeul tegenover de schele schutter. Persoon in lichtblauwe blouse is vermoedelijk Henny Knoet die 'zijn' uitgewerkte scenes hier bekijkt. Rechts voorin de plek waar de cipier met gier komt te zitten.

    Gevangenis

  • Gevangenis, 11-1985. De gevangenis-scène, ruim vier maanden voor opening, moet nog volledig worden opgebouwd. Het is één van de scenes die grotendeels door de bouwdienst in de werkplaats wordt voorbereid en in losse delen ter plekke in elkaar gezet wordt, mede vanwege het grote formaat en de samenhang tussen alle decor-onderdelen. Bij de bananendoos zien we de middenbalk van het looprad, met één gevangene, alvast geplaatst. In de voorgrond een stapel houten spijlen van het te bouwen rad.

    Gevangenis

  • Gevangenis, 11-1985. De gevangenis-scène, ruim vier maanden voor opening, is hier in aanbouw, waarbij het looprad met gevangenen afgelopen weken in elkaar is gezet. Ook uit hout opgetrokken is het levensgrote hakmes, voorzien van een triplex-snijblad dat later vakkundig als metaal gedecoreerd wordt.

    Gevangenis

  • Haven, 11-1985. Close-up van de gemarmerde pilasters in de Haven-scène, onder andere door Sint Lucas-staigaire Karin Koppelmans gedecoreerd.

    Haven

  • Haven, 11-1985. Het dak van het paviljoentje in de haven-scène, gefotografeerd vanuit het grote schip. Op de dakrand staan gipsen ornament-randen die elders in de scène ook tegen de muur zijn bevestigd. De pironnen zijn mogelijk gemaakt uit een mal die voor pironnen elders in het park al was geproduceerd.

    Haven

  • Haven, 11-1985. Het paviljoen in de haven-scène gefotografeerd vanuit de loopbrug boven de rotsdeur die er toegang toe geeft. Omdat de scène visueel hoog zou moeten zijn, maar de gast er altijd vanuit een laag standpunt in kijkt heeft een groot deel van de scène geen vloer. De trap rechts start vlak achter de tijgertemmer, om de hoek van het paviljoen.

    Haven

  • Haven, 11-1985. Het paviljoen in de haven-scène gefotografeerd vanuit de loopbrug boven de rotsdeur die er toegang toe geeft. Omdat de scène visueel hoog zou moeten zijn maar de gast er altijd vanuit een laag standpunt in kijkt, heeft een groot deel van de scène geen vloer.

    Haven

  • Haven, 11-1985. De poort van de Haven naar de Harem, gezien vanuit de vaargeul. In de voorgrond twee 'stoelen' met nokkenschijven. Achter de poort kijken we dankzij een nog volledig ontbrekende harem-scène rechtstreeks op de achterzijde van het raam van de Troonzaal.

    Haven

  • Troonzaal, 11-1985. In de hoek van de Troonzaal is de houten verhoging gebouwd waarop de pasha plaatsneemt. Uiteindelijk wordt het geheel volledig bekleed met het tapijt dat ook op de vloer komt te liggen en blijven alleen de randen, goudgeschilderd, zichtbaar. De pilaren hebben een witte basislaag om overheen te marmeren, aan de onderzijdes missen nog de polyester decoratieve ombouwen. Ook mist nog het Aziatische behang, bij gebrek aan niet-leverbaar Oosters behang.

    Troonzaal

  • Troonzaal, 11-1985. De vaargeul van de Troonzaal, gezien vanuit de doorgang richting de Djinn. Twee decorateurs bevestigen een band met een rood-gouden motief aan de plafond-constructie waar de draperieën later worden ingehangen. Links voorin staat een fiets, het snelste vervoersmiddel om je via de vaargeul door de attractie te bewegen.

    Troonzaal

  • Troonzaal, 11-1985. Detail van een raam aan de achterzijde van de Troonzaal. Het kozijn wordt later voorzien van vier houten pilasters, het raam wordt uiteindelijk voorzien van melkglas en de omliggende muren worden voorzien van behang.

    Troonzaal

  • Troonzaal, 11-1985. Detail van een raam ter hoogte van het bandje in de Troonzaal, op de linkerkade. De witte delen worden nog voorzien van wit en roze marmer, de rode delen worden uiteindelijk behangen.

    Troonzaal

  • Schatkamer, 11-1985. Doorkijkje vanaf de schatkamer richting de derde kalief. Later zouden we hier rechts en links de benen van de Djinn kunnen zien - nu kunnen we nog enkel op de kade de hand van de Djinn ontwaren. Rechtsonder in de vaargeul een fiets, de meest efficiënte manier om je tussen de scenes te verplaatsen.

    Schatkamer

  • Kantelkamer, 11-1985. De staalconstructie van de Kantelkamer, gezien vanuit de kamer zelf tegen de vaarrichting in, dus richting de stormsequentie. De meebewegende vloer is geheel uitgevoerd uit stalen roosterwerk, waaroverheen de boten straks varen.

    Kantelkamer

  • Kantelkamer en laatste Jungle, 11-1985. Een loopbrug boven de 'uitgang' van de Kantelkamer, vanuit de laatste Jungle gefotografeerd. In het zwarte raster worden later alle planten geplaatst. De loopbrug loopt tussen de opstaphal van de attractie en de (keurig betegelde) personeelsruimtes achter de scènes en is dus een veelgebruikte personeelsroute.

    Kantelkamer

december 1985

  • Opstaphal, 12-1985. In de opstaphal is recent begonnen met de constructie van de wachtrij die boven het water de controuren van de muren volgt. Vlak boven het waterpeil loopt de betonfundering over in gestucte muur.

    Opstaphal

  • Opstaphal, 12-1985. Vanaf een steiger in de vaargeul van de opstaphal wordt gewerkt aan de betimmering van de wachtrij die de contouren van de muren volgt. We kijken hier de uitgang van de attractie in.

    Opstaphal

  • Opstaphal, 12-1985. We staan in de vaargeul van de opstaphal, waar werklieden op steigers bezig zijn met de afwerking en bekabeling van de ruimte. De bekabeling loopt tussen de dakspanten, die later worden afgedekt met plafondplaten. In de voorgrond een zaagtafel.

    Opstaphal

  • Eerste Marktscène, 12-1985. Close-up van de mandenvlechtende vrouw en daarachter de gesluierde dame die tussen de hangende manden neust.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 12-1985. Close-up van de mandenvlechter voorin de scène. De voeten en handen van de figuren zijn vrij grof afgewerkt en worden pas bij een renovatie van de figuren in 2010 aangepast.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 12-1985. Het eerste deel aan de rechterzijde van de Marktscène, rijkelijk bezaaid met rekwisieten. De gezichten zijn theatraal opgemaakt om goed uit te komen in de contrastrijke showverlichting, met lichte accenten op de lichtvangende delen van de gezichten.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 12-1985. Close-up van de tandarts en zijn patiënten, een tafereel dat al redelijk gelijk is aan de foto zoals die jarenlang in de fotoboekjes te zien was. De middelste patiënt mist het antieke rekje in zijn handen, dat er nu nog rechts naast ligt. In de achtergrond wordt uiteindelijk nog een bonte jas en hoed gehangen om de kale wand wat te breken.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 12-1985. De watergooiende vrouw in de staat waarin ze de eerste jaren in de attractie te zien blijft. Alleen een gordijntje achter haar ontbreekt nog. Later verandert de kleding en wordt de kruik vervangen door een exemplaar met schenktuit, wat het 'morsen' tegen het decor tegen moet gaan.

    Eerste marktscène

  • Eerste Marktscène, 12-1985. De watergooiende vrouw in de staat waarin ze de eerste jaren in de attractie te zien blijft. Alleen een gordijntje achter haar ontbreekt nog. Later verandert de kleding en wordt de kruik vervangen voor een exemplaar met schenktuit, wat het 'morsen' tegen het decor tegen moet gaan. Achter haar zien we een geleider met opgerolde waterslang, die meebeweegt als de vrouw naar voren beweegt.

    Eerste marktscène

  • Gevangenis, 12-1985. In de gevangenis-scène is in een maand tijd een houten martelwerktuig in elkaar gezet, op allerlei mogelijke manieren met elkaar verbonden. Enkele animatronics zijn geplaatst, evenals het ingestorte trappetje in de achtergrond. De toorts onder het trappetje ontbreekt nog.

    Gevangenis

  • Gevangenis, 12-1985. De gevangenisscène is in korte tijd gedecoreerd, waarbij het vers gebouwde martelwerktuig er nu uit ziet alsof het al decennia in gebruik is. Voorin de scène mist nog het het decor en de persoon die aan een hendel trekt, waardoor er nu vrij zicht is op het contragewicht van de meterslange blaasbalg.

    Gevangenis

  • Haven, 12-1985. Overzicht van het linkerdeel van de Haven-scène, het paviljoentje met (nu nog op de grond liggende) fontein. De kunstbuxus-hagen staan nog in hun houten bekisting, de pilasters zijn nog niet voorzien van hun blauwe verdikkingen.

    Haven

  • Troonzaal, 12-1985. Decoratieve boeiboorden in de Troonzaal, voorzien van ezelsrug en een uitgewerkt bloemenmotief van Ton van de Ven. Middels zeefdrukken en zeefdrukramen met verschillende kleuren werden de tientallen meters met dezelfde patronen in de werkplaatsen voorbereid en kant en klaar in de attractie geplaatst.

    Troonzaal

  • Troonzaal, 12-1985. Decoratieve boeiboorden en plafondafwerking boven de Pasha, met uitgewerkte patronen van Ton van de Ven. Middels zeefdrukken en zeefdrukramen met verschillende kleuren werden de tientallen meters met dezelfde patronen in de werkplaatsen voorbereid en kant en klaar in de attractie geplaatst.

    Troonzaal

  • Troonzaal, 12-1985. Reinier Mieris voorziet de Troonzaal van marmer-imitatie. Mieris werkte van midden jaren zestig tot aan zijn pensionering begin jaren negentig bij de Efteling. Op zijn hoofd een witte Natuurpark de Efteling-personeelspet.

    Troonzaal

  • Schatkamer, 12-1985. Het hoofd van de Djinn, bijna twee meter hoog, uitgevoerd in polyester, ligt te wachten in de rotsgang van de gevangenis.

    Schatkamer

winter 1985/86

  • Kantelkamer, ± 03-1986. Werktuigbouwkundige Tiny Brabers (l) en vormgever Hans Pulles bekijken de spuitkoppen (voor het bubbel-effect) die afgedekt zullen worden met de goudkleurige schalen, die hier ondersteboven staan opgesteld.

    Kantelkamer

  • Kantelkamer, winter '85-'86. Vormgever Hans Pulles werkt in de Waterorgelfoyer aan de slangenkop die aan het eind van de Kantelkamer moet komen. Op de voorgrond ter referentie het model dat hij eerder maakte. De Waterorgelfoyer werd tijdens de jaarlijkse wintersluitingen ingezet als extra atelierruimte voor de decorateurs.

    Kantelkamer

  • Kantelkamer, winter '85-'86. Vormgever Hans Pulles werkt in de Waterorgelfoyer aan de slangenkop die aan het eind van de Kantelkamer moet komen. Op de voorgrond ter referentie het model dat hij eerder maakte. De Waterorgelfoyer werd tijdens de jaarlijkse wintersluitingen ingezet als extra atelierruimte voor de decorateurs.

    Kantelkamer

  • Kantelkamer, winter '85-'86. Vormgever Hans Pulles werkt aan de slangenkop die aan het eind van de Kantelkamer komt. Op de voorgrond het model dat hij eerder maakte.

    Kantelkamer

januari 1986

  • Opstaphal, 01-1986. Twee maanden voor opening, in de afgelopen maand is de volledige binnenwachtrij betimmerd en gereed gemaakt voor afwerking. De brandmeldinstallaties en brandhaspels zijn aangesloten. Op de draaischijf een grote voorraad hout voor de aftimmering van de verdere ruimte.

    Opstaphal

  • Opstaphal, 01-1986. We staan op de verhoogde binnenwachtrij en kijken richting de uitgang van de show. Het houtwerk is hier afgelopen weken gelakt. Tussen de dakspanten zijn balken geklemd om de plafondplaten aan te bevestigen. In de vaargeul zien we Hans Pulles, voorovergebogen voor een bouwtekening. Daarachter de door hem vormgegeven polyester pilaren van de Kantelkamer, nog één scène verwijderd van hun eindbestemming.

    Opstaphal

  • Opstaphal, 01-1986. Installateurs werken aan de bekabeling van de ruimte voordat deze wordt dichtgemaakt met plafondplaten.

    Opstaphal

  • Opstaphal, 01-1986. De rotsen in de Jungle zijn gereed en er wordt druk gewerkt aan de afwerking van de wachtrij. Het plafond, deels plafondplaat en deels doek, maar ook alle wandarmaturen ontbreken nog.

    Opstaphal

  • Opstaphal, 01-1986. We zien de constructie van wat later de operatorruimte van de attractie moet worden. Er wordt met veel personeel gewerkt aan de afwerking van de ruimte, zoals het schilderwerk en de plafondafwerking.

    Opstaphal

  • Jungle, 01-1986. Zicht op de jungle vanaf de ingangsrots. Veel kunstgroen in kartonnen dozen, afgewisseld met echte palmboomstammen en bamboestammen geïmporteerd uit de Filipijnen. Enkele stammen lopen door in de vaargeul, in pvc pijpen om rotting tegen te gaan.

    Jungle

  • Jungle, 01-1986. Zicht op de eerste bocht van de jungle. Voor de witte achterwand komt later een 3D-relief van een paleis te staan tegen een avondschemering.

    Jungle

  • Jungle, 01-1986. Echte lianen tussen het vele kunstgroen in de jungle, vlak na de eerste bocht.

    Jungle

  • Jungle, 01-1986. De jungle nadert voltooiing, op een provisorische werktafel in de vaargeul worden planten omwikkeld met metaaldraad voordat ze worden bevestigd aan de gaasframes aan de wanden. Laatste naadjes worden geplamuurd en gedecoreerd. Rechts onder de nooddeur zijn twee onderwaterspots gemonteerd die aan gaan zodra het beveiligingssysteem wordt geactiveerd.

    Jungle

  • Jungle, 01-1986. Donkergebeitste deur tussen de Jungle en de Armenwijk. Later wordt de deur voorzien van overdadig decoratief deurbeslag en siernagels. Rechts in de vaargeul een zwarte constructie voor een vloerplateau dat net onder de waterspiegel steekt.

    Jungle

  • Jungle, 01-1986. De grote boom rechts van de eerste kalief. De uitsparing in het midden van de boom is gemaakt voor de later te plaatsen slangenanimatronic die daar kant en klaar in gestoken wordt.

    Jungle

  • Jungle, 01-1986. Close-up van beplanting tegen de gaasconstructie aan de wanden van de jungle.

    Jungle

  • Jungle, 01-1986. De jungle gezien vanaf de eerste bocht richting de kalief.

    Jungle

  • Jungle, 01-1986. De nooddeur in de Jungle na de eerste bocht, met daaronder twee onderwaterspots. Alle boomstammen en pvc-buizen in de vaargeul worden keurig met beton op de fundering bevestigd.

    Jungle

  • Jungle, 01-1986. De boom voor de eerste kalief waar, ter hoogte van de ladder, de tak met de slangen wordt bevestigd.

    Jungle

  • Jungle, 01-1986. De boom voor de eerste kalief waar, in het gat in het midden van de boom, de tak met de slangen wordt bevestigd.

    Jungle

  • Jungle, 01-1986. Detail van begroeiing en takken aan het plafond van de jungle.

    Jungle

  • Jungle, 01-1986. De boom en de rots van de eerste kalief, in een hoek gezien waar de gasten nooit zullen komen, dus we kijken tegen onafgewerkte muur aan achter de kalief. De kalief is gehuld in een plastic zak zodat de maskers en de technieken niet beschadigen bij het afwerken van het omliggende decor. We kijken recht in het gat van de linkerboom waar een slang in bevestigd wordt.

    Jungle

  • Jungle, 01-1986. Donker gebeitste deur tussen de jungle en de Armenwijk, voordat deze wordt voorzien van overdadig decoratief deurbeslag en siernagels. Rechts in de vaargeul een zwarte constructie voor een vloerplateau dat net onder het waterniveau steekt.

    Jungle

  • Tweede Marktscène, 01-1986. De tweede marktscène twee maanden voor opening. Een aantal rekwisieten ontbreken nog, maar verder is de scène in vrij gevorderde staat. We staan in de vaargeul, onder ooghoogte van de bezoeker. Er zijn nog onafgewerkte betonblokken boven de gevels te zien. De flessenverkoper wordt in de jaren na de opening vervangen door de minder excentrieke versie die we tegenwoordig kennen. De palmboom op het plein is gebouwd rondom een enorme kolom die het dak op deze plek moet ondersteunen.

    Tweede marktscène

  • Voorportaal, 01-1986. Een uitstulping in de muur schuin tegenover de voorportaal-scène is voorzien van enkele palmbomen, grotendeels in pvc-pijpen, aangevuld met kunstgroen. De randen zijn afgedekt met repen boomschors. Op de grond restanten pvc-pijp en lianen.

    Voorportaal

  • Gevangenis, 01-1986. Detail van een varen met bloem in een hoek van (vermoedelijk) een van de cellen in de gevangenis.

    Gevangenis

  • Gevangenis, 01-1986. Close-up van de cipier met gier in de gevangenis, twee maanden voor opening.

    Gevangenis

  • Haven, 01-1986. Het paviljoen in de haven-scène gefotografeerd vanuit een steiger in de vaargeul. Aan de linkerzijde is een eilandje met kunstgroen gecreëerd. De palmboom-stammen zijn geplaatst in pvc-pijpen die als stam zijn gedecoreerd - het kleurverschil is zichtbaar.

    Haven

  • Harem, 01-1986. Deur rechts in de hoek van de Harem-scène, twee maanden voor opening, grotendeels gedecoreerd. Een groot deel van deze scene wordt bedekt met kunstgroen, waarvan de eerste delen zojuist zijn geplaatst.

    Harem

  • Troonzaal, 01-1986. De Troonzaal, twee maanden voor opening. We zien de verhoging waar de Pasha komt te zitten. Uiteindelijk wordt de hele verhoging voorzien van tapijt. De trapranden worden hier geschuurd en straks in de gouden lak gezet. De ruimte is inmiddels voorzien van behang. De twee lijfwachten, links en rechts van de Pasha, zijn hier de enige figuren op de foto en moeten nog verplaatst worden naar hun definitieve locatie.

    Troonzaal

  • Troonzaal, 01-1986. De Troonzaal, twee maanden voor opening. Rechts in beeld staan twee grote behangtafels, de ruimte is kort geleden behangen met Aziatisch behang, bij gebrek aan niet leverbaar Arabisch behang.

    Troonzaal

  • Troonzaal, 01-1986. Detail van een raam aan de achterzijde van de Troonzaal.

    Troonzaal

  • Troonzaal, 01-1986. Detail van een plafondpaneel aan de linkerkant van de scène, waar het bandje speelt.

    Troonzaal

  • Troonzaal, 01-1986. Zwart-witfoto van de decoratieve boeiboorden in de Troonzaal, voorzien van ezelsrug en een uitgewerkt bloemenmotief van Ton van de Ven.

    Troonzaal

  • Schatkamer, 01-1986. Het skelet van de Djinn, twee maanden voor de opening. Alleen de onderbenen zijn op hun plek bevestigd, de overige delen zullen spoedig volgen. We zien hoe het skelet van het figuur overloopt in het skelet van de palen waar de draperieën rondom de vaargeul aan hangen. De palen staan op een dunnere paal die de grond in zakt maar nog wel flexibel als scharnier fungeert om zo het schudden van de ruimte mogelijk te maken. In de achtergrond een enorme draaischijf, inclusief gespannen staalkabel, om de boten een snelle en onverwachte bocht te kunnen laten maken. De ruit van de Peppers Ghost in de achtergrond is voorzien van een bord 'GLAS.'.

    Schatkamer

februari 1986

  • Jungle, 02-1986. Een maand voor de opening, er zit water in de vaargeul en er wordt getest met boten. De kalief, zonder kleding en enige afwerking van het decor eromheen. Later worden nog rotsblokken en kunstgroen geplaatst in de nis, zodat deze meer opgaat in de jungle. De bruine toegangsdeur wordt pas twintig jaar later van groen voorzien. Het mechaniek van de rechter slang moet nog worden voorzien van schors.

    Jungle

  • Eerste Marktscène, 02-1986. De marktscène enkele maanden voor opening. Enkele rekwisieten, zoals het fruit en groente rondom de verkoper, missen nog, maar verder is de scène zo goed als af. Aan de linkerzijde piept een stukje boot in de scène, wat het aannemelijk maakt dat deze foto vanuit het voorste puntje van een boot is gemaakt.

    Eerste marktscène

  • Tweede Marktscène, 02-1986. Close-up van de tapijtverkoper, met zicht op de rechthoekige sleuven in de vloer onder hem. Later wordt het zicht op de sleuven onttrokken door een reeks opgerolde tapijten die voor hem liggen. Schuin achter hem komt ook nog een zwevend tapijt.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 02-1986. Close-up van de kinderen bij de wandfontein. Het kindje met de kruik op zijn hoofd wordt later geplaatst op de plek waar hier nog de opgestapelde Sprookjesbosmanden staan. Links een speaker die later nog afgedekt wordt met rekwisieten.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 02-1986. De tweede marktscène enkele maanden voor opening. Voornamelijk rekwisieten missen nog en er staan nog opvallend veel Sprookjesbos-afvalmanden in de scene. Er wordt getest met water in de vaargeul, al is deze foto gemaakt vanuit de overkant van de scène.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 02-1986. De waarschuwende man enkele maanden voor opening. Op de vloer achter hem een Bose-speaker.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 02-1986. De Krokodillentunnel gezien vanuit de vaargeul aan het eind van de tweede marktscène, een maand voor opening. We zien een stukje van de waarschuwende man, die tegenwoordig meer gedraaid richting de boot staat, waardoor hij pas later te zien is. Hij staat nog op een met stempels opgehoogd plateau, niet op een betonvloer, wat er op zou kunnen duiden dat (de positie van) het figuur pas later daar is bedacht.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 02-1986. De tweede marktscène enkele maanden voor opening. Voornamelijk rekwisieten missen nog, zoals de vele (lichtgevende) flessen van de flessenverkoper, waardoor we de simpele houten constructie van zijn tafeltje nog zien. Mogelijk mist de jongen met kruik op zijn hoofd, of valt deze net buiten de foto. Op de vloer schuin achter de tapijtverkoper komt later het zwevend tapijt.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 02-1986. De tweede marktscène enkele maanden voor opening. Voornamelijk rekwisieten missen nog, zoals de vele (lichtgevende) flessen van de flessenverkoper, alleen de simpele houten constructie van zijn tafeltje staat al. Het zwevende tapijt achter de tapijtverkoper en de overige tapijten in de scène missen, maar er staan nog opvallend veel Sprookjesbos-afvalmanden. Bij de put zitten de twee kinderen, het kind met de kruik op zijn hoofd heeft nog geen kleding aan. Achter de openslaande deuren in de achtergrond hangt nu zwart doek, later komen hier nog planten voor om het wat levendiger te doen lijken.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 02-1986. Close-up van de flessenverkoper en het groepje toeschouwers rondom de fakir met slangenmand. We zien nu ook goed het ezeltje achter hen, dat tegenwoordig lastiger te zien is, zeker omdat het ook nog bepakt is met manden en kleden.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 02-1986. Close-up van de flessenverkoper, met nog opvallend weinig flessen, en de marktkoopman achter zijn toonbank. In de loop der jaren is de vulling van de toonbank aan verandering onderhevig en krijgt de plank met pantoffeltjes verschillende plekken in de scène. Wat opvalt is het grote gat in de voorgrond, de plek waardoor alle stoelen met nokkenschijven in de onderliggende kelders zijn geplaatst. Later wordt deze afgedekt en wordt het omliggende tegelpatroon doorgetrokken waardoor je het vrijwel niet kan zien.

    Tweede marktscène

  • Tweede Marktscène, 02-1986. Close-up van de marktkoopman achter zijn toonbank. In de loop der jaren is de vulling van de toonbank aan verandering onderhevig en krijgt de plank met pantoffeltjes verschillende plekken in de scène. In de voorgrond loopt de vloer ietwat kunstmatig omhoog, omdat hier de opening in de vloer zat waar alle bewegingstechniek in de kelder werd getakeld.

    Tweede marktscène

  • Vallend hek, 02-1985. De Vallend Hek-scène een maand voor opening. De figuren zijn aangekleed, maar het wegwerken van de bekabeling moet nog gebeuren en de kanonnen laten nog op zich wachten. De tulband van het rechter figuur is groter dan die van de linker, vanwege de bewegende beugel waarmee deze tulband voor zijn ogen glijdt.

    Vallend Hek

  • Voorportaal, 02-1986. De voorportaal-scène, een maand voor opening. De figuren van de wachters en de band zijn compleet, alleen het hoofdpersonage, de buikdanseres, ontbreekt nog. De afwerking in het decor lijkt voltooid, al missen wel nog alle rekwisieten.

    Voorportaal

  • Voorportaal, 02-1986. De scène anderhalve maand voor opening. Er is een wandtoorts geplaatst bij de trap, maar nog voor de opening is deze weggehaald. De buikdanseres ontbreekt, de ramen bovenin moeten nog worden afgedekt en op de pilaar ontbreekt nog de grote bollamp.

    Voorportaal

  • Harem, 02-1986. Decorateur Reinier Mieris staat al lakkende in een lege vaargeul onder de poort van de Haven naar de Harem. Achter de poort zien we de naakte dames van de Harem, gezien de volledige afwerking waarschijnlijk kant-en-klaar ingekochte paspopfiguren. De rasters voor de enorme ramen missen nog, evenals de draperieën daarachter. Ook in de Troonzaal zijn er nog verschillende figuren zonder kleding.

    Harem

  • Harem, 02-1986. De doorgang van de Haven naar de Harem, vlak voor de doorkijk met de tijgertemmer. In de hoeken zijn recent de extra stootwielen geplaatst, zodat de boten niet tegen de hoeken van de scènes kunnen botsen - waarbij de bevestiging nog in het zicht is. In de achtergrond nog ongeklede harem-dames.

    Harem

  • Harem, 02-1986. Het wat loze linkergedeelte van de Harem-scène, een hoekje met kunstgroen en enkele palmen.

    Harem

  • Harem, 02-1986. De harem-scène een maand voor opening van de attractie. De figuren zijn nog nog niet aangekleed, het middelste 'raster' in het kozijn mist en de draperieën die de achterwand van de Troonzaal bedekken ontbreken nog. Voor de opening worden de hoeken van de reling nog voorzien van grote bloemenvazen, komt onder het kozijn nog een sierrand van arabesk-tegels en worden de vlakken boven de kozijnen ook nog voorzien van een blauw arabesk-reliëf.

    Harem

  • Troonzaal, 02-1986. Een maand voor opening van de attractie. Dit is de scène waar waarschijnlijk nog het meest aan moet gebeuren, omdat men in principe de scènes van voor naar achter door de attractie oplevert. De volledige ruimte moet nog worden voorzien van tapijt, de meubel-ombouwen rondom de animatronics (inclusief de troon van de Pasha) zijn er nog niet en het merendeel van de figuren moet nog worden afgesteld met maskers en kleding. Links in blauwe overall Martin Vromans, werktuigbouwkundig medewerker.

    Troonzaal

  • Troonzaal, 02-1986. Een maand voor opening van de attractie. Dit is de scène waar waarschijnlijk nog het meest aan moet gebeuren, omdat men de scènes in de attractie van voor naar achter oplevert. In het midden de Pasha op een deel van zijn troon-ombouw. Rechts in de scène staan diverse buikdanseressen klaar om geplaatst te worden rondom het podium. Links voorin een toegang tot de kelder met de bewegingstechnieken, die tegenwoordig wordt gemaskeerd door een Perzisch tapijt.

    Troonzaal

  • Troonzaal, 02-1986. Een maand voor opening van de attractie. Dit is de scène waar waarschijnlijk nog het meest aan moet gebeuren, omdat de scènes van de attractie op volgorde van voor naar achter worden opgeleverd. De volledige ruimte moet nog worden voorzien van tapijt, de meubel-ombouwen rondom de animatronics ontbreken nog en het merendeel van de figuren moet nog worden afgewerkt met maskers en kleding. Her en der in de ruimte staan geknielde buikdanseressen te wachten om geplaatst te worden rondom de pasha.

    Troonzaal

  • Troonzaal, 02-1986. De vaargeul van de Troonzaal, gezien vanuit de Harem. Een maand voor de opening moet er nog veel gebeuren. Boven de vaargeul hangt inmiddels een van de kroonluchters. Op de achtergrond zien we de onderbenen van de Djinn en het zwarte frame waaromheen zijn andere polyester lichaamsdelen gevormd moeten worden. Daar weer achter zien we de ruit van de Pepper's Ghost van de derde kalief - voorzien met een groot bord 'GLAS.'.

    Troonzaal

  • Troonzaal, 02-1986. Detail van een raam ter hoogte van het bandje in de Troonzaal, op de linkerkade. In de voorgrond zijn de gouden kunststof omhulsels van de pilaren zojuist afgeplakt en goud gespoten. In de achtergrond mist nog het rode tapijt.

    Troonzaal

  • Schatkamer, 02-1986. De Djinn, een maand voor opening. Ondanks dat er boten in het water varen, staat de steiger nog in de vaargeul. De naden tussen de lichaamsdelen worden deels gemaskeerd door stoffen kleding van het figuur. Het hoofd van het figuur is nog elders en de volledige scène behoeft nog afwerking zoals tapijt, draperieën en de decoratieve ombouwen van de vele pilaren.

    Schatkamer

  • Stormsequentie, 02-1986. De stormsequentie een maand voor de opening, gezien vanuit de ingang van de scène, waar de grote draaischijf in de vaargeul zit om met een scherpe bocht voor de derde kalief weg te draaien. Op de achtergrond wordt (waarschijnlijk door Joop de Bont) gewerkt aan de afwerking van de doorgang richting de Kantelkamer.

    Stormsequentie

  • Stormsequentie, 02-1986. De doorgang richting de Kantelkamer gezien vanuit de stormsequentie, een maand voor opening van de attractie.

    Stormsequentie

  • Kantelkamer, 02-1986. Close-up van de wand van de Kantelkamer. Enkel het kapiteel aan het eind van de zuil en de waterspuwer ontbreken nog.

    Kantelkamer

  • Kantelkamer, 02-1986. Montage van schuifdeuren tussen de Kantelkamer en de Laatste Jungle, gezien vanuit de Kantelkamer. Later wordt hier de slangenkop tegenaan geplaatst.

    Kantelkamer

  • Kantelkamer, 02-1986. Montage van de schuifdeuren tussen de Kantelkamer en de Laatste Jungle, gezien vanuit de Kantelkamer. Later wordt hier de slangenkop tegenaan geplaatst.

    Kantelkamer

Overgenomen van "https://www.eftepedia.nl/lemma/Bouw_van_Fata_Morgana"